در پی توافق هسته ای امیدهای زیادی برای شکوفایی و رونق صنعت خودرو،افزایش کیفیت و ارتقاء توانایی و رقابت دراین صنعت به وجود آمد .عقد قراردادهای بین الملی با شرکت ها و سرمایه گذاران بزرگ خارجی از جمله نگاه های دولت به بخش خوروسازی بوده که هم چنان سیاست های کلان این حوزه برای بسیاری ازسرمایه گذاران ، کارشناسان ،صاحب نظران و منتقدان پنهان مانده است .قدس آنلاین در گفتگوی پیش رو با دکتر محمد قلی یوسفی اقتصاد دان و استاد دانشگاه به بررسی چگونگی تاثیر گذاری سرمایه گذاران خارجی در صنعت خودروی ایران و تاثیر سیاست های دولت براین مساله پرداخته است.
پس از برجام و توافق هسته ای یکی از صنایعی که مورد توجه مسولان ،سرمایه گذاران و متقاضیان آن قرار گرفت صنعت خودروسازی بود به نظر شما مهمترین شاخصه هایی که دولت در این صنعت و در قرار دادهای خارجی باید بدان توجه کند چیست؟
-صنعت خودرو سازی یکی از صنایع پر چالش کشور است که در برهه های زمانی مختلف با مشکلاتی رو به رو بوده است که از آن میان می توان به تامین قطعات مورد نیازو هزینه های مضاعفی که به خودرو سازان و مردم تحمیل شده است اشاره کرد. مسلما ایران می تواند با مدیریت مطلوب پس از برجام برای خودروسازان ایرانی و خارجی فرصتی را فراهم کند که بتوانند با آسودگی بیشتری تکنولوژی روز دنیا را وارد کشور کنند .بی شک اگر تصمیمات مسولین عالمانه باشد می توان از فرصت های به وجود آمده در برجام به نفع شکوفایی صنعت خودرو استفاده کرد .استفاده و انتقال تجهیزات و تکنولوژی روز دنیا ،ارتقاء سطح مهارت و دانش فنی کارکنان صنعت خودرو واهتمام به صادرات از مهمترین برنامه هایی است که اگر مسولین در سیاست گذاریهای خود بدان توجه کنند می توان از فرصت خوب به دست آمده در برجام برای استفاده از حضور و انتقال تکنولوژی شرکت های به نام خارجی در کشور استفاده کرد.
-به هر حال قراردادهایی با برخی از شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی منعقد شده به نظر شما در این قراردادها اولویت های دولت برای ارتقای سطح دانش صنعت خودروسازی و اشتغال ،کار آفرینی و صادرات چه مواردی باید مورد نظر قرار داده شود؟
-مسلما یکی از آثار برجام برداشته شدن تحریم هایی است که دست ایران را در ارتباط و تعاملات بهتر بین المللی با شرکت های بزرگ صنعتی و سرمایه گذاران بسته بود به نظر میرسد فرصت مناسبی برای انتقال تکنولوژی در ایران و ارتباط با شرکت های بین الملل تولید خودرو فراهم شده است تا در کنار تعامل بهتر بتوانیم در دیگر مسائل و استفاده از قطعات استاندارد از ظرفیت های علمی و تولیدی آنها نیز استفاده کنیم.بی شک سیاست های درست مسولین و نوع برخورد آنها با شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی حرف اول را در چگونگی ورود آنها و تعامل با ایران می زند چرا که باید در نظر اول سرمایه گذار خارجی را راغب به ورود به ایران و سرمایه گذاری در صنعت خودروی ایران کرد . میل به سرمایه گذاری و ایجاد سیاست هایی که بتواند باعث انتقال تکنولوژی به داخل شود به نحوی که سرمایه گذار خارجی هم سرمایه ریسک پذیر بیاورد و هم از محصولات و قطعات داخلی ما استفاده کند و محصولات مازاد بر نیازکشور را در جهت ارتقای صادرات به خارج صادر کند یقینا در این عرصه ب موفقیت هایی خواهیم رسید وگام ارزشمندی برداشته شده است . بنابراین ما باید کاری کنیم که از این شرایط برای پیشرفت کشور استفاده کنیم و این مساله به خود ما باز می گردد که تا چه حد در این امر موفق باشیم یا نباشیم..مسلما نحوه عقد قراردادها با شرکت های بین المللی بسیارمهم است اگر قراردادها درست تنظیم شوند می توانند به افزایش صادرات،تربیت و آموزش نیروی کار و ساخت قطعات با کیفیت حتی برای صادرات هم منجر شود .
-تحلیل شما از تعامل با شرکت ها و سرمایه گذران صنعت خودرو چیست و آیا ورود سرمایه گذاران خارجی در بخش خودرو می تواند منجر به کاهش قیمت ها شود؟
-با توجه به اینکه قراردادها به صورت محرمانه تدوین شده و کارشناسان از چگونگی آن هنوز اطلاع دقیقی ندارند و قراردادهای آن چندان شفاف و روشن نیست فعلا درباره چگونگی و تاثیر گذاری ،سود دهی و یا ضرر صنعت خودروری داخلی نمی توان چیزی را مطرح کرد ..اما متاسفانه همواره این نگرانی وجود دارد که دولتمردان کمتر به فکر حمایت از تولیدات داخلی باشند البته این جمله به معنای قطعی بودن این ماجرا نیست از این رو باید منتظر تصمیمات بعدی دولت و افشای قراردادها باشیم که ببینیم دولت این مساله را چگونه مدیریت کرده است . یادمان باشد متغیری که اقتصاد داخلی را دستخوش تحولات و تغییرات چشمگیری می کند نرخ ارز است تغییرات نرخ ارز می تواند خودرو را گران یا ارزان کند. این که نرخ ارز گران یا ارزان شود مبتنی بر اتخاذ سیاست های دولت است .متاسفانه با توجه به کم شدن صادرات نفت و ارزان شدن نفت درآمد دولت هم کاهش یافته است بنابراین دولت نیاز به درآمد بیشتری دارد از این رو می توان گفت سیاست دولت در جهت تعیین نرخ ارز می تواند در تعیین ارزش خودرو تاثیربگذارد . اینکه خودرو سازان خارجی در کشور سرمایه گذاری کنند مطمئنا منشاء برکات خوبی هم خواهد بود که یکی از آنها قطع دست واسطه گران وجمع شدن بساط دلالی از این صنعت است و مردم و تولید کنند گان و سرمایه گذاران می توانند خودروی مورد نظر خود و کالای سرمایه ای ،واسطه ای و تکنولوژی را از سازنده اصلی آن خریداری کنند بنابراین این مساله تا حدودی می تواند منجر به پایین آمدن قیمت ها شود.به نظر بنده تعیین سیاست های صحیح اقتصاد داخلی هم در رشد صنعت خودرو بسیار تاثیر گذار است .در نگاه اول طبیعی است که مقیاس تولید خودرو داخلی افزایش یابد اما نوسانات نرخ ارز می تواند خودروهای ساخت داخلی را گران کند. به نظر میر سد دو عامل در افزایش قیمت خودروهای داخلی موثر است بهبود کیفیت و تغییر نرخ ارز و اینها ممکن است به ارزانی خودروهای خارجی و گرانی خودروهای داخلی منجر شود.
-آیا می توان گفت که بعد از ورود سرمایه گذاران خارجی صنعت خودروری ایران هم به لحاظ کیفیت بتواند برای اینکه حرفی برای گفتن و بازاری برای خود داشته باشد با خودروهای خارجی رقابت کند؟
-رقابت همیشه خوب است .مسلما آن چیزی که باید درون صنعت خودروسازی ایران اتفاق بیفتد رقابت صحیح است .رقابت در افزایش کیفیت و کاهش قیمتی که منجر به صادرات بیشتر شود نه رقابت در واردات . مسلما برای اینکه این رقابت محقق شود در کنار شرایط اقتصادی کشور ما نیازمند به آرامش و همکاری دیگر حوزه ها اعم از سیاسی،فرهنگی و اجتماعی هم با خودروسازان و سرمایه گذاران داخلی هستیم تا همه در یک هدف واحد به معنای واقعی رقابت بیندیشند و در آن فضا قرار بگیرند .دو خودروساز در یک محیط ،با یک سیاست و یک ویژگی خاص بتوانند با هم رقابت و تولید داشته باشند .
پیش بینی شما از وضعیت خودرو برای سال آینده چیست؟
-تغییر محسوسی نمی بینم به نظر می آید سال آینده تداوم وضع موجود خواهد بود
-به نظر شما تا زمانی که دولت در خوردورسازی حرف اول را می زند آیا می توان به کاهش قیمت ها و ثبات و رقابت امیدوار بود و آیا ورود سرمایه گذاران خارجی در این حوزه میتواند تا حدودی بازار را از دولتی بودن به رقابتی شدن سوق دهد؟
-دولت روی صنایعی که مالک است قیمت می گذارد بنابراین دولت نمی تواند برای صنایع خصوصی قیمت بگذارد یا شرکت های خصوصی برای کالاهای دولتی قیمت گذاری کنند. بنابراین بحث برسر این است که دولت باید مالک صنعت خودرو باشد یا نباشد ...اینکه برخی ناآگاهانه مطرح می کنند که بازار تعیین کننده است و بازار ایران هم بازار رقابتی است متاسفانه به این شکل نیست زیرا بخش عمده فعالیت های صنایع ما به خصوص خودروسازی دولتی است و دولت نقش مهمی در تعیین قیمت ها ایفا می کند لذا این بحث ها روشنفکری است که فکر می کنند بازار تعیین کنده است متاسفانه بازار در ایران بازاری است که به شدت تحت نفوذ شبه دولتی ها وقدرتهای موازی قرار دارد و این دشواراست که فکر کنیم بخش خصوصی دراین بازار حرفی برای گفتن خواهد داشت .قطعا حضور شرکت های خارجی در داخل برای تولید خودرو می تواند به این مساله کمک کند و بارقه ای برای خارج کردن این صنعت از حیطه دولت باشند.
نظر شما