پدیده خشکسالی و کم آبی که در چند سال اخیرکشور را با چالشهای فراوانی مواجه کرده است، درک و تصور عمومی از ارزش آب را در بین جامعه ارتقا بخشیده و همگان آب پاک را نه تنها به عنوان یک کالای اساسی،بلکه عامل حیاتی و ارزشمند که نقش مؤثر و تحول آفرینی در برنامه ریزیهای راهبردی نیروی انسانی، عامل اساسی در بهداشت و سلامت،پایه الگوهای کسب وکار و تولیدات صنعتی ایفا میکند میشناسند، زیرا کم آبی مقوله ای نیست که دارای محدودیت زمانی و مکانی باشد و بتوان با مایع دیگر در صدد جبران و جایگزینی آن بر آمد. بنابراین مدیریت مصرف آب ضرورتی انکار ناپذیر است. از این رو لازم است برنامه ریزیهای کلان در سطوح مختلف برای استفاده مطلوب و بهینه از آب و حفظ جایگاه آن به عنوان یکی از محورهای توسعه در نظر گرفته شود.از طرفی کم آبی و خشکسالی یک اختلال،ناهنجاری موقتی و بحران مدیریتی است که با خشکی تفاوت دارد و با رعایت اصول و مکانیزمهای مختلف از سوی جامعه، مردم و سازمانها و استمداد گرفتن از دانش،آگاهی،برنامه ریزی و مدیریت صحیح، قابلیت پیش بینی و کنترل شدن را داراست. عواملی مانند رشد جمعیت و توسعه روز افزون جامعه، ارتقای سطح رفاه عمومی،نگرانی درباره بیماریها و تمایل به رعایت اصول بهداشتی، الگوهای نادرست در فرهنگ مصرف آب در سطوح خانگی و صنعتی و تصور عمومی از آب به عنوان کالای ارزان قیمت، دفع غیراصولی فاضلابهای خانگی،آلوده شدن منابع محدود آبهای زیر زمینی از طریق فعالیتهای انسانی، گرمایش اقلیمی و جغرافیایی به دلیل بهینه نبودن فرآیند تولید کارخانجات صنعتی و پایین بودن قابلیت جامعه برای اجرای روشهای نوین آبیاری و مقاومت در برابر تغییر روشهای سنتی آبیاری، بستر اصلی را برای معضل کم آبی و خشکسالی در کشور فراهم کرده است که موجب هدر رفتن منابع، افزایش هزینهها،کاهش کیفیت زندگی و افزایش بیماریهای قابل انتقال در کشور شده است. از طرفی، بارندگیهای بهاری طی دو ماه گذشته ممکن است این شائبه را در ذهن مردم پدیدار سازد که مسأله خشکسالی برطرف شده است،اما تفکر معقولانه و مدبرانه،این حقیقت را اعلام میدارد که این بارندگیها تنها از عمق این مسأله کاسته است و کم آبی با الگوی مصرف کنونی سالیان متمادی در کشور تداوم خواهد داشت،بنابراین باید با فرصت سازی از این تهدید و عبور آرام و منطقی مبتنی بر تغییر در نگرش و افزایش آگاهی مردم نسبت به اصلاح الگوی مصرف،فرهنگ صرفه جویی و مدیریت بهینه و صحیح استفاده از آب را در کشور رشد و ارتقا بخشید و با تغییرات اساسی در تمامی اشکال مصرف آب، از استفاده شخصی تا زنجیره تأمین کارخانجات شهرکهای صنعتی، تنش ناشی از کمبود آب در کشور را برطرف کرد. در تقابل با بحران کم آبی، مسؤولان و تصمیم گیران که بر یک نهاد یا سازمان خاص متمرکز نیستند، نباید نگرش مقطعی و آنی داشته باشند، زیرا پیامدها و زیانهای منتج شده از این مسأله به گونه ای فزاینده است که ایجاب میکند تدابیر مؤثر و اساسی اتخاذ گردد،بنابراین باید بر مبنای مقابله اضطراری و تدوین برنامههای بلند مدت منظم و مداوم،با همراهی مردم به عنوان مجریان اصلی سیاستهای نظام،موارد زیر را مد نظر قرار دهند تا از تنش کم آبی در نقاط مختلف کشور کاسته شود:
۱-تدوین و معرفی الگوی بهینه مصرف آب و ارتقای سطح فرهنگ مردم کشور در این زمینه از طریق آموزش و افزایش آگاهیهای عمومی و انگیزش جامعه به منظور مشارکت در مدیریت مصرف آب با همراهی رسانهها بخصوص صدا وسیما در همه زمینههای خانگی، کشاورزی و صنعتی به عنوان یک وظیفه ملی.
۲- شناسایی و مطالعه منابع سطحی و زیر زمینی آبی و افزایش بهره وری آبیاری از طریق ترویج روشهای نوین آبیاری و کم آبیاری در بخش کشاورزی و مهار آبهایی که از کشور خارج میشوند و اولویت دهی به استفاده از منابع آبی مشترک با کشورهای همسایه.
۳- کنترل کیفیت منابع آبهای زیر زمینی و جلوگیری از برداشتهای بی رویه و حفر چاههای غیرمجاز در نقاط مختلف کشور و مناسب سازی فرآیندهای تولیدی کارخانجات و مراکز گرمایشی و صنعتی کشور .
۴- سد بندی اصولی مبتنی بر طراحیهای صحیح و مناسب از بعد مکان،زمان و هزینه و دفع اصولی و هدفمند فاضلابهای صنعتی و ارتقای سامانههای تصفیه آب.
۵- هم افزایی و گسترش فعالیتهای پژوهشی درباره سیاستگذاریهای اصولی و عقلائی درباره مصرف بهینه آب در هر یک از مراحل تأمین، توزیع و مصرف و تبیین راهبردهای عملیاتی در این زمینه.اگرچه انسانها ذاتاً به ارزشگذاری آنچه در اختیار دارند، نیازی نمیبینند.
۳ تیر ۱۳۹۵ - ۰۸:۲۰
کد خبر: 395496
رضا طلبی طرقی
نظر شما