مسؤولان بورسی هم سرخوش از روزهای اقتدار تالار شیشه‌ای، نفس چاق می‌کنند و بدون دغدغه نیمچه نصیحتی به تازه واردان بورسی دارند که با احتیاط وارد شوند و مبادا جوگیرشده سهامی خریداری کنند که پرریسک باشد!
برخی‌ها هم تأکید می‌کنند لحظه‌های دلچسب خوش درخشیدن- پس از دو سال خشکسالی  و سپری کردن عصر یخبندان رخوت و رکود- باید پایدار باشد وگرنه دوران گل و بلبل بهار شاخص‌ها ولو با بادی کوچک به پاییز زودهنگام دگردیسی خواهد کرد.
حال قرار است بار دیگر شاخص‌ها به اوج دوران اقتدار خود بازگردند و پس از فتح قله ۷۴ هزار واحدی دراندیشه فتح اورست ۹۰ هزارواحدی باشند که سال‌های نه چندان دور فتح کرده بودند.
حال روح تازه‌ای به بورس دمیده شده، رفت و آمد در جنب پل حافظ برابر تالار شیشه‌ای بیشتر شده است و صدای پای بهار رونق بورس از دورترها به گوش می‌رسد، اما آیا این رگبارهای بهاری تازه نفس شاخص‌ها ماندنی است؟

  دوره تنفس
بورس ایران پس از ۱۰ روز جهش مثبت شاخص‌ها، وارد فاز تنفس شد تا بخشی ازهیجان تبدار روزهای پس از برجام فروکش کند، اما دوباره با اقتدار درخشید.
به گفته کارشناسان این بازار، ریسک پذیری جزو ذات بازار سرمایه محسوب می‌شود و هر چه موج صعود شاخص‌ها از ارتفاع بیشتری برخوردار باشد، سرازیری سقوط هم از شیب بیشتری برخوردار خواهد بود.
در دو سال اخیر پیشانی اقتصاد ایران پس از سپری کردن دوران هیجانی چندین ساله و رشد بادکنکی شاخص‌ها؛ چشم‌انداز مثبتی از خود به یادگار نگذاشته است. دراین دوران سیاه، رکود بورس از دی ماه ۹۲ آغاز و در یک سیر فرسایشی و در یک بازه دو ساله از محدوده ۹۰ هزار واحد به ۶۰ هزار واحد تنزل یافت.
اما طی یک ماه اخیر و بویژه پس از اجرای برجام، بازیگران این بازار همصدا با هم به این درک مشترک دست یافته‌اند که آغاز دوران رونق با پایان یک دوره طولانی مدت رکود همراه شده است و باید به چشم انداز مثبت تالار شیشه‌ای با توجه به سیاست‌های اقتصادی دولت، برنامه تک نرخی کردن ارز و ورود سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی امیدواربود.
البته به باور کارشناسان، افزایش حجم معامله و گردش سهام بسیار مهمتر از صعود و نزول شاخص‌ها و همچنین قیمت است، زیرا بازگو کننده نشاط و شادابی به بازاری است که دو سال سایه رکود بر آن حاکم بوده است.
در هر حال، رفتار فعالان بازار در روزهای اخیر از دو منظر قابل بررسی است؛ برخی بازیگران، اقبال فعالان بازار را مقطعی و پیامد هیجان زدگی می‌دانند و عده‌ای هم تأکید دارند بازیگران بورس با درک درست شرایط و ارزیابی افق پیش روی اقتصاد ایران، آغازگر روند مستمر و رو به جلویی در بازار سرمایه هستند.
سیدعلی عباسی، کارشناس و فعال بازار سرمایه چنین نگاهی به روند حرکتی بازار طی هفته گذشته دارد و می‌گوید: «روزهای مثبتی که از چندی پیش در بازار سهام آغاز شده است در نظر بسیاری حباب یا رشد کاذب ناشی از به ثمر رسیدن برجام است؛ رشدی که پس از چندی فروکش می‌کند و نتیجه برای افرادی که با هیجان در این روزها به سمت خرید حرکت کردند، از دست رفتن سرمایه خواهد بود! ولی این نگاه غلط است؛ بازار سهام روزهای منفی و مثبتی را در کنار هم تجربه کرده است.
به گفته عباسی، روند مثبتی که در ابتدای راه آن هستیم بر خلاف ظاهر این چند روز، یک روند مثبت متعادل است، روندی منطقی و به دور از هیجان. بی‌شک خروج از بازار سهام رکود، در ابتدا خالق چنین هیجان‌ها و شور و نشاط‌هایی هست که این اقبال بیشتر به علت ورود نقدینگی‌های جدید به بازار است. نقدینگی‌های جدید پس از مدتی به حد اشباع می‌رسد و بازار بزودی وارد معاملات عادی، ولی رو به رشد می‌شود.

  اشتیاق سهامداران خارجی
با این وصف، بررسی‌ها نشان می‌دهد با اجرایی شدن برجام، گردش سرمایه در بورس بیش از سایر بازارها خواهد بود.
اما در کنار سهامداران داخلی، خارجی‌ها هم به تالارشیشه‌ای پا گذاشته‌اند، به طوری که از ابتدای امسال تا پایان دی ماه ۱۸۴ کد برای سرمایه گذاران خارجی صادر شده است تا شمار کدهای سرمایه‌گذاران خارجی بازار سرمایه به ۵۲۱ کد برسد.
سرمایه گذارانی از آمریکا، انگلیس، روسیه، آلمان، سوئیس، سوئد، ازبکستان، چین، هلند، هند، ترکیه، لبنان، آفریقای جنوبی، ژاپن، قبرس، ایتالیا، امارات، نروژ، یونان، اندونزی، مالدیو، هنگ کنگ، قطر، عراق، پاکستان، سوریه، لوکزامبورگ، کویت، نیوزیلند، مالزی و افغانستان که در بورس ایران فعال شده‌اند. اگر آمار سرمایه گذاران خارجی هنوز چندان معنادار نیست، اما بیان کننده این نکته است که فصل تازه‌ای از سرمایه گذاری خارجی‌ها دربازار سرمایه ایران شروع خواهد شد.

 صعود شاخص‌ها در بلندمدت
در این باره و در ارزیابی چشم انداز بازار سرمایه در بلند مدت، کارشناس بازارسرمایه به خبرنگار ما می‌گوید: درمورد رشد شاخص‌های بورس درروزهای اخیر باید گفت این رشد به علت عملکرد سهامداران عمده بزرگ است و بعد به سهامداران خرد تسری می‌یابد؛ سهامداران عمده کسانی هستند که پرتفوی‌های (سبد سهام) چند صد میلیاردی را دراختیار دارند.
هادی لاری تصریح می‌کند: این شرکت‌ها پیش از معامله در بازار محاسبات مالی دارند و ارزش سهام را بررسی می‌کنند؛ ارزش سهم از دوعامل مهم جریان‌های نقدی آتی، کاهش ریسک و عملکرد شرکت‌ها ناشی می‌شود؛ مثلاً مدیرعامل یک شرکت سیمان بررسی می‌کند که در سال چقدر می‌تواند سیمان بفروشد درآمد و هزینه‌ها چقدر است که از آن جریان نقدی آتی استخراج خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: رشد شاخص‌ها درچند روز گذشته متأثر از جریان‌های نقدی نبوده و این بدان معناست که جریان نقدی آتی یا فروش شرکت‌های بورسی بیشتر نشده است، بلکه  ریسک این شرکت‌ها کم شده است، یعنی سهامدارعمده وقتی می‌خواهد سهام شرکتی را معامله کند، جریان نقدی آتی (هزینه و درآمدهای آینده) یک شرکت را محاسبه می‌کند و با نرخی، این جریان نقدی را تنزیل می‌کند هم اکنون نرخ تنزیل دربازار ما در حال کاهش است، بویژه اینکه دسترسی به منابع بین المللی در حال افزایش و نرخ سود بانکی در حال کاهش و به ۱۷درصد رسیده است و از نرخ‌های ۳۰ تا ۳۵ درصدی خبری نیست.
وی تصریح کرد: اینکه ناگهان کل بورس حرکت صعودی دارد بدان معناست که شاخص کل صنایع رشد می‌کند، یعنی ریسک کل کشور و جریان‌های نقدی آتی درحال کاهش است، بنابراین ارزش شرکت‌ها از این طریق در حال افزایش است، نه از طریق صورت مالی وعملیات شرکت‌ها.
لاری با بیان اینکه جریان رشد بورس‌ها تا مدتی ادامه خواهد داشت، افزود: تا چند ماه روند بازار صعودی خواهد بود و انتظار می‌رود دسترسی به منابع مالی بین‌المللی تسهیل شود، همین انتظار نرخ‌های تنزیل را کاهش می‌دهد؛ اگر منابع داخلی و خارجی سرازیر بازار و شرایط تسهیل شود، با توجه به کنترل تورم، تا مدتی روند صعودی شاخص‌ها ادامه خواهد یافت.
وی تأکید کرد: باتوجه به کاهش نرخ تنزیل و نرخ سود بانکی، در بلند مدت و برای دو- سه سال آینده می‌توان امیدوار بود عملکرد شرکت‌ها با ورود فناوری و سرمایه گذاری بهبود یابد، بنابراین در یک سال آینده به واسطه کاهش نرخ تنزیل می‌توان امیدواربود روند رشد بازار قابل قبول باشد، بعد از آن هم عملیات شرکت‌ها می‌تواند به این روند صعودی شاخص‌ها دربورس کمک کند.
وی خاطر نشان کرد: با ادامه این روند، نقدینگی جدید هم وارد بورس می‌شود.
گفتنی است، نرخی که منافع یا هزینه‌های آتی بر اساس آن به ارزش امروز تبدیل می‌شوند را نرخ تنزیل می‌نامند؛ همچنین جریان نقدی به ورود و خروج نقدینگی در یک تجارت کسب و کار، پروژه صنعتی یا اقتصادی گفته می‌شود. جریان نقدی معمولاً در یک دوره زمانی محدود محاسبه می‌شود.