بزرگداشت هفته و روز این دنیای شگفت‌انگیز که همه را مجذوب خود می‌کند، در ایران مدت زمان زیادی نیست که برگزار می‌شود، اما در همین مدت کم توانسته علاقه‌مندان فراوانی را وارد حوزه دانش زیبا و پیچیده نجوم کند.
شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران همه ساله، تلاش زیادی را برای برگزاری برنامه‌هایی در تهران و سایر شهرستان‌ها به منظور آشنایی بیشتر مردم با این علم جهانی انجام می‌دهد. گفت‌وگوی ما با مهندس مسعود عتیقی، مدیر و مؤسس انجمن نجوم آماتوری ایران درباره همین برنامه‌هاست. با ما همراه باشید.
روز جهانی ستاره‌شناسی 25 اردیبهشت (14 ماه می 2016 میلادی )
مهندس مسعود عتیقی می‌گوید: نقطه آغازین این رویداد به سال 1352 خورشیدی(43 سال قبل) بر می‌گردد که در کالیفرنیا با بردن تلسكوپ به میان مردم، سعی شد تا مردم با این دانش آسمانی بیش از پیش آشنا شوند و به مرور ایالت‌های گوناگون آمریکا و در ادامه کشورهای مختلف جهان به این اقدام پیوستند. از اهداف این مناسبت بین المللی این است كه به جای اینكه مردم به رصدخانه‌ها بروند، تلسكوپ‌ها به میان مردم بیایند و مردم بیش از پیش با جذابیت‌های آسمان آشنا شوند.
وی اضافه می‌کند: حدود 35 سال پیش، در سال1981 میلادی افزون بر روز جهانی ستاره‌شناسی، هفته‌ای نیز اختصاص داده شده تا با فرصت بیشتری، برنامه‌هایی برای گرامیداشت هفته جهانی ستاره شناسی از جمله در تعطیلات ملی هر کشور برنامه‌های ترویجی به این مهم اختصاص یابد و در سال 1980 میلادی كمیته ای به این منظور در غرب تشكیل شد.
هفته جهانی ستاره‌شناسی در ایران
در ایران از سال 1380 برنامه‌هایی به مناسبت این روز جهانی به اجرا درآمد كه نقطه آغازی برای پیوستن كشور به این حركت جهانی به شمار می‌آید. انجمن نجوم آماتوری ایران در سال 1379پس از مكاتبه با لیگ جهانی برگزار كننده روز جهانی ستاره شناسی، برای نخستین بار همزمان با این روز در كل جهان، برنامه‌هایی را در فرهنگسرای بهمن برای عمومی‌سازی دانش ستاره شناسی برگزار كرد. همه ساله از میانه ماه آوریل(فروردین) تا میانه ماه مِی(اردیبهشت) روز شنبه‌ای كه به تربیع اول ماه نزدیك باشد، به عنوان روز جهانی ستاره شناسی انتخاب می‌کنند و از دوشنبه پیش آن تا یكشنبه پس از این روز، هفته جهانی ستاره‌شناسی شناخته می‌شود.
بدیهی است لیگ جهانی به روز شنبه به عنوان روز رسمی تأكید دارد و دلیل توجه این لیگ به كره ماه را این گونه می‌توان عنوان كرد كه ماه همواره جرم دوست داشتنی زمینی‌ها محسوب می‌شود و با امكان مشاهده دهانه‌ها و ناهمواری‌های ماه، جامعه بیشتری به این دانش رو می‌آورند. با این روش تعیین، روز جهانی ستاره‌شناسی هر سال در روز متفاوتی خواهد بود.
مناسبتی بین‌المللی و آسیب‌هایی خاص
وی ادامه می‌دهد: یكی از آسیب‌هایی كه در کشورمان به این همراهی بین المللی وارد می‌شود، این است كه در روزی متفاوت با روز رسمی، اقدام‌های ترویجی انجام می‌شود و نتیجه آن شده است كه طی سالیان اخیر در بعضی از شهرهای کشور روزهای جمعه، پنجشنبه و یا حتی دیگر روزهای هفته در نزدیكی این مناسبت جهانی به بزرگداشت روز نجوم مبادرت می‌شود. این موضوع سبب می‌شود که در گام نخست، جامعه نجومی کشورمان با جامعه جهانی همراه نشده باشد و دیگر آنکه همان گونه که در دیگر مناسبت‌های جهانی متداول است و رعایت می‌شود، مفهوم یك روز بین‌المللی آن است كه تمام مردم دنیا در یك روز خاص شعار واحدی را سر دهند و مراسم ویژه هر مناسبت در همان روز به اجرا در می‌آید، ضمن آنکه اختصاص هفته جهانی ستاره‌شناسی كمك می‌كند تا اگر هدف گسترش این دانش آسمانی است، در بازه زمانی بیشتری از جمله روز جمعه (تعطیل ملی کشورمان) در هفته جهانی ستاره‌شناسی به ترویج این دانش و نه با عنوان «روز جهانی نجوم» بپردازیم.
تلسکوپ‌هایی میان مردم
مدیر و مؤسس انجمن نجوم آماتوری ایران می‌گوید: این انجمن همه ساله همزمان با این روز و هفته جهانی، برنامه‌ها و ایده جدیدی را در حوزه دانش ستاره شناسی به اجرا در می‌آورد كه امسال نیز این برنامه‌ها اجرا خواهد شد.
امسال شانزدهمین سال متوالی است که این مرکز کشوری، همزمان با جامعه جهانی برنامه‌های بزرگداشت روز و هفته جهانی ستاره‌شناسی را در ایران برگزار می‌کند. از اهداف اصلی این مناسبت بین‌المللی آن است كه به جای اینكه مردم به رصدخانه‌ها بروند، علاقه‌مندان، تلسكوپ‌ها را به میان مردم بیاورند و مردم بیش از پیش با جذابیت‌های آسمان آشنا شوند.
برنامه‌هایی برای تمامی مردم
وی خاطر نشان می‌کند: امروز برنامه شب رصدی با نگاه به حذف آلاینده‌های نوری و دوری از آلودگی هوای پایتخت در سفر به روستای تاریخی ابیانه اجرا خواهد شد و همزمان در شامگاه این روز برنامه گسترده‌ای در دانشگاه علامه به اجرا درخواهد آمد. فردا از سوی انجمن نجوم آماتوری ایران، برنامه‌های خاصی برای ترویج ستاره شناسی در دانشگاه علامه اجرا می‌شود.
در راستای همراهی با جامعه جهانی و تحقق این مفهوم که در یك روز بین المللی، تمام مردم دنیا در آن روز خاص شعار واحدی را سر می‌دهند، كارشناسان انجمن نجوم آماتوری ایران در روز شنبه 25 اردیبهشت (برابر 14 ماه می 2016 میلادی) همزمان با روز جهانی ستاره‌شناسی، برنامه‌های ترویجی را در غرب تهران (خانه ستاره‌شناسی شهرداری تهران) برای عموم علاقه‌مندان برگزار می‌کند. بدیهی است شركت در تمامی برنامه‌های عمومی برای تمام گروه‌های سنی و تحصیلی آزاد و رایگان است.
نامگذاری روزی مخصوص، در دستور کار
شایان ذکر است، این مرکز در سال‌های اولیه دهه 90 با پیشنهاد تعیین «روز ملی ستاره‌شناسی» به جامعه علمی كشور، روز 13 شهریور را كه مصادف با بزرگداشت ابوریحان بیرونی، ستاره شناس نامدار ایرانی است، برای این روز پیشنهاد داده است.
نظر شما