وجوب دفاع از سرزمينهاي اسلامي از ضروريات فقه اسلام است؛ بر اساس آيات، روايات و ادله عقلي متعدد، جامعه اسلامي پيكره واحدي است و مسلمين نميتوانند در برابر تهاجم بيگانگان به ساير مسلمانان بيتفاوت باشند.
چنانکه خداوند متعال در آیات سوره حج آیه‌های 39 و 40 و شوري آیه‌های 41 و 42 با صراحت به حمايت و دفاع از ستمديدگاني که مورد ظلم قرارگرفته و از وطن و کاشانه خويش اخراج و آواره شده‌اند، فرمان مي‌دهد: «به كساني كه جنگ بر آنان تحمیل‌شده رخصت [جهاد] داده شده است؛ زیرا مورد ظلم قرارگرفته‌اند و البته خدا بر پيروزي آنان سخت تواناست. همان كساني كه بناحق از خانههايشان بيرون رانده شدند [آنها گناهي نداشتند] جز اينكه ميگفتند پروردگار ما خداست و اگر خدا بعضي از مردم را با بعض ديگر دفع نميكرد، صومعهها و كليساها و كنيسهها و مساجدي كه نام خدا در آنها بسيار برده ميشود، سخت ويران ميشد و قطعاً خدا به كسي كه [دين] او را ياري ميكند، ياري مي‌دهد؛ زیرا خدا سخت نيرومند شكستناپذير است.»
همچنين خداوند در سوره نساء آیه 75 می فرماید: «چرا در راه خدا و براي رهايي مردان و زنان و كودكاني كه [به دست ستمگران تضعيف شده‌اند] پیکار نميكنيد؟ همان افراد [ستمديدهاي] كه ميگويند: پروردگارا! ما را از اين شهر (مكه) كه اهلش ستمگرند، بيرون ببر و از طرف خود براي ما سرپرستي قرار ده و از جانب خود، يار و ياوري براي ما تعيين فرما.
پيامبر گرامي اسلام( صلی الله علیه و آله) ميفرمايد: «مَنْ اَصْبَحَ لايَهْتَمُّ بِاُمورِ الْمُسْلِمينَ فَلَيْسَ مِنْهُمْ»؛ هر كس صبح كند و به امور مسلمانان همت نورزد، از آنان نيست. «وَ مَنْ سَمِعَ رَجُلاً يُنادي يا لَلْمُسْلِمينَ فَلَمْ يُجِبْهُ فَلَيْسَ بِمُسْلِمٍ»؛«هركس فرياد استغاثه هر مظلومي (مسلمان يا غیرمسلمان) را بشنود كه مسلمين را به ياري می‌طلبد، اما فرياد او را اجابت نكند، مسلمان
نيست.
در صحيح بخاري نيز از آن حضرت روايت شده است كه فرمود:«همه مسلمانان برادر يكديگرند، به همديگر ظلم نمی‌کنند و در مقابل دشمنان يكديگر را رها نمی‌کنند و به خود وانمی‌گذارند». در مسند احمدبن‌حنبل نيز از آن حضرت روايت شده است: «هركس نزد او مؤمني خوار شود، ولي او را ياري نكند، درحالی‌که قادر بر نصرت او باشد، خداوند عزوجل، روز قيامت نزد تمام خلايق او را خوار خواهد کرد».
با توجه به آيات و روايات ، در اهتمام به امور مسلمانان، دفاع تنها بر كساني واجب نيست كه از سوي دشمن مورد هجوم قرارگرفته‌اند، بلكه همه مسلمانان وظيفه دارند به مسلماناني كه در بخشي از سرزمينهاي اسلامي تجاوز شده است، دفاع كنند و با جان و مال خود در راه خدا جهاد کرده و در زمينههاي گوناگون سياسي، اقتصادي و نظامي حمایت‌های لازم را به عمل آورند. اين موضوع مورد اتفاق فقها و انديشمندان شيعه و سني می‌باشد.
ابوالصلاح حلبي در اين زمينه مينويسد: «اگر از برخی كافران يا محاربان بر سرزمينهاي اسلامي خطري متوجه شود، بر اهل هر منطقه‌ای، جنگ با كساني كه در نزديكي آنها هستند و دفاع از دارالايمان واجب است و بر کسانی كه در مناطق دوردست زندگي ميكنند، واجب است به نزديكترين مرزهاي نبرد با کفار كوچ كنند؛ البته مشروط بر اينكه مناطق درگير با كفار نيازمند ياري آنها باشند تا به‌اين‌وسيله هر منطقهاي از سرزمينهاي اسلامي از وجود مجاهدان و مدافعان حريم اسلام و مسلمين برخوردار شوند و در این صورت كوچ از ديگران كه در مناطق دور زندگي ميكنند، ساقط شود». شهيد ثاني نيز با صراحت اعلام ميكند، «جهاد دفاعي تنها بر مسلماناني واجب نيست كه مورد هجوم دشمن هستند، بلكه بر هر كسي كه خبر از وضعيت مسلمين دارد، واجب است». کاشف‌الغطا نیز آن را بر همگان واجب كفايي شمرده است؛ يعني مادامي كه مسلمانان به مقدار نياز به دفاع برنخیزند، تكليف از هيچكس ساقط
نميشود.
در بخش دوم، موضوع پاسخ به این شبهه که چرا ايران از مسلمانان چچن و بوسني و هرزگوين حمایت نمی‌کند و چرایی حمایت ايران از سوريه خواهیم پرداخت. لطفاً تا پایان همراه باشید.
مخاطبان گرامی می توانند پرسش های دینی خود را به شماره 300072309 پیامک کنند.
برگرفته از کتاب « رهنما»، نشر اداره پاسخگویی به سؤالات دینی آستان قدس رضوی
نظر شما