در همین راستا برای بهره‌مندی تولیدکنندگان داخلی از این بازار چند ماه پیش به کلیه دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌های دولتی و حتی بخش‌های خصوصی ابلاغ شده که ملزومات مصرفی خود را از تولیدات داخل تأمین کنند. آیا این سیاست‌ها در تشویق تولید کنندگان و مصرف‌کنندگان به استفاده از تولیدات داخلی مؤثر است؟
به بهانه برگزاری چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی، آزمایشگاهی صنایع دارویی و خدمات سلامت، با شماری از فعالان این حوزه گفت‌وگو و شرایط این صنعت را بررسی کرده‌ایم.
جایگاه کیفیت محصولات
با توجه به تجربیات گذشته در حوزه تولید ملی، این پرسش مطرح می‌شود که آیا تنها با قید صفت «داخلی» باید از تمام محصولات بومی و ملی حمایت شود؟
مهندس آذرسا فعال صنعت تجهیزات پزشکی، با تأکید بر ضرورت تولیدات کیفی داخلی در حوزه تجهیزات پزشکی، می‌گوید: تولید تجهیزات پزشکی، مقوله‌ای متفاوت از سایر تولیدات همانند خودرو و لوازم منزل است که در آن‌ها بر اشتغالزایی و ارزآوری تأکید می‌شود، چراکه در عرصه تجهیزات پزشکی باید به مسایلی همانند کیفیت محصولات و نحوه خدمات پس از فروش و پذیرش مصرف کننده دقت شود. در واقع این گونه محصولات در مقایسه با دیگر کالا‌ها همانند پوشاک، اولویت‌های متفاوتی در صنعت و تجارت دارند. چنانکه معتقدم با حمایت از تولید پوشاک می‌توان ضمن بهره‌گیری از منافع اقتصادی همانند اشتغالزایی و کارآفرینی، در زمینه‌های فرهنگی نیز مانع غلبه فرهنگ وارداتی شد.
حمایت‌های پر هزینه
وی با اشاره به حمایت‌های همه جانبه دولت از تولیدات داخلی عرصه تجهیزات پزشکی می‌افزاید: در زمینه خودرو با انگیزه حمایت از تولید داخلی، دولت از ورود محصولات مشابه خودداری کرده و ما نتیجه آن را هم می‌بینیم. این مسأله اگر در تأکید بر تجهیزات پزشکی داخلی ادامه داشته باشد، می‌تواند فاجعه‌ای بیش از تلفات جاده‌ای داشته است.
مهندس علیرضا اسلامی دیگر فعال حوزه تجهیزات پزشکی نیز می‌گوید: به طور کلی معتقدم، در حوزه‌هایی باید فعالیت کرد که امکانش میسر باشد، تأکید می‌کنم «امکان» و نه «توانایی»، زیرا ملت ما توانایی بالایی دارد. به این ترتیب باید پذیرفت در تولید تجهیزات پزشکی به لحاظ فناوری عقب هستیم، اما توانایی حضور و بروز در این عرصه را داریم، منوط به اینکه در انتقال این دانش به کشور هوشمندانه، هدفمند و با نظارت دولت عمل کنیم. این‌‌همان رویه‌ای است که کشورهایی همانند کره، ترکیه و هند به آن پرداختند.
وی می‌افزاید: برای رسیدن به این مسأله باید به سراغ کشورهای سرآمد برویم و نه کشوری همانند نپال و تایوان و با فراهم شدن فرصت ورود فناوری، به تحقیق و بررسی و تکمیل آن بپردازیم. مسأله‌ای که با وجود تأکید و خواست مسؤولان و مردم هنوز در جامعه ما محقق نشده است. به نظرم این امر ناشی از تلاش دست‌های پنهانی است که به واردات بی‌رویه و بی‌کیفیت اعتقاد دارند و نمی‌توانند از پول‌های هنگفت در این زمینه چشم بپوشند.
انتقال دانش زمینه ساز رونق تولید داخلی
سال‌هاست که فعالان عرصه تجهیزات پزشکی تأکید می‌کنند، بازار این حوزه در شأن توانایی و دانش هموطنان ایرانی ما نیست و می‌توان با تدابیری خیرخواهانه رویه امروزی را تغییر داد.
آذرسا که بیش از ۱۵ سال است در حوزه تجهیزات پزشکی فعالیت دارد؛ می‌گوید: من به عنوان یک ایرانی علاقه‌مند به رشد تولید داخلی، بر تحقیقات گسترده در این زمینه تأکید دارم و معتقدم برای تحقق این قضیه باید راه‌های ارتباطی با کشورهای صاحب این فناوری‌ها فراهم شود. به این ترتیب ما نیز می توانیم همانند کره که با پشتوانه توانمندی‌های داخلی خود و تعامل با شرکت‌های فناوری به رشد اقتصادی و فناوری رسید، به جایگاه دلخواه برسیم. این امر هم نیازمند فراهم شدن زیر ساخت‌هایی در داخل است. وی ادامه می‌دهد: یک معلم باید علاقه‌مند به آموزش باشد و یک دانش‌آموز هم باید برای کسب علم، این تعالیم را فرا بگیرد. در صورتی که این تفاهم در عرصه تجهیزات پزشکی وجود داشته باشد می‌توان در انتقال فناوری موفق بود، چرا که در تولید بیش از ۹۹ درصد این محصولات از فناوری‌های پیشرفته استفاده می‌شود بنابراین بعد از انتقال دانش، می‌توان مدعی تولید شد.
از پژوهشگران حمایت کنید
علیرضا اسلامی نیز می‌گوید: دولت برای تقویت و رونق تجهیزات پزشکی می‌تواند علاقه مندان این حوزه را به کشورهای صاحب‌نام بفرستد تا دست‌کم در نمایشگاه‌های تخصصی آن‌ها شرکت کنند و بعد از آن‌ها در جهت تولید داخلی حمایت کند اما در واقع چنین نیست. تولیدکننده، محقق و صنعتگر ما باید با هزینه شخصی خود میلیون‌ها تومان صرف کند تا این فناوری‌ها را وارد کشور کند، اما بعد به جای حمایت و راهگشایی، با مالیات، عوارض، رقابت‌های ناسالم وغیرمنصفانه مواجه شده و قید تولید داخلی را می‌زند. در حالی که با نظارت و حمایت از پژوهشگر و صنعتگر می‌توان زمینه اشتغال و ارزآوری را فراهم کرد و مانع تحصیل درآمدهای بادآورده شد. وی با اشاره به تجربه شکست خورده خود در حوزه صنعت ساختمانی می‌افزاید: بیش از چهار سال در این عرصه با حداقل حمایت و سرمایه فعالیت کردم و سرانجام با هزار مانع تراشی از سوی ده‌ها سازمان و نهاد مواجه شدم و با بدهی و مشکلات از این حوزه چشم پوشی کردم. تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی هم این‌گونه هستند. من کار‌شناس ارشد شیمی هستم و سال‌هاست در کارخانه‌ها و بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی صاحب‌نام فعالیت کرده‌ام، بخوبی هم می‌دانم یک شیشه آزمایشگاهی که وارد می‌شود، هیچ فناوری و دانش خاصی نمی‌خواهد و قابلیت تولید داخلی را دارد؛ اما وقتی همین جنس با قیمتی نازل و به مراتب کمتر از قیمت تمام شده، محصول داخلی وارد می‌شود و مصرف کننده نیز استفاده از آن را ترجیح می‌دهد، چرا باید در این عرصه فعالیت کنم.
پیش‌نویسی به نام مونتاژ
وقتی صحبت از تولید داخلی می‌شود، اغلب تأکید می‌کنند، این‌ها که مونتاژ است؛ اما آیا مونتاژ نشانه ضعف در صنعت است؟
اسلامی می‌گوید: اگر امروز چین به رشد اقتصادی رسیده، به دلیل حمایت‌های دولتی و اصلاح تفکرات مردمش بوده است. همین کشور که روزی به ریشخند می‌گفتند، «اگر کلاغ از بالای سر مردمش رد شود، شکارش می‌کنند و می‌خورند» حال داعیه دار ریاست اقتصاد جهان است. چین این وضعیت را با مونتاژ هوشمندانه و هدفمند آغاز کرد. شما نگاهی به تولیدات خودروی آن‌ها در سال‌های اخیر بیندازید که طی سی سال از مونتاژ ساده، حال به برندسازی در این حوزه رسیده‌اند. وی که تجربه فعالیت در کشورهای دیگر را داشته، می‌افزاید: حوزه تجهیزات پزشکی حواشی بسیاری دارد که قابل تأمل است و حتی وارد کنندگان نیز شرایط مساعدی ندارند، چنانکه من بیش از ۱۳۰ میلیون تومان از مراکز درمانی طلب دارم که نتوانستم به دلیل مشکلات آن‌ها و بی‌مهری‌های بیمه دریافت کنم. مگر چقدر سرمایه در اختیار فعالان اقتصادی است که با این مانع تراشی‌ها بتوانند فعالیت کنند؟
نظر شما