امروزه میتوان صدها و بلکه هزاران شبکه تلویزیونی و ماهوارهای را از طریق شبکههای اینترنتی و کابلی و... گرفت و یا با یک آنتن ماهواره کوچک در کنار پنجره اتاق از جزئیات کائنات سر درآورد و اتفاقات منظومه شمسی و اعماق زمین را با کیفیت دیجیتال مشاهده کرد.
باید قدری دقیقتر به مسأله نگاه کنیم که اصولاً از نگاه شرع اصل استفاده از این آنتنها چه حکمی دارد و مفاسد و مشکلات احتمالی آن چیست؟
در مثل، تخلفات رانندگی اگر موجب ضرر برای خود یا دیگران نباشد، به خودی خود حرام نیست، اما چون خلاف قوانین حکومت اسلامی است، طبق نظر فقهایی که زیر پا نهادن قوانین حکومت اسلامی را جایز نمیدانند، مجاز نخواهد بود.
داستان آنتن ماهواره هم از همین قبیل است، یعنی به دلیل همین مشکلات و مضرات خطرناک اجتماعی، قانونگذار به طور کامل استفاده از این ابزار را ممنوع اعلام کرده است و بر اساس قانون مصوب سال 1373 ورود، توزیع و استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره جز در مواردی که قانون تأکید کرده (در مورد مراکز خاص) ممنوع است و از آنجا که رعایت قوانین حکومت اسلامی طبق دیدگاه برخی از مراجع شرعاً واجب است، به دلیل ممنوعیت قانونی، استفاده از این آنتنها مطلقاً جایز نیست.
پرسش مهمی که در این خصوص برای بسیاری از افراد مطرح می باشد، این است که مصادیق استفاده حرام از ماهواره چیست؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت، به طور طبیعی چون استفاده از آنتنهای ماهواره برای دیدن شبکههای گوناگون تلویزیونی است، باید حکم مربوط را در احکام «نگاه» جستوجو کرد که در بحث برنامههای تلویزیونی به این مسأله پرداختیم؛ در واقع نگاه به برنامههایی که در زمره فیلمها و تصاویر مستهجن محسوب میشوند، به طورکلی حرام هستند و تردیدی در آن نیست.
سایر برنامهها از جمله برنامههای مستند و خانوادگی و اجتماعی یا فیلمها و سریالهای معمولی غربی که در دسته فیلمهای مستهجن تعریف نمیشوند، اما با این حال خالی از صحنههای غیراخلاقی - در فرهنگ ما - و یا پوششهای نامناسب نیستند هم دارای قاعده خاص خود هستند؛ یعنی طبق نظر مشهور فقها، اگر نگاه به این تصاویر (حتی تصویر مجری یک برنامه خبری) از روی لذت جنسی باشد و یا ترس افتادن در گناه و فساد را به دنبال داشته باشد، حرام است.
بر این اساس میتوان گفت، بیشتر برنامههای شبکههای ماهوارهای حتی تبلیغات بازرگانی و میانبرنامههای آنها و... خالی از صحنههای نامناسب و موسیقیهای لهوی و غنایی نیستند و نباید با نام یک شبکه، خود را فریب داد و استفاده عمومی دیگران را دلیل بر حلیّت مشاهده این صحنهها و یا شنیدن موسیقیهای نامشروع دانست.
خلاصه استفاده از آنتنهای ماهواره طبق نظر برخی از مراجع مطلقاً حرام است، اما در نگاه بیشتر مراجع این وسیله در حکم ابزار مشترک است که در فرض استفادههای حلال، خرید و فروش آن جایز خواهد بود و در فرض استفادههای حرام، غیرجایز. به شرطی که خرید و فروش و استفاده از این وسیله از نظر قانونی منعی نداشته باشد؛ وگرنه طبق نظر مراجعی که منع قانونی را سبب منع شرعی میدانند، استفاده مشروع از این ابزار نیز جایز نیست.
مخاطبان گرامی می توانند پرسش های دینی خود را به شماره 300072309 پیامک کنند.
نظر شما