مطابق گزارش‌های این نهاد بین المللی، در جهانی که 900 میلیون نفر از جمعیت آن از گرسنگی رنج می‌برند، یک سوم از مواد غذایی تولیدشده توسط انسان به هدر می‌رود. چندی پیش نیز ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه درصدی از مردم بسیار فقیرند، اعلام کرد: ۴ تا ۵ میلیون ایرانی در آستانه سوء تغذیه قرار دارند. این در حالی است که تأمین امنیت غذایی می‌تواند نقش مؤثری بر توسعه جوامع داشته باشد.
غذاهایی که به سفره نمی رسند
طی سال‌های اخیر در جهان شاهد کاهش امنیت غذایی مردمان بوده ایم، چنانکه بنابر گزارش « فائو» در سال 2050 جمعیت جهان 9میلیارد نفر خواهد شد و تولیدات محصولات کشاورزی که بتواند غذای این جمعیت را در آن سال تأمین کند، باید ۶۰درصد نسبت به غذای تولیدی در سال ۲۰۰۵ افزایش یابد. این در حالی است که با محدودیت منابع تولید روبه رو هستیم و این چالش جدی در عرصه بین المللی به شمار می‌آید .
دکتر انعام شکری، رئیس سازمان جهانی ایمنی غذا در ایران در گفت وگو با «قدس» می‌گوید: امنیت غذایی یعنی در هر زمان غذای سالم و کافی در اختیار آحاد مردم هر جامعه ای باشد. حال آنکه در برخی کشورها به دلیل نبود شیوه‌های پیشرفته کشاورزی، به کارگیری بیش از حد آفت کش‌ها، وجود فلزات سنگین در مواد غذایی، روند بسته بندی و توزیع نامطلوب، حجم بالایی از مواد قابل استفاده از بین می‌رود.
دور ریختن غذای 15 میلیون نفر در ایران
رئیس سازمان جهانی ایمنی غذا در ایران با اشاره به آمارهای فائو درباره هدررفت مواد غذایی در کشورمان ادامه می‌دهد: بر این اساس از 100 میلیون تن محصول کشاورزی تولیدی در کشور 35 میلیون تن در سال دور ریخته می‌شود. این رقم معادل غذای 15 میلیون نفر است. در این زمینه می‌توان به 30 درصد ضایعات در نان، 30 تا 25 (و حتی 50) درصد ضایعات در میوه‌ها و سبزی‌ها، 10 درصد ضایعات در برنج، 25 درصد ضایعات در خرما و دیگر موارد اشاره کرد. در واقع داده های موجود بر هدررفت وحشتناک مواد غذایی در روند تولید تا مصرف تأکید دارد.
دکتر هدایت حسینی، رئیس انستیتو تغذیه و صنایع غذایی کشور نیز در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: داده های ارایه شده از سوی «فائو» و اینکه کشورمان به عنوان یکی از جوامع پر مصرف معرفی شده، جای تأمل دارد، از این رو پیشنهاد می‌شود، برای رسیدن به قطعیت مسأله، نهادهای متولی تولید مواد غذایی همانند وزارت جهاد کشاورزی طی بررسی هایی بومی و ملی صحت این مسأله را روشن کرده و راهکارهای دقیقی ارایه کنند.
امنیت غذایی در سایه فناوری
دکتر شکری همچنین به شیوه های کاهش ضایعات مواد غذایی به منظور تأمین غذای مورد نیاز اشاره می‌کند و می‌افزاید: اگر قرار است از رشد ضایعات مواد غذایی جلوگیری شود ابتدا باید نظام تولید مواد غذایی را اصلاح و مطابق استانداردهای مدیریتی و بین المللی عمل کنیم. ما باید از منشأ تولید مواد غذایی که برعهده بخش‌های کشاورزی و دامداری است، از فناوری های نوین و سامانه‌های مکانیزه استفاده کنیم. به این ترتیب می‌توان از هدررفت حدود 90 درصد مواد غذایی جلوگیری کرد.
دکتر هدایت حسینی نیز تأکید می‌کند: چنانچه مدیریت تولید، توزیع و مصرف مواد غذایی بدرستی صورت نگیرد، بخشی از مواد غذایی جامعه بیهوده هدر می‌رود که این مسأله امنیت غذایی بخشی از جامعه را تهدید می‌کند. چنانکه از دلایل مؤثر در هدررفت مواد غذایی چالش‌های موجود در عرصه تولید و نبود صنایع تبدیلی است، درحالی که می‌توان با تقویت این بخش از هدررفت مواد غذایی پیشگیری کرد.
توزیع ناعادلانه مواد غذایی
رئیس انستیتو تغذیه و صنایع غذایی کشور همچنین به مسأله توزیع ناعادلانه مواد غذایی و مصرف غیر اصولی آن به عنوان چالش‌های تغذیه تأکید می‌کند و می‌گوید: البته در کنار تأمین امنیت غذایی در جهان، نگرانی های دیگری نیز از سوی متولیان بین المللی سلامت دنیا مطرح می‌شود که مسأله سوءتغذیه و گرسنگی سلولی است. چنانکه آمارها حکایت از آن دارد که دومیلیارد انسان مبتلا به این عارضه هستند، در حالی که به ظاهر سالم و فربه می‌باشند. همچنین گفته می‌شود، سالانه بیش از دو میلیون نفر به دلیل گرسنگی سلولی جان می‌دهند؛ زیرا مصرف درشت مغذی‌ها شامل كربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها و ریز مغذی‌ها مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی تنها برای تأمین انرژی و رفع گرسنگی نیست، بلكه برای ساخت و ترمیم بافت‌ها و فعالیت صحیح ارگان‌های گوناگون نیز مورد نیازند و كمبود هر یك از آن‌ها می‌تواند گرسنگی سلولی را به وجود آورد.
زباله‌های پر هزینه
بنابر آمار موجود، شهروندان ایالات متحده، استرالیا، کانادا و نیوزیلند دارای بیشترین میزان هدررفت غذا هستند که در آن‌ها مصرف‌کنندگان ۳۹درصدِ موادغذایی خریداری‌شده را دور می‌ریزند. پس از این کشورها، اروپا قرار می‌گیرد که حدود ۳۱درصد از کل غذای خریداری‌شده توسط مصرف‌کنندگان به هدر می‌رود.
دکتر انعام شکری دراین باره می‌گوید: گرچه براساس داده های موجود مصارف تغذیه‌ای خانوارها کمترین حجم ضایعات را داراست، اما می‌تواند نقش مؤثری در کاهش هدررفت و اسراف مواد غذایی داشته باشد. پس باید با اصلاح الگوی مصرف و مدیریت اقتصادی خانواده، این معضل را اصلاح کرد.
وی در ادامه به تجربیات دیگر کشورها اشاره می‌کند و می‌افزاید: در کشورهای پیشرفته، سوپر مارکت‌ها با مشاهده نزدیک شدن ماده غذایی موجود به زمان تاریخ انقضا که بهترین دوران مصرف به شمار می‌آید، برای آنکه این مواد تباه نشود، با بررسی وضعیت سلامت کیفی، این مواد را در اختیار نهادهای خیریه ای قرارمی‌دهند.
تأثیر سند تغذیه
چندسالی است بحث تدوین سند ملی تغذیه و امنیت غذایی مطرح شده، اما این سند چه تأثیری بر بهبود تغذیه مردم خواهد داشت؟
دکتر هدایت حسینی می‌گوید: اجرای این سند به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شده و گزارش‌های آن نیز به سازمانهای متولی ارسال می‌شود. همچنین از آنجا که چند سالی از زمان تدوین آن گذشته، به نظر می‌رسد، با توجه به تغییرات گوناگون در جامعه، نیاز به بازنگری و ارزیابی عملکرد آن وجود دارد که از سوی وزارت بهداشت انجام خواهد شد. از آنجا که در حوزه غذا چندین وزارتخانه و سازمان دخیل هستند، تدوین سندی با حضور دستگاه‌های سیاستگذار می‌تواند سبب هماهنگی در اجرای برنامه ها و مشخص شدن وظایف آن‌ها شود که در روند اجرای برنامه‌ها به طور منسجم بی تأثیر نخواهد بود .
نظر شما