به گزارش قدس آنلاین و به نقل از ایرنا، رسانه ها به علت کارکردهای چندگانه خود همواره نقش تعیین کننده در انتخابات داشته و به نوعی سرنوشت انتخابات در همه جای دنیا از جمله ایران اسلامی به این پدیده گره خورده است.

کارشناسان ارتباطات بر این عقیده اند بر خلاف دوره های گذشته انتخابات که رسانه های تصویری و نوشتاری نقش اول را در موفقیت جناح های سیاسی بازی می کردند، در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و پنجمین دوره خبرگان رهبری رسانه های مجازی و موبایلی به عنوان رسانه های جدید در خط مقدم تبلیغات قرار دارند و نقش مهمی را ایفا می کنند.
نامزدهای مجلس با ایجاد گروه های مختلف در فضای مجازی توسط هواداران خود عملا وارد این نوع کارزار تبلیغاتی شده اند و با استفاده از جذابیت شبکه های اجتماعی و فضای مجازی، اخبار، شعارها و برنامه های انتخاباتی خود را ارائه می دهند.
احزاب و جناح های سیاسی نیز تنور تبلیغات نامزدهای مورد حمایت خود را در فضای مجازی داغ کرده اند تا از رقبای انتخاباتی خود عقب نمانند.
مارشال مک لوهان از بزرگان علم ارتباطات معتقد است که تنوع و تکثر رسانه ای به اندازه ای خواهد رسید که هر فرد خود تبدیل به رسانه می شود و عصر کنونی تحقق این پیش بینی است که در فضای مجازی هر فرد یک رسانه شده و این فضا قدرت نفوذ تبلیغات را در انتخابات اخیر ایران افزایش داده است .
کارشناس رسانه، پژوهشگر و مدرس دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در خصوص نقش رسانه های مجازی در تبلیغات انتخابات پیش رو،اظهار کرد : قدرت یابی رسانه های نوین را نباید به طور مطلق معادل قدرت زدایی رسانه های سنتی دانست بلکه هر کدام به نقش آفرینی خواهند پرداخت .
سیدحسن آذری افزود: اما سطح و شدت تاثیرگذاری آنها متفاوت خواهد بود ولی چیزی که قطعی است ظهور رسانه هایی بدیل، کاربرانی کنشگر و فعال، تبلیغاتی نوین و بی شک تاثیرگذاری متفاوت در صحنه انتخابات است.
وی گفت : رسانه های مختلف به علت ویژگی ها و ظرفیت های متفاوت خود نقش جدی در تبلیغات سیاسی و تاثیرگذاری بر شناخت، گرایش و رفتار نهایی مردم در انتخابات دارند.
آذری گفت : طبیعی است که عملکرد رسانه ها در انتخابات در نظام های سیاسی و پیرو آن نظام های رسانه ای مختلف، متفاوت خواهد بود اما به واسطه تحولات سخت افزاری و نرم افزاری رسانه ها، کارکردهای نهاد رسانه و رسانه های مختلف در انتخابات و بویژه تبلیغات انتخاباتی، با تحولاتی جدی همراه شده است.
وی یادآور شد : تاریخ رسانه ها نشان دهنده دوران طلایی برای هر کدام از رسانه ها در عرصه انتخابات است.
آذری اضافه کرد : در انتخابات پیش روی ایران، آمار شاخص های دسترسی و استفاده از رسانه های نوظهور و به ویژه شبکه های اجتماعی اینترنتی و پیام رسان های موبایلی نشان می دهد که قدرت کاربران به صورت انفرادی و گروهی در تبلیغات نامزدهای مورد نظر و اقناع افراد دیگر به شدت افزایش یافته است و به تعبیر مانوئل کستلز ما در عصر ارتباطات خودانگیز به سر می بریم؛ عصری که در آن، مردم عادی نقش قدرتمندی در تولید، توزیع و دریافت اطلاعات دارند.
وی تاکید کرد: بی شک قدرت یابی فزاینده مخاطبان رسانه های مسلط دیروز و ظهور کنشگران جدید رسانه ای بر تبلیغات انتخاباتی نیز تاثیر جدی خواهد داشت.
این مدرس دانشگاه افزود : اما در این میان نکات ظریفی وجود دارد که نباید از آنها غفلت کرد، مثلا باید توجه داشتیم که در بافت های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مختلف، میزان قدرت رسانه های مسلط در تاثیرگذاری بر مخاطبان متفاوت است، یعنی چه بسا ممکن است در یک جامعه، رسانه های فراگیری چون شبکه های تلویزیونی تنها در معرفی نامزدها و تشویق مردم برای مشارکت انتخاباتی نقش برجسته ای داشته باشند ولی در سطح اقناع مردم به رای دهی و به ویژه انتخاب نامزد مد نظر و رای به او و ارتباطات میان فردی قدرت بیشتری داشته باشند.
وی گفت: حال در چنین فضایی، قدرت شبکه های اجتماعی مجازی که در آنها تعامل و ارتباطات میان فردی نمود پررنگی دارد بسیار بالا بوده و این رسانه ها می توانند هم بر آگاهی و هم بر رفتار نهایی مردم، یعنی نوشتن نام نامزد خود بر برگه رای تاثیر پررنگی داشته باشند.
آذری اظهار کرد : انتخابات اخیر را می توان عرصه نقش آفرینی رسانه هایی چون تلگرام دانست.
وی اضافه کرد : نکته مهم دیگر در این زمینه میزان اعتبار رسانه های سنتی و رسانه های نوظهور و میزان اعتماد مردم به آنهاست، یعنی ممکن است مردم، همچنان اعتماد بیشتری به رسانه های سنتی داشته باشند و شرایط حاکم بر تبادل اطلاعات در رسانه های نوظهور و نمود فضای هیجانی و احساسی در بیشتر آنها باعث کاستن از اعتبار این رسانه ها شود.
مدرس دانشگاه در رشته علوم ارتباطات اجتماعی هم در خصوص تاثیرگذاری رسانه های مجازی در تبلیغات انتخاباتی، گفت: در عصر کنونی بخش مهمی از تبلیغات انتخاباتی در حال رخت بربستن از فضای ملموس و کوچ کردن به سمت فضای مجازی است.
حسن اسدزاده شهیر افزود: شبکه های مجازی امکان گفت وگوی دوطرفه و گروهی در فضای سایبری، تولید و انتشار محتوا به دست کاربر، بهره جویی ارزان و حتی رایگان و در دسترس بودن در همه زمان ها و مکان ها را فراهم می کنند.
وی در ادامه گفت: باید توجه داشته باشیم که در دوره کنونی نقش مطبوعات کمتر و نقش شبکه‏های اجتماعی بیشتر شده است، در واقع رسانه‏های خودگزین که فرد خودش در تولید پیام تاثیرگذار است و نقش فرد در تولید و دریافت و توزیع پیام بالاست جایگزین رسانه‏هایی شده است که یک پیام را برای انبوهی از جمعیت به وجود می ‏آورند، اکنون ما با مخاطب کنشگر و فعال مواجهیم.
وی افزود : تبلیغات موفق، بخش مهمی از کنشگری انتخاباتی نامزدهاست، تبلیغاتی که تا چندی پیش تنها از راه پخش تراکت، چسباندن اعلامیه بر در و دیوار شهر، برگزاری تجمع های انتخاباتی و نشست های رو در رو یا حضور در برنامه های رادیویی و تلویزیونی انجام می گرفت اما اکنون به کانال ها و صفحه های ارتباط مجازی راه یافته است.
این مدرس دانشگاه یادآور شد: حتی برخی از نامزدهای مشهور و جریان های سیاسی برای بهره گیری بیشتر از شبکه های اجتماعی، متخصصان حوزه ارتباطات مجازی را به کار گرفته اند.
جایگاه و اولویت ‏بندی انواع رسانه در هر دوره‏ زمانی متفاوت است و هر چه می ‏گذرد گرایش مخاطبان به رسانه ‏هایی که می ‏توانند در آن کنشگر باشند، بیشتر می شود.
اسدزاده گفت: این رسانه ها فرصتی را برای شهروندان فراهم می کند تا فضای سیاسی انتخابات و نامزدهای تایید صلاحیت شده را مورد ارزیابی خود قرار دهند، شهروندانی که در گذشته امکان بیان نظرات شان را در کانال های رسمی مانند روزنامه و یا تلویزیون نداشتند، اکنون می توانند در این شبکه ها با رسانه خود و مسئولیت خود و نه با هزینه دیگران نظرات شان را بیان کنند، بدون شک تداوم این فضا می تواند در تبلیغات انتخاباتی نقش عمده ای را ایفا کند .
وی اظهار کرد: متاسفانه از ویژگی های اصلی شبکه های اجتماعی، نبود نظارت هوشمند و معنادار بر محتواست که به دلیل حجم انبوه و گستردگی فراوان می تواند آسیب زا باشد ولی به هر حال تاثیرگذاری مثبت و منفی خود را در تبلیغات انتخاباتی اخیر خواهد داشت.
فعال رسانه ای و مدرس دانشگاه نیز به ایرنا گفت: تبلیغات نامزدهای مجلس شورای اسلامی و خبرگان از طریق رسانه های نوین ارتباطی فرآیند تبلیغات در رسانه های سنتی را با چالش هایی مواجه کرده است.
حمید محمدی اظهار کرد : در ارتباط با دلایل رخ دادن چنین فرآیندی می توان گفت که فناوری های نوین ارتباطی به علت شبکه ای بودن و سرعت بالا در مدت زمان کوتاه در مقایسه با تبلیغات سنتی توانسته است تبلیغات نامزدها را در معرض دید مخاطبان قرار دهد.
وی افزود : به همین دلیل تبلیغ کنندگان در این دوره انتخابات تلاش کرده اند از این فضا به منظور اطلاع رسانی درباره آخرین دیدگاه ها و شعار های خود و ارتباط با هوادارانشان بهره ببرند و از طرفی کاربران نیز به منظور اطلاع یافتن از آخرین اخبار انتخابات این رسانه را به عنوان منبع در نظر گرفته اند.
وی بیان داشت : این فناوری ها به دلیل ویژگی هایی چون محلی، ملی و جهانی بودن دایره وسیعی از کاربران را درمقایسه با تبلیغات در رسانه های سنتی تحت پوشش خود درآورده اند برای مثال در رسانه ای چون مطبوعات و یا ابزارهای تبلیغاتی مانند ،بیلبورد ،بنر ،تراکت و غیره، تبلیغ کننده با دامنه وسیعی از مخاطبان سروکار ندارد اما در رسانه های جدید می تواند به انبوهی از مخاطبان دیدگاه های خود را در آن واحد ارائه کند.
دانشجوی دکتری علوم ارتباطات اجتماعی گفت : این فناوری ها دارای قدرت سرایت روانی بالایی نیز هستند که تحت عنوان ویروسی بودن از آن یاد می شود، به همین دلیل تبلیغات خوب و همچنین تبلیغات بد در این شبکه ها می تواند منجر به ترغیب کاربران به رای دادن یا ندادن به افراد شود در صورتی که در رسانه های دیگر از این قدرت ویروسی خبری نیست.
محمدی افزود: این قدرت ویروسی باعث می شود که دامنه شایعات انتخاباتی نیز گسترده تر شود و برای خنثی سازی آنها نیز زمان و انرژی زیادی نیاز است.
وی گفت : فضایی که در این شبکه ها ایجاد شده باعث می شود تا کاربران در یک ارتباط دو سویه و نه تک سویه در رسانه های سنتی اقدام به بیان دیدگاه های خود درباره نامزدهای مختلف و نحوه تبلیغات آنها داشته باشند .
محمدی گفت: شاید بتوان گفت اینترنت و شبکه های تلفن همراه،شبکه های اجتماعی وغیره تنها یک ابزار صرف به شمار نمی روند بلکه اشکال سازمانی ،مظاهر فرهنگی و سکوهای خاصی برای خودمختاری سیاسی هستند.
وی اضافه کرد: چنین فضایی در تبلیغات رسانه های سنتی برای مخاطبان ایجاد نمی شود و در نتیجه مخاطبان از طریق این فضا در صدد هستند تا تاثیر خود را در این خودمختاری سیاسی بیش از پیش به رخ بکشند، ضمن اینکه این رسانه ها فضایی برای شکلی از عمل مشترک فراهم کرده است که به هم اندیشی ،بقا و باهم بودن، هماهنگی و گسترش بیشتری می دهد.