به گزارش خبرنگار ما، چندسالی است در دانشگاه‌های کشور مرسوم شده دانشجویان پیش از دریافت نمرات یا کارت امتحانی پایان ترم، باید به صورت دستی یا الکترونیک فرم ارزیابی استادان را علامت بزنند.
ارزیابی از نگاه دانشگاه‌ها
به نظر می‌رسد این شکل از ارزیابی مستمر استادان در شناسایی نقاط قوت و ضعف همچنین بهبود کیفیت تدریسشان مؤثر واقع می‌شود. مسؤولان آموزش عالی به این نتیجه رسیده‌اند که ارزیابی استادان نه تنها در تحقق موضوع بالا تأثیر دارد، بلکه می‌تواند به عنوان عامل اصلی در ارتقای مرتبه علمی آن‌ها تأثیرگذار باشد. فراتر از آن، فرم ارزیابی در ادامه همکاری استادان حق التدریس و مدعو برای ترم‌های آینده هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ارزشیابی استادان که به یکی از ارکان مهم در فرایند فعالیت‌های آموزشی تبدیل شده است با اهداف دیگری از جمله بهره گیری از نظرات و احساسات دانشجویان درباره درس و استاد، پیدا کردن راهکاری مناسب برای حل مشکلات برنامه آموزشی، ارتقای کیفیت آموزشی مورد توجه دانشگاه‌ها، تعیین شایستگی استادان و برخی موارد دیگر، دانشجویان را دست به قلم کرده تا درباره استادان خودشان نظر بدهند.
ارزیابی برابر افزایش سختگیری استاد!
با این وجود، فرم ارزیابی استادان برای دانشجویان تنها یک معنای کلی دارد و اگر دانشجویان در یک ترم از عملکرد استاد راضی نباشند، با این فرم می‌توانند مراتب اعتراضشان را به گوش مسؤولان برسانند و البته انتظار دارند ترم آینده تغییراتی در شیوه تدریس استاد یا حتی تغییر او، ایجاد شود.
با وجود شکل گرفتن این باور در ذهن دانشجویان، به نظر می‌رسد در عمل چنین امری رخ نمی‌دهد و حتی عده ای از دانشجویان اعتقاد دارند، این فرم‌ها دستمایه ای برای سختگیری استادان در ترم بعد می‌شود!
زمان ارزیابی‌ها تغییر کند
در این باره با شماری از دانشجویانی که تاکنون چندین بار برای ارزیابی استادان خود دست به قلم شده‌اند، به گفت و گو نشسته‌ایم.
در همین باره، حسین صادقی مقدسی، یکی از دانشجویان دانشگاه صنعتی ارومیه در
گفت و گو با خبرنگار ما می‌گوید: ارزیابی موقعی انجام می‌شود که دانشجویان منتظر دریافت نمراتشان هستند و تا این ارزیابی انجام نشود، به سامانه آموزشی دسترسی ندارند. به همین خاطر، بسیاری از دانشجویان تنها برای دسترسی به سامانه آموزشی، این ارزیابی‌ها را بدون بررسی دقیق انجام می‌دهند.
به گفته این دانشجو، در روشی دیگر، پیش از شروع امتحانات این ارزیابی‌ها صورت می‌گیرد که باز هم فایده ای ندارد، چون به نظر دانشجویان، نحوه ارزیابی استادان یعنی
نمره دهی به دانشجویان مشخص نیست.
از مقدسی درباره ارایه یک راهکار هم پرسیدیم. او بر این باور است: به نظرم ارزیابی باید پس از اعلام نمرات انجام شود، زیرا دانشجویان در این زمان، ارزیابی را با صبر و حوصله بیشتری انجام می‌دهند تا نمود عملی آن را ببینند.
در فرم ارزیابی چه می‌گذرد؟
اگر هم اکنون دانشجوی یک دانشگاه باشید، به طور قطع با فرم ارزیابی مواجه شده اید که این پرسش‌ها را از شما می‌پرسد: تسلط استاد به درس، ارایه منظم و روشن مطالب و تفهیم آن‌ها به دانشجویان، مطابقت مطالب تدریس شده با سر فصل مصوب، معرفی اهداف درس پیش از تدریس (تدوین و ارایه طرح درس یا دستور کار آزمایشگاه)، حضور به موقع در کلاس و تشکیل دادن تمام جلسات کلاس (بدون تأخیر و تعجیل)، توجه به حضور و غیاب و نظم دانشجویان و تحویل فهرست دانشجویان محروم، تحویل به موقع پرسش‌های امتحانی، نمرات، حضور در جلسه امتحان و سایر پرسش‌ها که به گفته شماری از دانشجویان، فقط خسته شان می‌کند و هیچ تأثیری هم ندارد!
و البته که شما مجبور هستید یا توضیح کتبی ارایه دهید یا در مربع‌های عالی، خوب، متوسط و ضعیف، علامت بزنید!
یک مقام مسؤول: تک تک فرم‌ها را بررسی می‌کنیم برای روشن تر شدن موضوع با محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه شهید بهشتی گفت و گو کرده ایم. این رئیس دانشگاه بر خلاف نظرات دانشجویان، اعتقاد دارد که تک تک فرم‌ها مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد و می‌گوید: پس از تکمیل فرم‌ها، کارهای زیادی روی آن انجام می‌شود؛ زیرا این ارزیابی‌ها را بررسی کرده و بر اساس آن، اقدام‌هایی در دانشگاه صورت می‌گیرد.
وی تأکید می‌کند: ما برای تک تک این فرم‌ها ارزش و اهمیت قایل هستیم، حتی میزان شدت اثرگذاری این فرم‌ها منجر به گله استادان می‌شود.
ارزیابی استاد و یک سه بار پاس نکردن درس آمار!
اما به نظر می‌رسد دانشجویان دل خوشی از این فرم‌ها ندارند، زیرا بر این باور هستند که استادان می‌دانند چه کسانی این فرم‌ها را پر کرده اند و به قول دانشجویان در نمره دهی تلافی می‌کنند.
فاطمه مهدوی، دانشجوی رشته آمار دانشگاه آزاد اسلامی در واحد تهران شرق به خبرنگار ما می‌گوید: ما استاد آماری داشتیم که البته معاون آموزشی دانشگاه هم بود، بنابراین پس از اتمام فرایند ارزیابی می‌دانست کدام دانشجو به او چه نمره ای داده است. من واقعاً هیچ وقت از نحوه درس دادن این استادمان راضی نبودم. بار اول فرم را پر کردم و از درس آمار افتادم، ترم دوم باز همین اتفاق افتاد و باز هم در ترم سوم! هر سه ترم که من ازعملکرد این استاد ناراضی بودم، از همان درس می‌افتادم. بنابراین به این نتیجه رسیدم که این فرم‌ها تأثیر زیادی در پاس کردن واحد درسی دارند تا اینکه در نوبت چهارم، استاد که دلش برای من سوخته بود، سرانجام نمره قبولی داد و با 17 پاس شدم.
فرم‌های بدون ترتیب اثر
آنچه از دانشجویان شنیده می‌شود، باور اینکه تغییر استاد باید در پی تکمیل این فرم‌ها صورت گیرد، تبدیل به یک قانون نانوشته در دانشگاه شده است، قانونی که از دیدگاه دانشجویی مثل سمیرا نهاوندی، دانشجوی دانشگاه پیام نور هیچ گاه اجرایی نمی‌شود. او درباره بی توجهی دانشگاه به نظرسنجی دانشجویان درباره استادان می‌گوید: بارها در دانشگاه ما، همه دانشجویان از یک استاد انتقاد کرده اند و در یک ترم خاص درباره یک استاد نظر منفی داشته اند، اما هیچ وقت اتفاقی برای آن استاد نیفتاده است و هیچ ترتیب اثری داده نشد.
فرم‌های تشریفاتی!
مهدی افسری، یکی از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف در پاسخ به این پرسش یک لبخند عاری از گله و شکایت می‌زند و می‌گوید: این فرم‌ها فقط تشریفاتی هستند. همه ما می‌دانیم که پر کردن فرم‌های ارزیابی هیچ تأثیری در تغییر روند و عملکرد استادان ندارد، بلکه آن‌ها در ترم‌های بعد سختگیرتر می‌شوند و حتی شیوه رفتاری شان با دانشجو تفاوت می‌یابد. ما هم برای اینکه ترم‌های بعد در امان باشیم، سعی می‌کنیم همه پرسش‌ها را عالی یا خوب بزنیم تا علاوه بر پاس شدن، ترم بعد مشکلی هم نداشته باشیم.
مهدی یک خاطره هم از این فرم‌ها تعریف می‌کند و می‌افزاید: پس از اینکه دانشجویان کلاسمان این فرم‌ها را تکمیل کردند، استادمان در یکی از شبکه‌های مجازی آمد و نوشت: واقعاً از این نظرسنجی‌ها شوکه شدم و ترم بعد به شکل دیگری رفتار می‌کنم!
در دانشگاه تهران چه می‌گذرد؟
مهدی فرمنش، دانشجوی رشته مطالعات دانشگاه تهران در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: هر چه دانشجویان دانشگاه‌های دیگر درباره این فرم‌ها می‌گویند، صحت دارد! این فرم‌ها فقط حالت تشریفاتی دارد و هیچ گاه در نحوه تدریس استادان تغییری ایجاد نمی‌کند، کیفیت آموزشی ارتقا نمی‌یابد و سرفصل‌های یک درس با همان شیوه ای که مدنظر استاد است، تدریس می‌شود.
ارزیابی‌ها محرمانه می‌ماند
خبرنگار ما با حسین حسینی، معاون فعلی آموزشی دانشگاه تهران و مدیرکل پیشین دفتر گسترش وزارت علوم درباره هدف از تدوین این فرم‌ها گفت و گو کرده است که در ادامه می‌خوانید.
معاون آموزشی دانشگاه تهران تأکید می‌کند: بحث ارزیابی استادان در مقاطع گوناگون تحصیلی یک موضوع بسیار مهم است، زیرا تأثیرات زیادی در نظام ترفیع و ارتقای اعضای هیأت علمی دارد. بدون شک ترفیع سالانه هر استاد، بدون تأثیر این فرم‌های ارزیابی صورت نمی‌گیرد، چون این امر یک بخش تأثیرگذار وتویی به شمار می‌آید.
وی می‌گوید: در موارد سختگیرانه تر، در صورت پایین بودن نمره ارزیابی استاد، پرونده‌اش در هیأت ممیزه بررسی نمی‌شود.
حسینی با بیان اینکه دانشجویان در این ارزیابی تشکیک می‌کنند، اما از معاون گرفته تا رئیس دانشگاه متوجه نمی‌شوند که کدام دانشجویان به استاد چنین نمره‌ای داده است، ادامه می‌دهد: این ارزیابی‌ها محرمانه باقی می‌مانند، ولی دانشجویان باوری به مهم بودن این ارزیابی ندارند.
وی تأکید دارد: این فرم‌ها در ادامه همکاری حق التدریسان و استادان مدعو هم مؤثر است. اگر استادی ارزیابی ضعیفی داشته باشد، برای ترم‌های آینده در دانشگاه تهران دعوت نمی‌شود یا اگر ارزیابی در دو ترم متوالی ضعیف باشد، توسط سامانه نظارتی تذکر می‌گیرد و اگر اصلاحاتی اعمال نشود، در یک گلوگاهی مثل ارتقای سطح آثار و نتایجش را می‌بیند.
نظر شما