از آنجا که یکی از اهداف شعر آیینی ترویج سیره اهل بیت(ع) است برای رسیدن به این هدف چاپ، انتشار، خوانده شدن و توجه مخاطب به این آثار بسیار مهم است اما با توجه به وضعیت ادبیات در سال‌های اخیر و بی‌توجهی مخاطب به آثار ادبی این سؤال به ذهن می‌رسد که در این شرایط مخاطب امروز چقدر به مجموعه شعرهای آیینی توجه می‌کند و این آثار توانسته با مورد توجه مخاطب پرمشغله امروز قرار بگیرد؟
شعر آیینی همیشه مخاطب دارد
مصطفی محدثی‌خراسانی به این سؤال پاسخ می‌دهد. این شاعر آیینی می‌گوید: شعر آیینی چون با زندگی و اعتقادات مردم عجین شده است همواره مورد توجه بوده است.
اما شاعر «سلوک باران» معتقد است با آنکه شعر آیینی در سال‌های اخیر هم از نظر کمی و هم کیفی رشد داشته است، بعضاً منتقدان نگاه غیرمنصفانه‌ای به این نوع شعر داشته‌اند. بنا به گفته محدثی، طبیعتاً وقتی نوع خاصی از شعر از نظر کمی با تعدد شعر و شاعر روبرو می‌شود، به همان نسبت کارهای خوب، متوسط و ضعیف هم زیاد می‌شود و متأسفانه منتقدان در آسیب‌شناسی شعر آیینی بر نقطه‌ضعف‌های این شعر تمرکز کرده و جریان شعر آیینی را زیر سؤال برده‌اند.
محدثی خراسانی معتقد است شعر آیینی بعد از پیروزی انقلاب دچار تحول و پیشرفتی شده که در تاریخ شعر فارسی بی‌سابقه است.
شعر آیینی تحت تأثیر جشنواره‌های موضوعی
محدثی خراسانی در پاسخ به این پرسش که توجه شاعران جوان آیینی بروی چه مفاهیمی‌است، می‌گوید: از آن جا که جوان‌ها نیازمند انگیزه‌های بیرونی و تشویق هستند اغلب آثار آیینی‌شان را تحت تأثیر فراخوان جشنواره‌ها، مسابقات، همایش‌ها و فراخوان‌ها می‌سرایند. این نوع نگاه هم مثبت است و هم با آسیب‌هایی همراه است.
وی در این خصوص ادامه می‌دهد: با توجه به همین مسأله، نظام فرهنگی باید برنامه‌ریزی بیشتری به روی فراخــــوان‌ها، جشنواره‌هــا، داوری‌هــا و مسابقات شعرهــای آیینی داشته باشد تا شرکت‌کنندگان تنها به سطح فراخوان‌ها و مفاهیم مذهبی توجه نکنند و در کنار آوردن چند کلمه و کد برای ایجاد فضای آیینی به مسائل مهم‌تری بیاندیشند و مطالعه داشته باشند. خراسانی اظهار می دارد: فضاهای فرهنگی می‌توانند از امکانات جشنواره‌های موضوعی بهره‌برداری بیشتری کنند. به هرحال شعر علاوه بر جوشش درونی نیازمند تحرکات بیرونی هم هست که این جشنواره‌ها می‌توانند تلنگری باشند تا شاعر آیینی خواسته‌اش را بر زبان بیاورد و چه خوب است که این تلنگر با برنامه‌ریزی و مطالعه همراه باشد تا به نتایج بهتری برسد و نقش هدایتگری برای شعر جوان آیینی داشته باشد.
نوگرایی در شعر آیینی
شعر آیینی با توجه به تغییر زندگی امروز باید به چه سمتی برود که بتواند ارتباط بیشتری با مخاطب پیدا کند؟ محدثی خراسانی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: از آن جا که جان مفاهیم آیینی تغییرپذیر نیست، این تحولات می‌تواند در زبان و تعابیر ایجاد شود تا بتواند با مخاطب امروز ارتباط زلال‌تر و تأثیرگذارتری برقرار کند.
این شاعر با بیان اینکه اگر نوآوری‌ها با پشتوانه و مطالعه همراه نباشد تبدیل به آسیبی جدی در حوزه شعر آیینی می‌شود، توضیح می‌دهد: دیده شده که نوآوری‌ها در بعضی موارد باعث لوث شدن مفاهیم ژرف آیینی شده چون نوع استفاده از زبان فانتزی و به طور کلی نوگرایی‌ها برگرفته از مطالعه عمیق، تاریخی و شناخت پیشینه‌های این نوع شعر نیست در نتیجه نوگرایی‌هایی هم که استفاده می‌شود بعضاً فانتزی و سطحی است، به‌طوری که زبان از مفهوم بالای شعر آیینی فاصله گرفته است .
توجه شاعران به رهنمودهای رهبر انقلاب درباره شعر فاطمی
محدثی خراسانی همچنین درباره شعر فاطمی و ویژگی‌های این شعر در سال‌های اخیر می‌گوید: مدتی است که مطالعه و پژوهشی درباره شعرهای فاطمی داشته و متوجه شده‌ام دغدغه‌ها و توصیه‌هایی که در چند سال گذشته از سوی رهبر معظم انقلاب و اهالی فرهنگ و شعر و ادب در خصوص شعر آیینی و مخصوصاً شعر فاطمی مطرح شده است، تأثیرگذار بوده است. وی ادامه می‌دهد: در شعرهای فاطمی که در سال‌های اخیر منتشر شده است، رویکردی کاربردی به فضیلت‌های حضرت فاطمه زهرا(س)، جایگاه ایشان در اسلام در جریان نبوت و امامت و نقشی که ایشان در شکل‌گیری تمدن اسلامی داشته‌اند، دیده شده است.
این شاعر با اعتقاد بر اینکه جوانان شاعر آیینی از نگاه صرفاً مصیبت‌بار به زندگی ایشان و استفاده مدام از تعابیر تکراری مثل در، دیوار و میخ که بر شعر فاطمی غالب شده بود فاصله گرفته‌اند، معتقد است: شاعران جوان ضمن بیان مظلومیت‌های حضرت زهرا(س) که باید در جای خودش به آن پرداخته شود فضیلت‌های ایشان را فراموش نکرده‌اند و تلاش می‌کنند از حضرت زهرا (س)به عنوان چهره کامل به عنوان سبک زندگی اسلامی یاد کنند.
نظر شما