کم نیستند کسانی که هیچ‌گاه به این معاملات و فروشگاه‌های مجازی اعتماد نکرده‌اند و ضریب امنیت پایین در این معاملات، دلیل موجه آن‌ها از پرهیز در اقدام به خرید و فروش در این عرصه است، اما عده‌ای هم نسبت به صحت شرعی این قبیل معاملات تردید دارند و احتمال می‌دهند این قبیل معاملات از اساس مشکل‌دار باشد.
در پاسخ به این عده باید گفت، معاملات اینترنتی از دو شکل خارج نیستند، یا همان معاملات سنتی و رایج در قالب عرضه کالا و خرید و فروش توافقی هستند که تفاوتی با معاملات عادی در بازار ندارند.
در این موارد یا معامله اصلی در هنگام تحویل کالا صورت می‌پذیرد و اقدام اینترنتی قبلی تنها در حد مقدمات معامله و مراحل اولیه توافق است و یا معامله طرفین در همان فضای مجازی بوده و پول به حساب فروشنده واریز می‌شود که در این صورت هم بر فرض صحیح‌بودن، شرایط دیگر معامله مانند رضایت طرفین و عدم فریبکاری و رَبَوی نبودن معامله و... اصل معامله منع شرعی
ندارد.
شکل دوم معاملات اینترنتی، معاملات خاص شبکه‌های هرمی هستند که در قالب خرید و فروش صوری (بدون رد و بدل کالا در خارج) برخی کالاها مانند الماس و... اقدام به جذب سرمایه‌گذار می‌کنند که این قبیل معاملات از دیدگاه برخی مراجع از اساس باطل هستند، چه در فضای بیرونی انجام شوند و چه در فضای اینترنتی.
افزون بر این بسیاری از این معاملات شبکه‌های هرمی خلاف قانون بوده و همکاری با این مراکز و شبکه‌ها از این جهت هم می‌تواند مشکلات شرعی خود را داشته باشد.
بازی‌های آنلاین
یکی از تفریح‌های جدید در عرصه اینترنت، عرضه بازی‌های آنلاین است که هر فردی از هر کجای عالم می‌تواند در یک بازی فردی یا جمعی شرکت کند و در عین تفریح و سرگرمی میزان مهارت خود نسبت به دیگر گیم‌بازان سراسر دنیا را بیازماید.
نکته مهم این است که بخشی از این بازی‌ها به صورت رایگان عرضه می‌شوند، اما برخی دیگر رایگان نبوده و فرد با پرداخت مقداری پول می‌تواند در بازی شرکت کند، البته اگر در بازی برنده شود، پول ورودی به همراه جایزه به او برمی‌گردد. طبق نظر مراجع این عمل مصداق قمار است و شرکت در این بازی‌های آنلاین جایز نیست.
تا اینجای کار مشکل چندانی ندارد و تکلیف شرعی مسأله روشن است، اما مشکل از زمانی آغاز می‌شود که این بازی‌ها از قالب بازی‌های ساده ماشین‌سواری یا کشتن دشمنان و فتح سرزمین آن‌ها فراتر رفته، تبدیل به موضوعهای عجیب و غریبی نظیر ساختن حکومت و سامان دادن قلمرو و یا ایجاد یک زندگی در محیط مجازی و... می‌شوند که این فضای جدید و البته عجیب و غریب افزون بر اهداف گوناگون فکری و فرهنگی که از جانب طراحان آن برای مخاطب دارد – و باید به آن نیز توجه جدی داشت – دارای منافع و جهت‌گیری‌های خاص مادی و اقتصادی نیز برای سازندگان و گردانندگان این سایت‌هاست.
فرض کنیم شما در این بازی پادشاه یک منطقه کوچک معرفی می‌شوید و سپس برای قلمرو حکومت خود دست به ساختن قصر و بارو و استحکامات زده یا سپاه و تجهیزات برای حمله به کشورهای همسایه فراهم می‌کنید، اما این همه هزینه از کجا باید بیاید؟ معلوم است از جیب مبارک شما! یعنی مجبور می‌شوید برای توسعه حکومت خود از این سایت مقداری طلای مجازی خریداری کنید و برای این کار هم باید به حساب کمپانی طراح بازی یا گردانندگان سایت، پول واریز کنید تا به شما چند صندوق طلا بدهند و شما به خیال‌پردازی خود در بازی ادامه دهید.
طبق استفتائی که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از برخی مراجع تقلید کرده است، نفس این معامله و خرید و فروش مجازی میان کاربرِ بازی و سایت گرداننده بازی منعی ندارد و این عمل مصداق قمار نیست.
خلاصه
ارتباطات اقتصادی و انجام معامله در فضای اینترنت ممنوع نیست و با فرض رعایت ضوابط معامله صحیح شرعی، خرید و فروش در فضای اینترنت مشکلی ندارد؛ مگر آنکه این معاملات از قبیل فعالیت‌های شبکه‌های هرمی باشد که به نظر برخی از مراجع صحیح نیست.
افزون بر این، ارتباط با سایت‌های بازی آنلاین و پرداخت پول به آن‌ها اگر مصداق نوعی قمار باشد، حرام است مانند آنکه پرداخت پول به معنای شرط ورود کاربر به مسابقه باشد تا در فرض پیروزی، اصل پول و جایزه را ببرد؛ وگرنه اصل ارتباط با این سایت‌ها حتی پرداخت پول برای خرید مجازی مصالح و ابزار موفقیت در بازی به تصریح برخی مراجع منع شرعی ندارد.
مخاطبان گرامی می‌توانند پرسش‌های دینی خود را به شماره 300072309 پیامک کنند.
نظر شما