به گزارش قدس آنلاین، عباس خامه‌یار، معاون بین‌الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در نشست «آینده داعش و جریان‌های تکفیری» که در محل ایکنا، برگزار شد، ضمن بیان این مطلب گفت: پدیده داعش جریانی بسیار گسترده است که منشأ آن را میتوان حجاز، خلیج فارس و جزیرة العرب دانست.
خامه‌یار در ادامه تصریح کرد: پیشروی سریع گروه داعش در عراق، سوریه و برخی مناطق خاورمیانه شاید ناظران آگاه را متوجه این پدیده کرده و سؤالات متعددی را در این رابطه در پی داشته است؛ از جمله این که آیا ما با بیداری جهان اهل سنت مواجه هستیم که با تفکر سلفی‌گری و تکفیری پا به عرصه گذاشته است؟ آیا در آینده و به مدت طولانی با این پدیده مواجه خواهیم بود؟ آیا این پدیده تاریخی است و اگر تاریخی است چرا اکنون و به این شکل بروز کرده است؟ آیا پدیده داعش و گروه‌های تکفیری یک معما هستند یا زائیده طبیعی مجموعه شرایط سیاسی، فکری و اقتصادی جهان اهل سنت و خاورمیانه؟
وی بررسی چنین پدیده‌ای را نیازمند واکاوی ریشه‌های فکری، اعتقادی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تکفیری‌ها دانست و افزود: جریان‌های افراطی اعم از سلفی، تکفیری، فعالیت‌های گسترده سیاسی، نظامی و تبلیغاتی آنها و بسیج جوانان اهل سنت توسط تکفیری‌ها امروز به یک امر بسیار مهم و اساسی تحولات در خاورمیانه تبدیل شده است.
آموزه‌های ابن تیمیه و عبدالوهاب؛ زیرساخت فکری تکفیر
وی اظهار کرد: در بحث اعتقادی باید گفت ریشه اعتقادی تمام گروه‌های سلفی و تکفیری آموزه‌های مکتب وهابیت است، به تعبیری زیرساخت فکری گروه‌های تکفیری و سلفی، آموزه‌های ابن تیمیه و عبدالوهاب است. از نظر اعتقادی گروه‌های تکفیری باورهایی را رواج می‌دهند که دسترسی به سعادت اخروی را تسهیل کرده است؛ یک عنصر داعشی خیلی در عمق دین و تفسیر دین غوطه‌ور نیست.
نگاه سطحی به دین عضوگیری را آسان کرده است
خامه‌یار بیان کرد: در واقع نگاه سطحی جریان‌های تکفیری به دین، عضوگیری آنها را آسان می‌کند. هیچ نیازی به سلسله مراتب علمی و اجتهادی برای یک تکفیری وجود ندارد؛ یک فرد تکفیری هم در اجرا، هم در فهم و هم در افتاء(حکم دادن و تفسیر احکام) برداشت خودش را دارد و بر اساس آن حکم صادر می‌کند؛ لذا در این گروه‌ها همه مفتی، مجری و مجتهد هستند و این یک خطر جدی است.
معاون بین‌الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی توضیح داد: دین برای سلفی‌های تکفیری امری تسهیل شده است، برداشت تکفیری‌ها از دین مانند مجاهدان صدر اسلام است و پیچیدگی‌ها و بحث‌های فلسفی در دین از نظر آنان معنا ندارد؛ در این گروه‌ها کاملا احساسات و عواطف حکم‌فرماست، مبانی و برداشت‌های دینی بسیار سطحی، ساده و روان است و به تعبیری میتوان گفت بیشتر به پوسته دین پرداخته می‌شود تا به هسته.
تکفیر در تمام جهان رخنه کرده است
رایزن فرهنگی پیشین ایران در کویت اظهار کرد: تفکر تکفیری و داعشی در حال حاضر یک تفکر نسبتاً گسترده است و حوزه جغرافیای خاصی ندارد، گرچه تکفیری‌ها تأکید دارند که جایگاه و زادگاه و خاستگاه‌شان در سه حوزه ماوراءالنهرین، شام و خراسان است؛ اما این تفکر و خطر یک خط مشی جهانی را دنبال می‌کند.
ویژگی‌های داعش
رایزن فرهنگی پیشین ایران در کویت ویژگی‌های گروه تروریستی داعش را تبیین و اظهار کرد: خشونت کور و انعطاف‌ناپذیری از جمله این ویژگی‌ها است؛ داعش از این منطق برخوردار است که دینی که معرفی می‌کند، اسلام ناب است و دیگران یا خارج از اسلام و یا مرتد هستند و باید با آنها جهاد کرد که در این زیربنای اعتقادی داعش و در این خروج از دین، شیعیان در ردیف اول و بعد مسیحیان، ایزدی‌ها، کردها و ... قرار می‌گیرند.
خشونت با توجیه فقهی
خامه‌یار ادامه داد: داعش آن‌قدر در خشونت غوطه‌ور است که حتی نسبت به گروه‌های مشابه خود که تنها در خط مشی و تاکتیک مبارزه با آنها اختلاف دارد، این خشونت را به کار می‌برد، این اوج خشونت را میتوان در بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های داعش علیه گروه‌ها‌‌یی همچون جبهة النصره و یا جند الشام در واژگانی خطاب به آنان مثل «بدانید که ما شیران گرسنه‌ای هستیم که گواراتر از خون‌های شما چیز دیگری سراغ نداریم» و یا جوایز و هدایایی که برای قطع سرهای گروه مقابل در نظر می‌گیرد، مشاهده کرد.
معاون بین‌الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بیان کرد: این گروه برای تمام اقدامات خود مبنای فقهی دارد؛ عناصر این گروه با ویژگی سطحی‌نگری خود، با استناد به حدیث پیامبر اکرم(ص) که فرمود: «پیروزی با ایجاد رعب حاصل می‌شود»، مجوز اقدامات رعب‌آور و خشونت‌آمیز را صادر می‌کنند.
وی ادامه داد: بخشی از این خشونت‌ها در قالب ارتداد معنی پیدا می‌کند، بخشی در بازخورد شکنجه‌‌شدن زندانیان در زندان‌های بعثی‌ها و زندان‌های آمریکایی‌ها در عراق تفسیر می‌شود و بخشی نیز ناشی از شرایط جاهلی جهان عرب در گذشته و حال است به گونه‌ای که سید قطب که تئوریسین گروه‌های اسلامگرا در گذشته بوده در کتاب جاهلیت قرن بیستم خود بر این نوع جاهلیت تأکید کرده است.
شیعه‌ستیزی
خامه‌یار حس شیعه‌ستیزی را از دیگر ویژگی‌های داعش برشمرد و گفت: ضدیت با تشیع و شیعیان که برگرفته از آموزه‌های ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب است، از گذشته تاکنون در برنامه‌های آموزشی برخی مدارس و دانشگاه‌های عربستان موج می‌زند. در واقع شیعه‌ستیزی یکی از بنیادهای فکری سلفی‌های تکفیری هم در گذشته و هم در حال بوده و همه گروه‌های سلفی تکفیری علی‌رغم اختلافاتی که دارند بدون استثنا و به بهانه‌های مختلف تشیع را دشمن خود می‌دانند و در مقابل پیروان این مذهب، جبهه می‌گیرند.
معاون بین‌الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بیان کرد: همه گروه‌هاي سلفی تكفيری علي‌رغم اختلافات گسترده‌ای كه با هم دارند؛ اما در یک نقطه با هم تلاقی پیدا می‌کنند و آن «دشمنی آشکار و مبارزه تمام عیار با تشیع» است که در این میان جمهوری اسلامی ایران را سمبل تشیع می‌دانند و با کتاب‌هایی که در سطح جهان و در دنیای عرب منتشر می‌کنند، اساسا تشیع را یک پدیده ایرانی، غیر عربی و خارج از اسلام تبلیغ می‌کنند.
فلسطین؛ مسئله‌ای فراموش‌شده در تفکر داعش
خامه‌یار با بیان این که در تفکر داعش فلسطین مسئله‌ای فراموش‌شده است، ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی‌هایی که باید برای داعش برشمرد، نوع نگاه این گروه تروریستی به مسأله فلسطین است؛ فلسطین عامل هم‌گرایی شیعیان با جامعه اسلامی، اهل سنت و با کشورهای عربی است، در تفکر داعش این ظرفیت بالقوه و بالفعل کنار گذاشته شده است با این استدلال که ما بعد از تمکین، اولویت‌مان فلسطین است و یا با این استدلال فقهی که ما باید دشمن دور(اسرائیل) و دشمن نزدیک(ایران) را در نظر بگیریم؛ بنابراین عملا فلسطین در تفکر داعشی فراموش شده و همه دشمنی‌ها و حملات به سمت ایران به عنوان دشمن نزدیک است.
رایزن فرهنگی پیشین ایران در کویت افزود: تکفیری‌ها شیوه خاصی در سازماندهی، حکومت‌داری و استفاده از ابزارهای نوین به ویژه فضای مجازی دارند که در نوع خود عاملی مهم و اساسی در جذب جوانان اهل سنت به این جریان‌ها بوده است.
معاون بین‌الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بیان کرد: داعش از سه عنصر مهم و اصلی یعنی جغرافیا، اقتصاد و جمعیت که از عناصر مهم و اساسی برای تشکیل یک دولت هستند، برخوردار است و متأسفانه سرزمینی که تحت تصرف داعش است به مراتب بیش از سرزمینی است که تحت تصرف بعضی از رژیم‌های عربی حوزه خلیج فارس است؛ هم به لحاظ ثروت، هم جمعیت و هم وسعت.
مناطق محروم اهل سنت؛ خاستگاه تکفیری‌ها
وی با بیان این که گروه‌های تکفیری گستره جغرافیایی وسیعی برای نشر و تبلیغ تفکرات خود در اختیار دارند، ادامه داد: گستره جغرافیایی تکفیری‌ها برای نشر تفکرات خود مبتنی بر مناطق محروم، مظلوم و متدین اهل سنت است، هر کجا که مناطق محروم وجود دارد، آنجا خاستگاه تکفیری‌ها است و آنان سعي دارند در این مناطق نیروهایشان را سازماندهی کرده و سنی‌های متدین را پایگاهی برای خود قرار دهند.
عباس خامه‌یار تصریح کرد: میتوان گفت داعش سعی كرده است خود را یک نمونه و مدل سنی مؤمن مجاهد جهان اسلام در جهان معاصر یا شاید جبهه آزادی بخش متدینین اهل سنت و یا حزب‌الله ِ گروه‌های محروم و مقاوم اهل سنت ـ جا بزند که برای رفع ستم از اهل سنت شکل گرفته است.
معاون بین‌الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با بیان اینکه داعش سعی كرده است خود را یک فکر و اندیشه فراگیر و درحال رشد قلمداد كند، میزان محبوبیت این گروه تروریستی در کشورهای جهان عرب را ارزیابی کرد و گفت: در جامعه کویت 5/12 درصد طرفدار و فدایی داعش هستند و این رقم، رقم بالایی است. داعش با تبليغات گسترده‌ای كه انجام می‌دهد، سعی دارد خود را نجات دهنده اهل سنت قلمداد كند.
نظر شما