به گزارش قدس آنلاین، اداره­ ی یک سازمان گرچه در مرحله ­ی اول نیاز به دانش­ های تخصصی و دینی دارد، اما هر دانایی، توانایی به کارگیری دانش خویش را ندارد. به همین دلیل مدیر علاوه بر دانش مورد نیاز باید توانمندی لازم را در انجام امور داشته باشند. کاردانی و کارآمدی مدیر طیف متنوعی از توانمندی ­ها را طلب می­کند. توانمندی ­های مربوط به مدیریت مانند توانایی برنامه­ریزی، سازماندهی، رهبری اثرگذار، انجام برنامه ­ریزی­ های لازم و قدرت کنترل مجموعه و ایجاد انگیزش لازم در نیروهای تحت امر، هم ­چنین مدیر لازم است در حوزه­ ی تخصصی خویش نیز دارای مهارت ­های فنی و تجربه­ ی کافی باشد. حضرت علی (ع) یکی از شرایط لازم خلافت را توانمندی بر اجرای امور می­داند: اَیها الناس، اِن اَحَق الناس بِهذا اَلامر اَقواهم عَلیه وَ اَعلَمُهُم بِاَمرِالله فیه: ای مردم! همانا سزاوارترین مردم به این امر (خلافت- مدیریت) کسی است که در تحقق حکومت نیرومندتر و در آگاهی از فرمان خدا داناتر باشد و نیز در ضمن سفارش ­هایی که در امر کشورداری، به مالک اشتر می­کند یکی از شرایط واگذاری مدیریت ­ها را «کفایت» می­داند و می­فرماید: ای مالک، در به کارگیری کارمندان و مدیرانی که باید زیر نظر تو کار کنند هیچ گونه واسطه و شفاعتی را نپذیر مگر شفاعت «کفایت» و امانت را».

در نظام حکومتی حضرت علی (ع) نیز یکی از معیارهای انتخاب مدیر توانمندی بود. چنانکه در جنگ صفین و جریان حکمیت بر انتخاب عبدالله­ بن عباس به عنوان نماینده ­ی عراق به دلیل توانایی او تأکید داشت: «معاویه برای این کار کسی را که بیش از عمرو بن عاص به رأی و نظرش اطمینان داشته باشد ندارد و او را خواهد گماشت و هیچ کس توان مقابله با قریشی را ندارد مگر مرد قریشی. پس بر شما باد به عبدالله ­بن عباس و او را در مقابل وی (عمرو) قرار دهید. چه هیچ گِرِهی نیست که عمرو ببندد، مگر آن­که عبدالله آن را بگشاید و هیچ گِرِهی نیست که او بگشاید و این از بستنش فرو ماند و هیچ امری نیست که او استوار دارد و این در هم نشکند». با وجود این مردم از انتخاب گزینه مناسب امام جلوگیری کردند و فردی ساده­ لوح و ناتوان را به ­عنوان نماینده به جانب معاویه فرستادند و در نتیجه او به سادگی در بازی نماینده معاویه گرفتار شد.

گرچه توانایی­ های اولیه ­ی مدیر سبب می­ شود در شرایط عادی و بی بحران در جریان امور به پیش رود اما لیاقت مدیران معمولاً در شرایط بحرانی و غیر پیش­بینی شده خود را نشان می­دهد. مدیران باتجربه در چنین شرایط با آرامش و تدبیر شرایط را اداره کرده و بر اوضاع مسلط می­شوند. در حالی که مدیران ضعیف در شرایط غیر طبیعی دست و پای خود را گم می­کنند و اسیر موج ­های برخاسته می­شوند. از این رو باید مدیرانی را برگزید که بیش­تر توانایی ­های خود را در شرایط سخت و آزمون ­های طاقت­ فرسا نشان داده باشند.

منابع:

1-ابن مزاحم، وقعه الصفین: 500.

2-ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 20: 276.

3-عباسی نژاد، سیره مدیرتی امام علی (ع): 60.