به گزارش قدس آنلاین، «ایوگینیا کیم» کارشناسان روس مقیم بیشکک، در یادداشت اختصاصی خود در خبرگزاری فارس قرار داد، به بررسی اهمیت و نحوه حضور چین در کشورهای آسیای مرکزی خصوصا 2 کشور فقیر قرقیزستان و تاجیکستان پرداخت.در این یادداشت آمده است: پکن طی چند سال اخیر چین بیش از هر زمان و هر کشور دیگری به قرقیزستان و تاجیکستان که از جمله فقیرترین کشورهای منطقه آسیای مرکزی محسوب می‌شود، نزدیک شده‌ است این نزدیکی شامل اجرای پروژه‌های زیربنایی بزرگ که بخشی از کمربند اقتصادی جاده ابریشم را تشکیل می‌دهد، می‌باشد و به اذعان بسیاری این مسئله باعث نفوذ نرم چین در این کشورها خواهد گردید.
این در حالیست که قرقیزستان در سالهای 2005 و 2010 دو کودتای نظامی را تجربه کرده است و تاجیکستان از جنگ داخلی توانسته جان سالم بدر ببرد. در سال 2015 قرقیزستان به عضویت اتحادیه اقتصادی اوراسیا درآمده است که مدل اقتصادی صادرات را تعدیل نموده است و تاجیکستان در حال مطالعه برای به عضویت در آمدن در این اتحادیه است و عجله‌ای هم برای پیوستن به این بلوک اقتصادی را ندارد. در پس زمینه رکود اقتصادی و وخامت اوضاع اقتصادی در این دو جمهوری، نخبگان سیاسی هر دو کشور هیچگونه اقدام واقعی برای باز سازی این سیستم انجام نداده اند زیرا بودجه کافی ندارند. اقتصاد قرقیزستان وابسته به پولی شده است که مهاجران کاری از خارج به این کشور می‌فرستند که 30 درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد. این مبلغ در تاجیکستان بیشتر است یعنی 40 درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد. در همین حال، ذخایر اقتصادی که از زمان اتحاد شوروی باقی مانده است رو به پایان است و بنابراین صحبت از پروژه‌های بلند مدت اقتصادی و منابع مالی با توجه به چاله‌های اقتصادی و کمبود فراوان بودجه، بسیار مشکل است.
در چنین شرایطی دریافت وام و منبع مالی جدی برای این کشورها ضروری است و اینجاست که «پکن» با درک این نیاز، پا به میدان گذارده است. حضور چین در حوزه اقتصادی قرقیزستان و تاجیکستان، در حال رشد فزاینده است. مقامات هر دو جمهوری از طرح‌های چین حمایت می‌کنند و چین هم به نوبه خود از پروژه‌های پیشنهادی هر دو کشور دریغ نمی‌کند. اما این پروژه‌ها برای چین دستاوردهایی به مراتب بالاتری دارد.
اول اینکه چین اصرار دارد تا در اجرای پروژه‌های خود از ساخت و ساز جاده‌ای گرفته تا بالا بردن قدرت تولید، فقط اتباع خود حضور داشته باشند و اتباع کشور های مذکور و مقامات این کشورها دخالت نکنند. در رابطه با حضور چینی‌ها می‌توان اینطور توضیح داد که اولا چین فرصت ایجاد اشتغال برای شهروندان خود را در پروژه‌های آسیای مرکزی دنبال می‌کند و ثانیا کنترل جریان آمد و شد دیگر کشورها را بدست خواهد گرفت. از سوی دیگر، این مسئله برای چین خطراتی نیز خواهد داشت با توجه به اینکه هر دو کشور  از خطرات رکود اقتصادی و سیاسی  بالا برخوردارند، چین اعتمادی به بازگشت وامهای خود حداقل 6 تا 20 سال آینده را ندارد. اعتقاد بر این است که با توجه به بدهی‌های قرقیزستان و تاجیکستان، منافع حاصل از سرمایه گذاری چین، به صفر می‌رسد. با توجه به آمار منتشر شده از سوی بانک ملی چین، تاجیکستان در راس بدهکاران این کشور قرار دارد یعنی 2.1 میلیارد دلار. یعنی هر شهروند تاجیک برای پرداخت این بدهی باید 250 دلار بپردازد  که البته این مبلغ برای قرقیزستان به 3.6 میلیارد دلار رسیده که بدین ترتیب هر قرقیز باید 610 دلار بابت بدهی پرداخت نماید.
آیا حضور چین در تاجیکستان و قرقیزستان تهدید واقعی است؟
در میان جمعیت و نخبگان سیاسی هردو طرف، هیچ نقطه نظر مشترک و توافقی برای گسترش حضور چین در این کشورها وجود ندارد. با توجه به ازدیاد روز افزون جمعیت در این کشورها، وابستگی‌های روزافزون اقتصادی به چین به معنای تقویت حضور این کشور در عرصه‌های مختلف زندگی مردم تاجیکستان و قرقیزستان است. دوم اینکه (در رابطه با ویژگی‌های فعالیت چین) شکل گیری  ابتدایی اقامت چینی‌ها در این کشورها و اجرای سناریوی تبت که منجر به کنترل و جذب کامل چینی‌ها خواهد شد از نقطه نظر کارشناسان خطر بسیار جدی محسوب می‌گردد زیرا قدرت چین و کشورهای منطقه قابل مقایسه نیست. اخبار رسانه‌ای در قرقیزستان به گسترش همکاری‌های پکن - بیشکک و نشان دادن تصویری مثبت از حضور چینی‌ها در این جمهوری دامن می‌زنند و این حضور پر برکت را پوشش می‌دهند. در قرقیزستان بیش از 4 مرکز و انستیتو کار می‌کند که در تاجیکستان آنان در مراکز دانشگاهی فعال هستند. در همین رابطه «رستم عظیموف» کارشناس قزاق معتقد است: به برکت حمایت و کمک‌های گسترده پکن، این موسسات قادر به ارائه بهترین شرایط و موقعیت جذاب برای علاقمند به یادگیری زبان چینی است و از آنجا که آموختن این زبان بسیار ارزان تمام می‌شود، بیشتر والدین در تاجیکستان فرزندان خود را برای کسب تحصیلات دانشگاهی به چین می‌فرستند. بنا به اطلاعات از برخی از منابع، چین سالانه 100 هزار دلار برای کار این موسسات در نظر گرفته است. یک روزنامه نگار تاجیک که از افشای نام خود امتناع کرده است دراین رابطه اظهار داشت: در سالهای اخیر مراکز یادگیری زبان چینی در این جمهوری باز شده است و هر ساله به تعداد دانش آموزان این مرکز در جهت یادگیری زبان چینی افزوده می‌گردد.
وی گفت: رسانه‌ها نیز در تقویت کار این مراکز تاثیر بسزایی دارند و از تقویت پروژ‌های مشترک چین و تاجیک حمایت می‌کنند.
روزنامه نگار تاجیک افزود: در میان نخبگان سیاسی تاجیکستان تقریبا کسی مخالف فعالیت چین در این کشور نیست. افراد متفکر در تاجیکستان از این نزدیکی روابط چین و تاجیک نگران هستند زیرا در سال‌های اخیر این حضور کاملا ملموس شده است. پروژه‌های چین در تاجیکستان کاملا عملی و محسوس است و به نظر می‌رسد نزدیکی جغرافیایی و کمبود پول در این جمهوری موجب گسترش حضور چین در این جمهوری شده است. و این در نهایت به تغییر تفکر نخبگان سیاسی کشورهای آسیای مرکزی در همراهی بی قید و شرط از پکن بواسطه بدهی‌های میلیارد دلاری کمک شایانی خواهد کرد.