به گزارش قدس آنلاین و به نقل از واحد خبر و اطلاع رسانی بنیاد بین المللی امام رضا(ع)، سمنان که به بین الحرمین ایران مشهور است و بین دو حرم مطهر امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) قرار گرفته،میزبان ۱۴۶ امامزاده است که آرامگاه هایشان مقصد معنوی زائران بارگاه امام رئوف و خواهرشان حضرت معصومه(س) و مامنی برای جلای دلهای خسته است.
امامزادگان و بقاع متبرکه استان سمنان که از شرقی‌ترین نقطه مرزی استان سمنان یعنی روستای فرومد میامی آغاز می‌شود و تا غربی‌ترین روستاهای آرادان و ایوانکی امتداد دارد ؛ میراث ماندگار معنوی و سهم مردمان متدین و خداجوی استان سمنان از غنای فرهنگی شمال شرق کشور است.مردم متدین و خداجوی دیار قومس برای امامزادگان مدفون در این استان اهمیت بسیاری قائل هستند. حضور پرشور مردم سمنان در ایام ویژه سال مانند نوروز،مناسبت‌های مذهبی و اعیاد در این بقاع متبرکه نمونه بارز عشق و ارادت مردم باصفای این دیار به میهمانان محترمشان است. روزهای خاطره انگیز اول بهار فرصتی ارزنده برای بازدید از این امامزادگان و بقاع متبرکه برای مسافرانی است که به دنبال لحظاتی معنوی و آرامش بخش هستند.
امامزاده یحیی(ع) برادر امام رضا(ع) در سمنان
امامزاده یحیی(ع) شهر سمنان را می توان شاخص‌ترین بقعه مبارکه در استان سمنان دانست این بنای مقدس در مرکز شهر سمنان و در انتهای بازار حضرت حدفاصل جنوب غربی تکیه پهنه با بارگاهی رفیع و مجلل خودنمایی می کند و دلهای خسته بسیاری از مردم را به‌سوی خود فرا می خواند.
مورخان نوشته اند: امامزاده یحیی(ع)، فرزند حضرت موسی بن جعفر(ع) و برادر امام رضا(ع) است.
وی در سال ۱۷۸ ه. ق در مدینه منوره به دنیا آمد و در پنج‌سالگی از نعمت پدر محروم شد.ایشان در سال ۱۹۸ هجری قمری هنگام هجرت حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) از مدینه به مرو جزو همراهان حضرت بوده .حضرت رضا(ع) برای ارشاد مردم سمنان، برادر خود حضرت یحیی(ع) را راهی این سرزمین می کنند و بعد از شهادت امام هشتم شیعیان، به تحریک مأمون خلیفه عباسی، حضرت یحیی(ع) نیز در سمنان به شهادت می‌رسد و در محل کنونی به خاک سپرده می‌شود.او به هنگام شهادت جوانی 25 ساله بود.
برای بازدید از بقعه امامزاده یحیی(ع)، می‌بایست مسیر بازار جنوبی موسوم به حضرت سمنان را در پیش‌گرفته و از پشت تکیه پهنه وارد صحن امامزاده یحیی(ع) شوید.
امامزاده محمد(ع) بسطام
امامزاده محمد(ع) بسطام را می‌توان دومین امامزاده برجسته مدفون در استان سمنان دانست در شناخت امامزاده محمد(ع) دو روایت است. برخی معتقدند: ایشان فرزند امام صادق(ع) هستند و برخی دیگر ایشان را نواده امام صادق(ع) می دانند. اما ارادت مردم بی‌ریای بسطام به این امامزاده و قرار گرفتن آن در مرکز بنای تاریخی بسطام و جوار مقبره بازید بسطامی، شهرتی جهانی برای این امامزاده به همراه آورده است.
بقعه امامزاده محمد شبیه گنبدى است که در فاصله ۱۵ کیلومترى سمت شمال آن ساخته‌شده و تقریباً قرینه یکدیگرند همچنین گنبد سمت شمال آن، به نام گنبد غازان خان معروف است و بناى آن را به غازان خان مغول (۷۰۳-۶۷۰) نسبت مى‌دهند. غازان خان دو گنبد را بر سر قبر امامزاده محمد (ع) و آرامگاه بایزید بنا کرد.
همچنین در میان دو گنب، ایوانى است که به نام ایوان غازان خان نامیده مى‌شود. در داخل ایوان مذکور چیزى نیست و سطح آن نیز کوچک و بن‌بست است و بر روى ایوان گچ‌بری‌هایی دیده مى‌شود. ساختمان آن تقریباً متناسب و با اسلوب صحیح معمارى ساخته‌شده است.
امامزاده محمد(ع) مآمن دلهای خسته بسیاری از مردم شهرستان شاهرود و شهر بسطام است که در ایام ویژه سال این مکان را میعادگاه حضور پرشور خود می‌دانند.
همچنین مقبره بازدید بسطامی نیز در جوار این بنا قرار دارد بازید سلطان العارفان لقب دارد و ساخت بنای مربوط به مجموعه آن در زمان سلجوقیان آغازشده است.
ابوالحسن خرقانی
مقبره ابوالحسن خرقانی همچنان از نامش پیداست در روستای خرقان شاهرود قرار دارد این عارف نامی در سال ۳۵۲ ه. ق در همین روستا چشم به دنیا گشود و بایزید بسطامی را مقتدای خود در تصوف خواند وی از اساتیدی چون ابوسعید ابوالخیر و عبدالکریم قصاب آملی درس گرفته و نقل است که سلطان محمود غزنوی برای دیدار او به روستای خرقان آمده است.
گفته می‌شود شیخ ابوالحسن بر سردر خانقاه خود چنین نوشته بود «هر که در این سرا در آید نانش دهید و از ایمانش مپرسید، چه آن‌کس که به درگاه باری‌تعالی به جان ارزد البته برخوان بوالحسن به نان ارزد». امروزه این گفتار بشردوستانه، شعار ملی گردشگری کشورمان است.
شیخ ابوالحسن خرقانی در روستایی به نام قلعه‌نو خرقان در ۲۴ کیلومتری شمال شاهرود در بخش بسطام مدفون است و مجموعه آرامگاه او به‌صورت باغی با نهر آب مکانی برای استراحت گردشگران محسوب می‌شود که در میانه این مجموعه بنای آرامگاه و مسجدی ایلخانی منسوب به شیخ ابوالحسن واقع است.
امامزاده محمد(ع) در گرمسار
امامزاده محمد(ع) کرک گرمسار مشهور به امامزاده میر محمد(ع) از نوادگان امام هفتم شیعیان در روستایی به نام کرک از توابع ایوان کی واقع‌شده است.
ساختمان بقعه از آثار دوره قاجار و از خشت و گل ساخته‌شده و بر شالوده‌اى از سنگ لاشه احداث گشته و بدنه خارجى ایوان و کلیه سطوح خارجى آن با اندود کاه‌گل پوشانده شده است.
پلان بقعه هشت‌ضلعی و سقف آن گنبد عرقچینى دیده می‌شود و در جنوب بقعه، ایوانى با غیرچوبی قرار دارد و داراى دو ستون گلى و یک درِ ورودى چوبى به سمت داخل بنا است علاوه بر این در، دو درِ دیگر در شرق و غرب ایوان بنا وجود دارد.
این بقعه از داخل نیز هشت‌ضلعی است و داراى قبرى به ارتفاع ۹۰ سانتی‌متر و طول دو متر و عرض ۸۰ سانتی‌متر است.
بدنه داخلى بقعه داراى اندود گچى و در هر ضلع آن‌یک طاق‌نما ای احداث‌شده که به اعتقاد برخى از محققان، قدمت بنا مربوط به قرن ۱۱ و ۱۰ هجرى قمرى است.
امامزاده علی‌اکبر(ع) گرمسار
این بقعه مدفن و آرامگاه سید زید بن على (امام زین‌العابدین) بن حسین بن على(ع) محسوب می‌شود که داراى صحن و ایوان، رواق آیینه‌کارى، گنبد کاشى‌کارى و متعلقاتى دیگر است.
بناى اصلى بقعه، متعلق به عهد صفویه و اوایل قرن دهم هجرى است اما صحن ایوان، گنبد و دیگر قسمت‌هاى جدید آن در اواسط قرن سیزدهم هجرى ساخته‌شده است.
همچنین یک سنگ‌قبر مرمرین که نام لطفعلی‌خان زند را بر خود دارد، در ایوان جنب بقعه نصب‌شده که احتمال مى‌رود مدفن شاهزاده شجاع زند باشد. در نزدیکى بقعه اتاق آیینه‌کارى دیگرى وجود دارد که آرامگاه تعدادى از مشاهیر است.
کاشى‌کارى گنبد، تعمیر مجدد ایوان، آیینه‌کارى رواق حرم و مقبره مجاور آن در میان‌سال‌های ۱۳۱۵ و ۱۳۱۶ انجام‌شده است این بقعه به زمان ایلخانان متعلق است و برای دیدار از آن می‌بایست راهی گرمسار شد.
امامزاده محمد(ع) سراوین قطری
امامزاده محمد سراوین قطری یکی از فرزندان امام موسی الکاظم (ع) و برادر امام هشتم ما شیعیان آقا علی ابن موسی‌الرضا (ع) است، این امامزاده در محیطی آرام و فوق‌العاده عالی ازنظر آب و هوایی قرارگرفته است که زائران و گردشگران از شهرها و استان‌های دیگر از این مکان مذهبی دیدن به عمل می‌آورند امامزاده در نزدیکی جنگل ابر است.
امامزاده محمد سراوین ابن موسی ابن جعفر با توجه به محبوبیت و مقبولیتی که در بین مردم منطقه و استان‌های شمالی دارد به‌طور پیوسته و مستمر پذیرای زائران شیفته خاندان نبوت و امامت است.
به‌طوری‌که در برخی از ماه‌های برفی نیز با توجه به شرایط سخت و راه نامناسب زائران خود را دارد همچنین با توجه به موقعیت زیبای منطقه قطری روزهای آخر هفته و تعطیلات میعادگاه اکثر مردم شهرستان است.
بر و قطری زیباترین قسمت کوهستانی بخش بسطام محسوب می‌شوند که وجود امامزاده محمد سراوان در قطری و جنگل زیبا و خیال‌انگیز ابر در ارتفاعات روستای ابراز جمله بهانه‌های سفر گردشگران به استان سمنان هستند و بر اساس آمار محلی در سال ۸۵ بالغ‌بر ۳۵ هزار گردشگر به زیارت امامزاده محمد سراوین و گردش در منطقه قطری آمدند.
علاءالدوله سمنانی
برای دیدار از آرامگاه علاءالدوله سمنانی باید به روستای صوفی‌آباد در مسیر سمنان-سرخه سفر کرد بناى خانقاه و آرامگاه این عارف مشهور که بازمانده معمارى اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم است، به علت نداشتن استحکام و بى‌توجهى رو به ویرانى نهاد، به‌طوری‌که به‌جز دو ستون ایوان، بقیه بنا منهدم شد لیکن سازمان میراث فرهنگى استان، قسمت‌‌هایى از بنا را بازسازى کرده است.
این ساختمان واقع در روستاى صوفى‌آباد سمنان، در آغاز بنایى رفیع و باعظمت بود که به دستور عمادالدین جمال‌‌الدین عبدالوهاب وزیر سلطان محمد خدابنده از خشت خام ساخته شد، سپس شیخ، خانقاهى بر آن افزود و در آنجا به ریاضت پرداخت و پس از مرگ در آنجا به خاک سپرده شد.
این بنا دو قسمت دارد که ایوان رفیع و بلند آرامگاه رو به مشرق و آجرین با ارتفاعی بالغ‌بر ۵.۸ متر مشتمل بر طاق‌نمای آجری بدون تزئین بخش نخستین آن است و بخش دوم که شامل محوطه مربع شکل مقبره علاءالدوله است که از چهار طرف دارای چهار راهرو است این بنا از ابنیه دوران ترکمانان ایلخان است.
شیخ عمادالدین شاهرود
بنای مقبره علاءالدوله سمنانی را بسیاری مشابه آرامگاه شیخ عماد در شاهرود می‌دانند چراکه مقبره این دو بزرگوار درست در یک شیوه معماری آن‌هم توسط ایلخانان و ترکمان‌ها ساخته‌شده‌اند هرچند امروز از آرامگاه شیخ عماد مخروبه‌ای باقی نمانده اما شواهد نشان می‌دهند روزگاری این مکان بنایی بزرگ بوده است.
برای دیدار از این بنا می‌بایست مسیر منتهی به دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود را به سمت شرق طی کرد و در فاصله شش کیلومتری از شهر این بنا را دید.
این بقعه دارای هشت تاق مشتمل بر چهار تاق خشتی و چهار تاق آجری است که در شرق آن دو گنبد کوچک به‌سختی دیده می‌شود چراکه امروز چیزی جز دو برآمدگی از آن‌ها باقی نمانده است.
امامزاده ابراهیم و اسماعیل سمنان
بقعه این امامزادگان در خیابان امام خمینى(ره) شهر سمنان واقع‌شده است این بقعه درگذشته داراى صحن بزرگ و مشجّر بود و در وسط گورستان قرار داشت. در اواسط سلطنت رضاشاه به‌واسطه احداث خیابان اصلى شهر، به‌کلی ویران شد. بناى کنونى متشکّل از یک اتاق کوچک مستطیلى و یک ایوان است.
در وسط حرم، ضریح فلزى آلومینیومى مشبّک و ساده، بدون سقف روى قبر بازسازی‌شده، نصب گردیده است. پنجره بزرگ آهنى که در قسمت بالاى آن هلالى شکل رو به خیابان باز مى‌شود و تقریباً به‌اندازه عرض و بلندى طاق است.
ایوان نسبتاً زیباى بقعه رو به شمال و در بازار شیخ علاءالدوله واقع‌شده و به ارتفاع پنج‌متر است که داراى مقرنس‌کارى ساده، ولى بسیار جالب است و در سال ۶۹ هـ. ش تعمیرات آن انجام شد.
سقف حرم از دو گنبد کم‌خیز به وجود آمده است و تزیینات نماى جنوبى بقعه منحصر به پشت بغل‌هاى کاشى‌کارى طرفین پنجره و تزیینات آجرى بالاى سردر است که در سال‌هاى اخیر انجام شد.
درباره دو شخص مدفون در بقعه دو قول است. برخى از اهالى، آن دو را امامزاده مى‌دانند و عدّه‌اى دیگر معتقدند، ابراهیم و اسماعیل دو تن از عارفان و امناى شیخ علاءالدوله سمنانى، عارف جلیل‌القدر قرن هشتم هجرى است. متأسفانه تاکنون به مدرکى که این دو دیدگاه را ثابت کند، به دست نیامده است. (پژوهشگاه علمی زیارتگاه‌های جهان)
امامزاده جعفر دامغان
زیارتگاه امامزاده جعفر دامغان به خانقاه شاهرخ متصل است و دارای نشانه‌هایی از معماری دوران تیموریان و سلجوقیان است که در سال‌های اخیر بازسازی آن صورت می‌گیرد.
امامزاده جعفر(ع) از نوادگان امام چهارم شیعیان است که محل شهادت وی را نیشابور امام مدفن وی را دامغان ذکر کرده‌اند گنبد این مکان دیدنی به‌صورت شلجمی و از آجر ساده بناشده است که در برابر ورودی اصلی آن ایوان کوچکی با دو تاق نما وجود دارد.
در دو سوی این مقبره دو مناره با حجمی بسیار قابل‌توجه ساخته‌شده که بدون تزئین خاص حتی از سقف بارگاه نیز بالاتر نرفته است که بررسی آن برای صاحب‌نظران کمی عجیب به نظر می‌رسد این بنا در شهر دامغان خودنمایی می‌کند و می‌تواند به مقصد خوبی برای گردشگران بدل شود.
امامزاده جعفر چهل‌دختران دامغان
مجموعه امامزاده جعفر و برج چهل‌دختران در بلوار دکتر مفتح شهرستان دامغان قرارگرفته و شامل امام زده جعفر، امامزاده محمد، برج چهل‌دختران و بنای کوچکی به نام مقبره شاهرخ است.
قدیمی‌ترین کتیبه موجود در مجموعه امامزاده جعفر و برج چهل‌دختران دامغان به خط کوفی و بر گرداگرد برج چهل‌دختران و مورخ به ۴۶۶ است. امامزاده جعفر در جنوب شرقی این برج واقع است. کتیبه تاریخ‌دار صندوق روی مرقد این امامزاده براثر آسیب موریانه از بین رفته و رقم صدگان آن مخدوش شده و دو رقم دیگر آن ۶۴ است. اعتمادالسلطنه در کتاب مطلع والشمس، احتمال داده است که این تاریخ ۷۶۴ باشد.
در برج چهل‌دختران، قبر مرتفعی قرار دارد که صاحب آن شناخته‌نشده است. وجه‌تسميه این برج به چهل‌دختران نیز مشخص نیست. لوح نسب نامه‌ای در بقعه امامزاده جعفر مدفون این بقعه را جعفر بن علی بن حسین بن علی بن عمران علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب(ع) معرفی کرده است.
بقعه دیگری در جنوب شرقی امامزاده جعفر قرار دارد که به امامزاده محمد، از فرزندان امام موسی کاظم(ع) منسوب است. بنای دیگر این مجموعه به مقبره شاهرخ معروف و کاربرد آن محل اختلاف است. وجود نام سلطان شاهرخ در کتیبه این بنا موجب شده تا عده‌ای این محل را مقبره شاهرخ افشار بدانند. او در حدود سال ۱۲۱۰ براثر شکنجه‌های آقا محمدخان قاجار در دامغان درگذشت. با توجه به مضمون کتیبه به نظر می‌رسد که شاهرخ مورداشاره کتیبه شاهرخ تیموری باشد و این بنا را در دوره حکومت وی ساخته باشند؛ ولی در بنا، اشاره‌ای هم به اینکه مقبره شاهرخ تیموری است، نشده است؛ و در لوح وقف نامه موجود در امامزاده جعفر، به خانقاهی اشاره‌شده که احتمالاً منظور واقف همین بنا بوده است.
امامزاده قاسم مهدی‌شهر
امامزاده قاسم مهدی‌شهر را فرزند امام کاظم(ع) و برادر امام هشتم شیعیان(ع) می‌دانند ساختمان حرم امامزاده قاسم را در سال ۹۴۳ خورشیدی حدود چهار قرن پیش و در دوره صفویه به دست هنرمندان ایرانی ساخته شد.
این مکان طی محاسباتی حدود ۳۵۰ متر مساحت و ۱۱۰ متر زیربنا و حدود ۲۴۰ متر محوطه دارد ضریح آن در اتاقی به مساحت ۲۵ متر قرارگرفته و درباره بنا می‌توان گفت، امامزاده دارای دو گنبد است که ضریح در زیر یکی از این گنبدها قرار دارد.
در سردر ورودی امامزاده، کاشی‌کاری‌های زیبایی توسط هنرمندان ایرانی طراحی و نصب‌شده و دیوارهای امامزاده از جنس خشت و گل و آجر دیده می‌شود ولی دیوارهای جدید محوطه آن از جنس آجر و سیمان است.
امامزادگان مدفون در استان سمنان بسیار هستند که در این مجال تنها به معرفی تعدادی از شاخص‌ترین آن‌ها پرداختیم امامزادگانی مانند پیر علمدار دامغان که مربوط به زمان سلطان محمد غزنوی است که در سال ۴۱۷ هجری قمری ساخته‌شده و می‌تواند یکی از ظرفیت‌های بسیار خوب گردشگری دامغان باشد.
یا حتی مقبره دانیال نبی در میامی و در روستای کرنگ دشت دانیال که بر بالای کوهی بسیار زیبا قرارگرفته و دشت شقایق‌های کالپوش زیر پایش دلبری می‌کند اما باید دانست که برای مطرح کردن تک‌تک این جاذبه‌ها مجالی بس بسیار نیاز است.
درهرحال امامزادگان همیشه در فرهنگ ایران‌زمین دارای اهمیت و احترام خاصی بوده و هستند و نوروز شاید بهترین فرصت برای بازدید از این اماکن مقدس باشد.
نظر شما