به گزارش قدس آنلاین به نقل از مهر ، فریمان در فاصله ۷۵ کیلومتری از شهر مشهد واقع شده است این شهرستان از شمال و شمال غربی با مشهد، از شرق با تربت جام و از جنوب با تربت حیدریه هم مرز است.
در این منطقه رودخانه های متعددی از جمله فریمان، سنگ بست، قلندرآباد، کلاته، درمنه، قیاق و گل بنفشه جاری است و لذا مجموعه حیات وحش شهرستان فریمان حیواناتی همچون قوچ، آهو، کل، خرگوش و پرندگانی نظیر کبک و تیهو در خود جای داده است که حاکی از وجود آب و هوای مساعد منطقه است.
پیشینه تاریخی
شهر فریمان در گذشته همواره از وقایع تاریخی نیشابور متاثر بوده و این منطقه «اسفنج» یا «اشبند» نامیده شده است و از مضافات نیشابور کهن بوده است.
مرکز آن «فرهاد گرد» یا «ده فرهاد» بود که اکنون در ۱۵ کیلومتری غرب شهر فریمان قرار دارد همچنین راه یکی از انشعابات جاده ابریشم که سنگ بست را به هرات اتصال می داد دراین منطقه قرار داشت.
سنگ بست به سبب موقعیت ممتازش بر کنار جاده ابریشم و استقرار آن در تقاطع راه های پنج گانه مرو، هرات- قهستان، نیشابور و توس بسیار مورد توجه و با اهمیت بود.
این اهمیت چنان زیاد بود که ارسلان جاذب سپه سالار در دوره غزنوی در این مکان کاروانسرای بزرگی ساخت و آخر الامر در جوار همان عمارت به خاک سپرده شد.
ایوان رزمگاه
این مکان در فاصله ۵۲ کیلومتری فریمان و در روستایی به نام «رزمگاه» واقع گردیده است و براساس مستندات تاریخی محل مبارزه رستم و اسفندیار است.
بنای مزبور که اکنون تنها ایوان آن به جای مانده شامل گنبد خانه و ایوان متصل به ضلع قبله آن بوده است.
بنای تاریخی مذهبی عشق آباد
این مزار در ۱۰ کیلومتری غرب فریمان در روستایی عشق آباد واقع است و مرقد سید نظام الدین از نوادگان امام سجاد (ع) در آنجا قرار دارد.
بنای آرامگاه مربوط به دوره تیموری است ولی شالوده اصلی آن به دوره ایلخانی و حتی سلجوقیان است.
این بنا دارای ایوان نسبتاً بزرگی است که به سمت شرق ساخته شده و تزئینات رسمی بندی و گچی زیبایی سقف ایوان را مزین کرده است.
در سمت چپ ایوان نیز با استفاده از آجر کلمه محمد (ص) به صورت مشبک و در قسمت راست آن کلمه علی (ع) نقش بسته است.
سوغات و ره آورد سفر
از سوغات شهرستان فریمان می توان از قالیچه های نفیس که در اغلب مناطق روستایی و برخی نقاط شهری بافته می شوند یاد کرد.
همچنین فریمان از دیرباز به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولید قند کلمه شناخته می شده که امروزه نیز قند فریمان در سبد سوغات گردشگران جای گرفته است.
بند تاریخی فریمان
یکی از مهمترین جاذبه های طبیعی و تاریخی سیاحتی فریمان بندی به همین نام است.
این سازه در ۱۰ کیلومتری شهر فریمان واقع است و بنای اولیه آن به عصر مغول و به روایتی به دوران صفوی بر می گردد.
اثر مزبور یک بار در دوران عین الدوله مرمت و سپس در زمان پهلوی و اخیراً هم بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ارتفاع آن افزایش داده شده است.
این بند دستخوش حوادث طبیعی زیادی بوده است و گویا سطح اولیه بستر آن آجر فرش بوده که بر اثر رسوب و گل و لای زیادی پوشیده است.
ارتفاع کنونی آن ۲۰ متر می باشد و دارای پشت بندهای آجری بسیار مستحکمی است.
بافت قدیمی فریمان (چهار دالان)
بافت قدیم فریمان شامل بناهای متعددی است که در دوره پهلوی اول توسط مهندسان آلمانی ساخته شده و جز اولین سازه های بتنی در ایران به شمار می رود.
در حال حاضر اکثر این بناها در تملک ادارات شهرستان فریمان می باشد که شامل ساختمان شهرداری، بنیاد شهید، فرماندهی انتظامی و اداره مالیات و امور دارایی در مرکز به صورت قرینه و ساختمان های بانک چهاردالان، آبخوری نوبخت، دادگستری و ورودی های فریمان بوده که همگی مربوط به دوره پهلوی است.
مقبره ارسلان جاذب و میل ایاز
این مقبره مربوط به «ارسلان جاذب» و الی و سپهسالار توس و یکی از دو سردار سلطان محمود غزنوی است که در مدخل جنوبی دشت توس در محل سنگ بست رباطی بنا نهاد و گور خود را نیز در میان آن رباط ساخت.
وی در سالهای ۴۱۹ تا ۴۲۰ ه. ق وفات یافت و در همان مکان به خاک سپرده شد این بنا از آثار ارزشمند قرون اولیه اسلام در خراسان است که به صورت چهار طاقی تبدیل به هشت ضلعی بر فراز آن قرار گرفته است.
فضای داخلی آن با رنگ های مختلف و نقوش هندسی، کتیبه کوفی و گچبری و آجر چینی خفته و راسته بنا و خط کوفی معقلی زیر گنبد و تکرار کلمه محدود در آن از ویژگی های این بنا است. به فاصله کمی از این مقبره میل ایاز قرار دارد.
خانه و موزه شهید مطهری
درمیان بناهای تاریخی- فرهنگی شهرستان فریمان مکان زندگی پربار استاد مطهری از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
در گذشته این مکان خانه باغی با وسعت حدود ۲۷۰۰ مترمربع را به خود اختصاص می داد که از مجموع زیربنای قدیمی آن تنها حدود ۱۲۰ متر شامل دو اتاق، هال و پذیرایی و فضای بهار خواب (تراس) بر جای مانده است.
موزه شهید مطهری پس از تکمیل کارهای مرمتی به مناسبت بزرگداشت هفته میراث فرهنگی و روز جهانی مزوه در ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۸۲ با همکاری میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی و بنیاد شهید مشتمل بر آثار و یادگاری های به جای مانده از آن شهید افتتاح شد.
هم اکنون دراین موزه بیش از ۱۰۰جلد از آثار استاد در معرض دید عموم قرار گرفته که علاوه بر آن می توان به لوازم شخصی و یادداشت های استاد، تصاویر استاد در سنین مختلف به همراه والدین و دوستانشان اشاره کرد.
موزه مردم شناسی فریمان
ساختمانی که امروزه مکان موزه مردم شناسی است، پیش از این ابتدا محل استقرار کارشناسان و مهندسان خارجی و سپس بنای اداری املاک برای رسیدگی به امور اراضی فریمان بود.
این خانه قدیمی در دوران رونق خود به صورت خانه باغی با آبنما روان شناخته شده که هم اکنون تنها بنای مرکزی و محوطه پیرامون آن بر جای مانده است.
بنای مزبور در سال ۱۳۸۶، به تملک سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی درآمد و پس از مرمت فضاآرایی به سبک قدیم در هفدهم بهمن ماه ۱۳۸۷ به عنوان موزه مردم شناسی فریمان افتتاح شد.
در غرفه های این موزه جلوه هایی از زندگی مردم، آداب و رسوم، فنون بافته ها و مشاغل سنتی شهرستان فریمان برای بازدید عموم علاقه مندان در قالب فرت بافی، عطاری، شب یلدا، مکتب خانه، حلاجی، قالیبافی و بخش انتشارات و راهنمای گردشگران به نمایش گذاشته شده است.
آبگرم شاهان گرماب
آبگرم شاهان گرماب در بخش قلندر آباد شهرستان فریمان و در دهستان سفید سنگ واقع گردیده است.
فاصله این آبگرم تا شهرستان فریمان حدود ۵۷ کیلومتر است و در آنجا آبگرم زلال، بی بو و بیرنگ با حدود ۴۸ درجه حرارت که فاقد گوگرد و آمونیاک و شوره است از دل زمین خارج می شود.
اثر درمانی این آب بر روی امراض پوستی مربوط به گوگرد نیست بلکه مربوط به سیلیکات های آن است و چون از نظر کمی، املاح زیادی ندارد نوشیدن آن ظاهرا بی ضرر بوده و برای معالجه سنگ های مجاری ادراری و بیماری اگزما گفته می شود مفید است.
طبق مستندات بنای واقع در این مکان دارای کتیبه ای بوده که سال ساخت آن ۱۰۸۷ ه.ق و به دستور شاه سلیمان صفوی ذکر شده است.
رباط تاریخی فریمان
قسمت های داخلی این بنا شامل حجره ها، اصطبل، هشتی ورودی و حیاط مرکزی است و نمای بیرونی آن دارای چهار برج است.
این رباط در محدوده شهر فریمان قرار دارد و بنابر شاهد این بنا در دوره صفویه بنیان گردیده و بعدها نیز مورد مرمت و بازیابی قرار گرفته است.
رباط فریمان پیش از این در راه یکی از مسیرهای فرعی راه ابریشم که سنگ بست را به هرات متصل می کرد، واقع شده بود.
برج بند فریمان
این برج در فاصله اندکی از بند فریمان و در ضلع شمال شرقی بند فریمان بر روی تپه ای نه چندان مرتفع قرار گرفته است.
بنای مزبور به صورت مدور ساخته شده و فانوس های دریایی را در ذهن تداعی می کند. ساخت آن مربوط به دوره پهلوی اول است و سبک معماری بسیار زیبایی دارد.
در بالای برج چهار پنجره در جهت های اصلی تعبیه شده است که این بنا برای کنترل و اندازه گیری مقدار آب بند فریمان به کار می رفته و از آب چاه داخل آن جهت آبیاری فضای سبز اطراف نیز استفاده می شده است.
رباط سنگ بست
این بنا را حمدالله مستوفی به امیر علیشیر نوایی نسبت داده که بر روی ویرانه های بنایی از ارسلان جاذب والی توس در دوره غزنوی ساخته شده است.
رباط سنگ بست با نقشه مستطیل دارای برج های دیده بانی و نگهبانی در ساختار آن است.
نیم برج هایی جهت تقویت دیوارهای اصلی و مرتفع آن وجود دارد و سر در ورودی این بنا شباهتی بسیار با کاروانسرای مهیار در اصفهان داشته و فضای داخلی آن در حیاط مرکزی مشتمل بر حجره ها و اتاق های ویژه اقامت کاروانیان و اصطبل است.
تفرجگاه طبیعی زرکک
در فاصله ۱۷ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فریمان در حد واسط جلگه رخ و مرکز شهرستان در بین دو رشته کوه، منطقه زیبای «قطار النگ» و یخ آبی واقع شده است.
این منطقه دارای چشمه های جوشان و طبیعتی سرسبز است که هر ساله تعداد زیادی از مسافران و گردشگران و طبیعت دوستان از آن بازدید می کنند.
روستاهای باغ عباس و چهارتکاب نیز از سایر روستاهای هدف گردشگری شهرستان فریمان هستند.
مزار بی آبه
این مزار در فاصله ۲۷ کیلومتری جنوب فریمان و در روستایی به همین نام واقع شده است.
این بنا فاقد کتیبه است اما احتمال ساخت چنین مزاری در سده های نهم تا یازدهم هجری به واسطه روی کار آمدن صفویان و گسترش مذهب تشیع بیشتر است.
باغ ملی فریمان
این مکان وسیع ترین باغ ملی استان است و عوارض معماری به کار رفته در فضای ورودی آن شامل ستون های پیوسته در ورودی غربی و سبک دیوارها مربوط به دوره پهلوی اول است.
محدوده شهری مزبور را در زمره منحصر به فردترین باغ ملی های کشور در آمده است. این باغ در هسته مرکزی این شهر قرار گرفته و محلی دلنشین برای گذراندن اوقات مسافران و سیاحان به شمار می آید.
عمارت میانی آن همزمان با باغ ملی احداث گردیده ولی در سالهای گذشته تغییراتی در نمای بنا صورت گرفته است.
آداب و رسوم مردم فریمان
در فریمان نژادهای مختلفی اعم از فارس خاوری، ترک، عرب عربخانه و بلوچ در کنار هم زندگی می کنند.
شغل اکثر مردمان این دیار کشاورزی و دامداری است که از رواج خوبی برخوردار است.
از آیین ها و آداب مردم فریمان می توان از مراسم سمنو پزی در آن یاد کرد زیرا فریمانی ها در روز چهارشنبه سوری سمنویی به نام حلوای سرخ یا حلوای «بی بی» به نیت حضرت فاطمه (س) می پزند.
این رسم به وضوح با آیین های کهن آب و اتش در آمیخته است.
از بازی های متدوال میان کودکان این ناحیه می توان از کوطار بازی و لنگه بازی یاد کرد و از ورزش های سنتی این شهرستان می توان به کشتی پهلوانی یا کشتی با چوخه اشاره کرد.
مشاغل و هنرهای سنتی
در فریمان نیز مانند دیگر شهرستان های خراسان رضوی هنوز می توان بعضی از این مشاغل و هنرهای سنتی را به ندرت در کوچه و بازار مشاهده کرد.
مهمترین هنر سنتی فریمانیان بافت قالیچه است که در بافت این قالیچه ها از شهرت به سزایی برخوردارند و حلاجی، آهنگری، مسگری و خراطی از دیگر مشاغل این شهر به شمار می روند.
نظر شما