محمدعلی مجاهدی، دبیر شعر آئینی کشور با اشاره به پیشینه شعر آئینی گفت: اگر بر این باور پای بفشاریم که هر مقوله‌ای که به نحوی متأثر از آموزه‌های وحیانی و تعالیم کتب آسمانی بوده و کیان محتوایی خود را وامدار منابع متقن تاریخی اسلام و کلمات قصار و رهنمودهای حضرات معصومین(ع) باشد و راز ماندگاری خود را در معارف گرانسنگ اسلامی و گنجینه‌های اصیل شیعی جستجو کند، بدون تردید، این مقوله‌ها از شهروندان مقیم در گستره موضوعی شعر آئینی هستند و حضورشان را در این حوزه به رسمیت می‌شناسیم.

 

وی افزود: اگر موضوعات مربوط به توحید، عرفان، حکمت، اخلاق، خودپیرایی، بصیرت‌افزایی، دانش‌اندوزی، تفکر، عدالت، احسان، کرامت، آزادی و آزادگی، توکل، دین‌پروری، جوانمردی، حماسه‌آفرینی، فداکاری، اعتراض، دفاع، مقاومت، جهاد و شهادت و عرض محبت و ارادت به مقربان درگاه الهی قابل انطباق کامل با آموزه‌های قرآنی و عترت باشد، که هست و اگر اعتبار این مقوله‌ها برگرفته از منابع معتبری چون نهج‌البلاغه، نهج‌الفصاحه، صحیفه سجادیه و ده‌ها مأخذ روایی و حدیثی باشد و اگر اشعار فاخر به جا مانده از سخنوران فارسی‌زبان، ملهم از مطالب راهگشایی باشد که در منابع اصیل شیعی موج می‌زند، این سؤال مطرح می‌شود که کدام منطقه از گستره پهناور شعر فارسی را می‌توانیم معرفی کنیم که از این مفاهیم عمیق و زلال، تهی باشد.

 

مجاهدی ادامه داد: اگر موضوعات مطرح شده را از متن شعر فارسی جدا و از صبغه آیینی بودن محروم کنیم، کدام اثر قابل ارائه در پیشینه یازده سده‌ای باقی می‌ماند که به آن افتخار کنیم؟

 

وی در ادامه عنوان کرد: شعر آئینی گستره پهناوری دارد، لذا می‌توان عناوینی را به عنوان زیرمجموعه آن تعریف کرد؛ به عنوان مثال شعر «توحیدی» یا «کبریایی» که سه مقوله مهم پرستش، نیایش و ستایش را دربردارد و هر یک از آنها زیرمجموعه‌های زیادی را به خود اختصاص می‌دهند.

مجاهدی با اشاره به نوع دیگری از شعر آئینی بیان کرد: شعر «ماورایی» به تبیین مقوله‌های مجرد، فراخاکی و باورهای مذهبی می‌پردازد و موضوعاتی مانند معرفت، حکمت، وحی، عبادت، خردورزی، عدالت، نبوت، امامت و قیامت را در ابعاد گوناگون به تصویر می‌کشد. شعر «رهایی» نوع دیگری است که دو مفهوم کاملاً متمایز و در عین حال مرتبط با هم دارند؛ یکی مقوله‌های اخلاقی است که از یک سو به خودپیرایی انسان‌ها از صفات نکوهیده و رفتارهای ناپسند می‌انجامد و از سوی دیگر خودآرایی انسان‌ها به فضایل اخلاقی را سبب می‌شود و آدمی را از چنگ اهریمن نفس، رهایی می‌دهد که از آن به عنوان شعر های رهایی در گستره شعر آئینی تعبیر می‌کنیم.

 

دبیر شعر آئینی کشور در ادامه به جنبه‌‌های گوناگون شعر «رهایی» اشاره کرد و گفت: موضوعات مهمی مانند بیداری، اعتراض به حاکمیت شرایط غیرانسانی و دینی در جامعه، دفاع، مقاومت، جهاد و شهادت است که جامعه انسانی را از دایره حاکمیت مطلق قدرت‌های خودمحور و خودکامه بیرون می‌کند و جامعه را از شر شیاطین بیرونی نجات می‌دهد و در زمان حاکمیت جهانی حضرت ولی عصر(عج) شاهد جامعه بشری خواهیم بود که طعم واقعی رهایی را در سایه عدالت خواهد چشید. این رهایی جنبه جمعی دارد و جامعه را به رهایی و آزادی می‌رساند.

 

وی تصریح کرد: آخرین مقوله، شعر ولایی است که در آن با حضرات معصومین(ع)، خاندان نبوی و اولیای خداوندی سر و کار داریم و از مهم‌ترین انواع شعر، شعر ولایی است و زیرمجموعه‌های مهمی مثل شعرهای نبوی، علوی، فاطمی، عاشورا، بقیع، رضوی و مهدوی دارد و برای هر یک از این زیرمجموعه‌ها می‌توان شاخه‌های دیگری تعریف کرد، اما شعر علوی از مهم‌ترین انواع شعر ولایی در قلمرو شعر آئینی در زبان فارسی است.

 

وی با اشاره به شعر علوی اظهار کرد: این نوع شعر از پیشینه ۱۱ سده‌ای برخوردار است و در تاریخ مدون و مکتوب شعر فارسی اولین کسی که شعر علوی را در حافظه تاریخی شعر فارسی به ثبت و ضبط رساند، مجد‌الدین کسایی‌مروزی بود که در نیمه اول سده چهارم یعنی سال ۳۴۲ به دنیا آمد و در اواخر ۳۹۲ بدرود حیات گفته و در طول ۵۰ سال عمری که داشته است با دوره شکوفایی شعر ولایی رو به رو می‌شویم که به دلیل حاکمیت احمد بن بویه دیلمی بر بخشی از عراق و جنوب ایران فرهنگ اصیل ولایی و شیعی در گستره حاکمیت این حاکم ایرانی‌نژاد اصیل ولایی، نشو و نمو پیدا می‌کند و کسایی اولین چهره‌ای است که در این گستره تنفس می‌کند و بدون اینکه مورد شکنجه و آزار گزمه‌های آل امیه و آل عباس قرار گیرد، اظهار اخلاص و ادب می‌کند، از غدیر یاد می‌کند و از وصایت امیرالمؤمنین(ع) سخن می‌گوید.

 

 

مجاهدی با بیان اینکه شعر علوی زیرمجموعه‌های گوناگونی دارد، گفت: از تولد حضرت علی(ع) که رخداد شگرف بی‌نظیر تاریخی در خانه خدا است، انعکاس مهمی در شعر علوی داشته است، علاوه بر این در طول عمر امام علی(ع) اتفاقات بسیاری رخ داده و به خاطر ارادت غیرقابل توصیفی که وجود امیرالمومنین(ع) به حضرت رسول(ص) داشته و مورد عنایت آن حضرت بوده است، تربیت محمدی یافته، که دارای فضایل اخلاقی و سجایای نفسانی هستند و حضور تأثیرگذارشان در تمامی غزوه‌ها و جنگ‌هایی که در زمان رسول خدا(ص) رخ داده و یا بعد از رحلت ایشان و در زمان حکومت امام علی(ع) جنگ‌های سرنوشت‌سازی رخ داده که حضرت علی(ع) چهره‌ای برجسته، شاخص و تأثیرگذار است.

 

این شاعر آئینی‌سرا ادامه داد: کلمات قصاری که از حضرت علی(ع) به جای مانده و روایات بسیاری که وجود دارد، نشان از شأن والای ایشان بوده و برای ایشان همین بس که شرط ایمان برای هر مسلمان، اعتقاد ژرف قلبی به ولایت امیرالمومنین علی(ع) است، یعنی هر مسلمی مومن نیست و هر مومنی مسلم است و این از اهمیت بالایی برخوردار بوده و ولایت علوی محک ایمان انسان‌ها در پیشگاه خداوند است.

 

مجاهدی گفت: زندگی مشترکی که حضرت علی(ع) با حضرت زهرا(س) داشتند و فرزندان برومندی که در این خانواده بزرگ و باعظمت تربیت شدند، نمایانگر این است که برای اینکه خاندان وحی در جهان باقی بماند و اسلام تا هیمشه حرفی برای گفتن داشته باشد، مسلمانان چاره‌ای ندارند، جز اینکه به عترت و خاندان پیامبر(ص) و فرزندان رسول گرامی اسلام که ائمه اطهار(ع) هستند، تمسک جسته و تفسیر قرآن را از آنها بخواهند و تفسیر به رأی نکنند؛ چرا که متأسفانه برخی از اهل سنت به دلیل تفسیر به رأیی که دارند، دچار دام‌چاله‌هایی شده‌اند که هزاران نفر را در خود بلعیده‌است؛ آنها متأسفانه حساب خود را از عترت جدا کرده‌اند.

 

وی تصریح کرد: در طول ۵۰ سالی که در زمینه شعر و ادب آئینی قلم می‌زنم، برگزیده‌هایی از سروده‌های علوی را با عنوان «در سایه سار خورشید» در سال ۹۲ چاپ کرده‌ام، این مجموعه سه فصل دارد، فصل اول کلمات قصار علی(ع) است که حدود ۷۵ کلمه را دربرگرفته و در قالب رباعی به فارسی ترجمه شده که حفظ آن برای کسانی که طالب آن هستند، با زبانی ساده و روان بیان امکان‌پذیر است، فصل دوم به مناقب و فضایل علوی و فصل سوم هم به شهادت و مراثی ایشان می‌پردازد.

ایکنا

انتهای خبر/