ابزارهای جدید ارتباطی و شبکه‌های مجازی به هر کسی اجازه می‌دهد مبلغ دین باشد! و هر کس هم که طالب مطالب دینی باشد سریع و آسان به خواسته‌اش می‌رسد.
تردیدهای مبلغان
شیوه تبلیغ دین با سنت پیوند دیرینه دارد و این پیوند هم در روش‌های سخنرانی است و هم در استفاده از ابزار.
با فراگیر شدن اینترنت و شروع فعالیت شبکه‌های مجازی نخستین واکنش برخی مبلغان و علمای دین، مخالفت و یا حداقل تردید در استفاده از این لوازم عجیب اطلاع رسانی بود.
از طرفی این ابزار توسط دولت آمریکا تولید و ترویج می‌شد و به خاطر نگرانی از توطئه‌های رنگارنگ این دشمن دیرین اسلام و ایران، بنا به حکم عقل باید احتیاط می‌شد و سریع تن به آن داده نمی‌شد و از سوی دیگر پیچیدگی فناوری نوین ارتباطی و نداشتن آگاهی صحیح از آن موجب شد مبلغان دین دیرتر و محتاطانه‌تر به استفاده از این شبکه‌ها روی بیاورند. البته در این بین بودند کسانی که از همان ابتدا شیوه استفاده از اینترنت و خدمات مرتبط با آن را آموختند و با سیر تحولات در فضای مجازی پیش رفتند و حاصل این نگاه هم در زمان کوتاهی خودش را نشان داد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.
شتاب طالبین
پس از گذشت مدتی چیستی و کارکردهای فضای مجازی روشن شد و با فهم این نکته که سرعت انتقال، شمار مخاطب، قابلیت به روز رسانی و عدم محدودیت زمانی چه امکاناتی را در اختیار مبلغ قرار می‌دهد، روند بهره‌گیری از این ابزار سرعت گرفت. در این بین تأکیدها و راهنمایی‌های رهبر معظم انقلاب نیز اثر خود را گذاشت. ابتدا مدارس و مراکز آموزش دینی با تجهیز خود سعی در تسهیل این بهره‌گیری داشتند تا دیگر طلاب علوم دینی مجبور نشوند برای دریافت یک مقاله به کافی‌نت‌ها مراجعه کنند و هزینه بپردازند. تا اینکه بتدریج محققان علوم دینی توانستند امکانات شخصی برای خودشان فراهم کنند و در منزل و محل کار و به صورت شبانه روز آنلاین باشند. شاید امروز رایانه‌ای که به اینترنت وصل نباشد چندان کارایی نداشته باشد و این روند با آمدن گوشی‌های همراه که قابلیت استفاده از اینترنت را داشتند رنگ دیگری به خود گرفت.
گروهی از مبلغان ترجیح می‌دهند اینترنت را در خدمت جمع آوری محتوای مورد نیاز، انتشار دیدگاه‌های اسلامی و پاسخ به شبهات دینی بگیرند و عده‌ای نیز با راه اندازی سایت و یا عضویت در شبکه‌های مجازی، به اطلاع رسانی برنامه‌های خود و ارتباط گیری مستقیم با مخاطب می‌پردازند. اینکه چه کسی از چه نوع خدماتی استفاده می‌کند به نوع دغدغه افراد برمی‌گردد. منبری‌ها معمولا محتوای منبرشان را مهیا می‌کنند و خبر و اطلاعیه جلساتشان را منتشر می‌نمایند و محققان و پژوهشگران ترجیح می‌دهند مقالات و پژوهش‌ها را مطالعه کنند و مردم عادی نیز اینترنت را به نوعی منبع معتبر برای پاسخ به پرسش‌های خود می‌دانند و این البته آغاز ماجرایی دیگر است.
بایدها و نبایدهای منطقی
فضای مجازی به خودی خود حد و حدودی ندارد و نمی‌شود محدودش کرد، اما این کاربران هستند که باید برای خود حدودی قایل شوند و به همه کشش‌ها و جذبه‌های غیرضروری و زیان‌بخش ابزارهای نوین ارتباطی تن ندهند.
فیلترینگ و محدود سازی‌هایی که بر خلاف فرهنگ و اعتقادات اسلامی و ایرانی است هم ضروری است، اما تجربه نشان داده این محدودیت‌ها پاسخ کامل و کارایی تمامی ندارد. به هر حال اینترنت و خدمات وابسته به آن تیغ دو دمی است که باید با آگاهی به دست گرفت، حتی برای تبلیغ معارف بلند و ناب دینی.
یکی از قابلیت‌های دوگانه فضای مجازی این است هر کسی که اندکی احساس مسؤولیت دینی کند می‌تواند حرف و نظرش را منتشر کند.
امروزه به واسطه نرم افزارهای مختلف، چه روحانی و طلبه، یا دانشجو و دانش آموز و حتی افرادی که سواد چندانی هم ندارند، بدون محدودیت و به سرعت می‌توانند محتوای مورد نظر خود را در اختیار میلیون‌ها کاربر داخلی و خارجی قرار دهند و همین قابلیت گاه موجب انتشار مطالب نامناسبی می‌شود که گرچه از سر صدق نیّت منتشر شده، ولی یا منابع و مستندات علمی قوی ندارد یا برای مخاطبی که به آن دسترسی پیدا می‌کند نامناسب است و به آسانی به ضد تبلیغ و یا سوء تبلیغ تبدیل می‌شود.
پر واضح است تنها راه مقابله با این گونه آفت‌ها بالا بردن سطح آگاهی کاربران اینترنت است. فضای مجازی با همه امکانات و خدمات آن مانند بازارچه شلوغی است که همه نوع جنس در آن به فروش می‌رسد.
آنکه به بازار می‌رود باید بداند خواهان چه جنسی است و متاعش را باید از کجا تهیه کند وگرنه یا به اختیار خود بنجل می‌خرد یا کلاه سرش می‌گذارند و چه بسا برای یک عمر گرفتارش می‌کنند و از سویی دیگر فروشندگان جنس مرغوب هم باید آن قدر هوشمندانه متاع خود را عرضه کنند تا آن کسی که واقعاً مشتری است را بیابند و گوهر خود را عرضه کنند.
ابزارهای نوین اطلاع رسانی می‌توانند بازوی پرتوانی برای تبلیغ معارف شریعت حتی در عرصه بین الملل باشند به شرط آنکه مبلغی که به این ابزار مسلح شده پیش از همه چیز ابزار، محیط و مخاطب را به خوبی بشناسد.
نظر شما