جالب اینکه امسال بیشتر از فیلم‌ها، پوشش بازیگران سوژه داغ عکاس‌ها و گزارش‌های خبری شده بود. در این دوره از جشنواره به نسبت دوره‌های گذشته هنرمندان به پوشش خود توجه بیشتری داشتند و تمام تلاششان در متفاوت جلوه کردن حتی به قیمت نامتعارف و عجیب بودن‌شان صرف شد، تنها به‌این دلیل که بیشتر دیده و به اصطلاح شکار دوربین عکاسان شوند.
با وجود این که هر روز عکس‌های شب قبل کاخ جشنواره روی خروجی سایت‌ها و خبرگزاری‌های مختلف بود، این سوال مطرح می‌شود که قواعد مرتبط با پوشش لباس در مراسمی همچون جشنواره فیلم چیست و آیا اساساً این مقوله باید از قواعد خاصی پیروی کند؟ آیا در این‌باره نباید به عرف جامعه توجه داشت؟ به هرحال دیده شدن بیشتر یک هنرمند بخصوص در عرصه سینما به معنای فراهم آمدن فرصت بیشتر برای کار در این عرصه است، اما آیا برای دیده شدن حتماً باید متفاوت بود، آن‌هم این همه تأکید در تفاوت ظاهر؟
کاخ جشنواره و اشتیاق برای دیده شدن
اگر داستان پوشش هنرمندان را در جشنواره فیلم فجر و دیگر مراسمی که با حضور هنرمندان برگزار می‌شود، مرور کنیم می‌بینیم حساسیت هنرمندان به این موضوع از سالی شروع شد که سینمای اهالی رسانه و هنرمندان به صورت یکجا با هم به برج میلاد منتقل شد و فضای برج چه در محوطه بیرونی و چه در داخل سالن، زمان نشست‌ها، معرفی فیلم‌ها قبل از نمایش (که تاریخ اجرای این شو هم به همان سال‌های اولیه برگزاری جشنواره در برج میلاد می‌رسد) اغلب بازیگران را نسبت به نوع پوشش خود حساس کرد. ضمن اینکه آنها متوجه این موضوع شدند که راه گریزی از دوربین‌های همیشه آماده عکاسان ندارند، بنابراین به ظاهر خود بیش از پیش توجه کردند. از طرفی دیگر علاقه همیشگی هنرمندان به عکس هم مقوله دیگری بود که باعث شد به دوربین عکاسان جشنواره روی خوش نشان دهند. شاید کمتر بازیگر و هنرمندی را بتوانید پیدا کنید که در دوره‌ای از جشنواره در برج میلاد حضور داشته اما آرشیوی از عکس‌هایش را در گوشه و کنار برج میلاد نداشته باشد. البته نباید از نقش برگزاری مراسم اکران خصوصی گاه و بیگاه فیلم‌ها و نیز حضور برخی بازیگران سینمای ایران در جشنواره‌های معتبر خارجی و بازتاب خبری و تصویری چنین رویدادهایی هم گذشت.
سهم جشنواره‌های خارجی را نادیده نگیریم
در کنار همه این‌ها آن چیزی که سهم جدی در نوع پوشش و صد البته توجه بیشتر بازیگران نسبت به لباس‌هایشان داشت، جشنواره‌های خارجی بود. بله! جشنواره‌هایی همچون اسکار، گلدن گلوب، کن، برلین، ونیز، ساندنس، حتی جایزه موسیقی گرمی و بالاخره هر گردهمایی دیگری که همه هنرمندان مشهور‌هالیوود را دور هم جمع می‌کند و اتفاقاً مهمترین و داغ ترین حواشی آن پوشش بازیگران است و خیلی‌ها از مدت‌ها منتظرند تا ببینند سوپراستارهای هالیوودی چه برند مشهوری را با چه ترکیبی بر تن می‌کنند و ماحصل آن هم سر از مجله‌های معتبر مد در می‌آورد و تحلیل‌های فراوانی بر مبنای آن نوشته می‌شود. خیلی از هنرمندان ما هم همین رویه را تقلید کردند، اما باید بپذیریم فضای هنری ایران با فضای‌هالیوود متفاوت است و وجه افتراق آنها در وهله نخست بدلیل تفاوت‌های فرهنگی است. البته باید این مسأله را هم درنظر داشت که حتی در مراسم رسمی هالیوود هم قانون مشخص برای لباس ویژه مراسم وجود دارد؛ چیزی که جشنواره فجر از آن بی‌نصیب است. پوشش هنرمندان درحال حاضر تابع قاعده خاصی نیست و لباس آنها کاملاً براساس سلیقه‌های شخصی طراحی می‌شود. همین امر باعث ایجاد بی‌نظمی و هرج‌ومرج تصویری در مراسمی چون فرش قرمز فجر یا اکران ویژه فیلم‌ها می‌شود.
تدابیر بی‌نتیجه دبیر جشنواره
امسال یکی از برنامه‌های دبیر جشنواره ساماندهی به نوع پوشش هنرمندان با رعایت شؤون اسلامی بود و قرار بود مشاور دبیر هم در‌این‌باره تدابیری اتخاذ کند، اما این هماهنگی در نوع پوشش را فقط می‌شد در نیروهای خدماتی برج میلاد و نیروهای اجرایی جشنواره دید. مابقی آنچه دیده می‌شد نگاه شخصی و سلیقه‌ای بازیگران در انتخاب نوع پوشش خودشان بود. جالب اینکه هنرمندان هرکدام با یکی از مزون‌ها و طراحان مشهور لباس برای طراحی لباس خود هماهنگ کرده بودند.
البته باید طرف دیگر ماجرا را هم دید، بدلیل اینکه برنامه‌هایی مانند فرش قرمز کاملاً تقلیدی و وارداتی است، فرهنگ لباس ویژه و رسمی برای چنین مراسمی در کشور ما هیچ وقت وجود نداشته است و هنرمندان برای حضور در چنین مراسمی ناگزیرند به سلایق شخصی و نهایتاً طراح خودشان رجوع کنند.
به نظر می‌رسد مقایسه پوشش هنرمندان هالیوودی با هنرمندان ایرانی از اساس کاری اشتباه است، زیرا شرایط فرهنگی و دینی اجازه چنین پوشش‌هایی را به بازیگران ایرانی نمی‌دهد و برخی از بازیگران مرد هم با این توجیه که اجازه استفاده از کراوات را ندارند، به کت و شلوار تن نمی‌دهند و ترجیح‌شان خلق ترکیبی کاملاً مختص به خودشان است که نمونه‌هایی از آن در لباس عجیب برخی بازیگران مانند نوید محمدزاده دیده شد؛ موضوعی که باعث شد گروهی از مخاطبان صفحه اینستاگرام این بازیگر به او اعتراض کنند و همین اعتراض‌ها حتی طراح لباس او را به پاسخگویی واداشت. طلیعه ایمانی درباره لباسی که محمدزاده در افتتاحیه جشنواره فجر پوشیده بود، به ایسنا گفته است: خواستم این لباس برگرفته از طرح‌های ایران باستان باشد اما با مواد و اجرای کاملاً متفاوت، به همین دلیل از چرم در طراحی و دوخت آن استفاده شد. ضمن اینکه رنگ پارچه مشکی بر اساس اِلمان‌هایی که طراحی کردیم آوانگارد به نظر می‌رسد. البته موضوع طراحی لباس‌هایی که در عرف جامعه چندان پذیرفته شده نیست، مختص بازیگران مرد نبود و در بازیگران زن هم بسیار دیده شد. در نهایت به نظر می‌رسد اصل این موضوع را که هنرمندان به نوع پوشش خود در چنین مراسمی اهمیت می‌دهند باید یک نقطه مثبت تلقی و از آن در راستای یک ترکیب واحد و متنوع استفاده کرد، مسلماً هنرمندان هم در صورت تعیین یک پوشش مشخص و رسمی بابت حضور در جشنواره استقبال می‌کنند؛ پوششی که هم شأن یک هنرمند را حفظ کند هم به شایستگی نمایانگر مؤلفه‌های ایرانی اسلامی باشد، چرا که هنرمندان الگوی بسیاری از نوجوانان و جوانان هستند و تأثیر بسیاری بر آنها می‌گذارند. بنابراین باید این فرصت فرهنگی را مغتنم شمرد و از آن به بهترین نحو استفاده کرد.
نظر شما