• جواهرتراشی در منگنه مانع تراشی
حمید رضا علیمردانی، عضو هیأت مدیره اتحادیه طلا و جواهر ایران با اشاره به پیشینه هفت هزار ساله تولید وتجارت در زمینه صنعت جواهرسازی، یکی از اصلی‌ترین علل ضعف در این زمینه را حمایت‌های ناکافی مسؤولان می‌داند و به «قدس» می‌گوید: همان گونه که مقام معظم رهبری بار‌ها تأکید داشته‌اند، ما باید از خام‌فروشی پرهیز کرده و به سوی فرآوری منابع داخلی برویم و آن‌ها را با ارزش افزوده کامل به کشورهای دیگر صادر کنیم تا با پایبندی بر اصول اقتصاد مقاومتی، مرهمی بر زخم‌های کهنه این حوزه بگذاریم. اما متأسفانه حمایت مسؤولان از صنایع و هنرهای دستی تنها در حد شعار است.
وی می‌افزاید: در کشور ما نه تنها بسترسازی‌ها برای فعالیت مؤثر تولید کننده‌ها فراهم نمی‌شود که با وجود مشکلات متعدد در عرصه تولید، با مانع تراشی‌هایی نیز مواجه می‌شود. چنانکه صنعت جواهرسازی باتمام چالش‌ها و مشکلاتی که در قالب هزینه تولید و عرضه با آن روبه روست، با ورود محصولات وارداتی از کشورهای چین، هند و تایلند با قیمت نازل و کیفیت نازل‌تر همین فضای کسب و کارش نیز محدود‌تر می‌شود. بنابراین رقابت برای تولید کننده داخلی متفاوت و حتی نفسگیر می‌شود، زیرا تولید کننده خارجی از حمایت‌های زیادی برخوردار است.
*مسؤولان حمایت نمی‌کنند
این در حالی است که دولتمردان و مسؤولان این کشور‌ها با حمایت بیشتر از تولیدکنندگان، به گسترش صادرات می‌اندیشند. در نقطه مقابل در کشور ما هنرمندان و کارآفرینان تمام هزینه‌های مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر درآمد، تسهیلات با بهره بالا را برعهده دارند و هزینه تولید نیز افزوده می‌شود، اما حمایت چندانی صورت نمی‌گیرد.
علیمردانی، فعال صنعت جواهر و سنگ‌های قیمتی می‌افزاید: در حالی که متولیان امر می‌توانند شرایط حضور هنرمندان را در بازارهای خارجی با بسترسازی برای شرکت در نمایشگاههای داخلی و خارجی فراهم کنند، اما در شرایط فعلی حضور من به عنوان یک هنرمند و فعال اقتصادی در نمایشگاههای خارجی هیچ توجیهی ندارد. زیرا برای شرکت دراین حوزه باید بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه کنم، زیرا نیاز به امکانات جانبی بسیاری مانند طراحی دکور، مترجم، فروشنده و اقامت داریم. این در حالی است که برای حضور مؤثر و معرفی هنر خود در این فضا باید به مدت سه سال و هر سال در 10 نمایشگاه جهان شرکت کنم. اما براستی یک هنرمند و فعال اقتصادی چقدر سرمایه دارد که این گونه هزینه‌ها را بپردازد؟
• بی‌توجهی به صادرات صنعت جواهرسازی
داده‌ها نشان از آن دارد که گردش مالی تجارت سنگ‌های قیمتی در دنیا سالانه ۹۳۰ میلیارد دلار است. همچنین گردش مالی این صنعت در تایلند ۲۷ میلیارد دلار، ترکیه ۱۱ میلیارد دلار و هند ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
علیمردانی با تأکید بر قابلیت‌های هنرمندان وصنعتگران ایرانی در رونق اقتصادی می‌گوید: این صنعت می‌تواند زمینه ساز ارزآوری شود، زیرا تبادل اقتصادی وعرضه محصولات طلا و جواهر نیازمند امکانات حمل و نقل خاص نیست و به قول معروف «صادرات چمدانی» است. به این ترتیب یک چمدان محصول صنعت طلا و جواهر می‌تواند به اندازه بار یک کشتی ارزآوری داشته باشد.
وی در ادامه به شرایط آسان تولید دست سازه‌های این عرصه اشاره می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر در تمام صنایع دستی شاهد محصولات ماشینی در کنار دستسازه‌ها هستیم، اما کار هنری جایگاه خاص خود را دارد و مشتری‌های خویش را می‌طلبد، بخصوص درعرصه صنعت جواهر که با وجود آنکه تجهیزات و فناوری‌های بسیاری برای تراش سنگ‌های قیمتی وجود دارد، اما هنوز هم نیاز به دست‌های هنرمندان و خلاقیت حس می‌شود. همچنین تولید این محصولات بسیار ساده بوده و در فضای دومتری و حتی در یک اتاق منزل میسر است، زیرا دستگاه‌های مورد نیاز حجم اندکی دارند.
*یک صنعت مولد و اشتغال ساز
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازار جواهر و سنگ‌های قیمتی برای بیش از پنج میلیون نفر در تایلند و بیش از سه میلیون نفر در هند به شکل مستقیم ایجاد شغل کرده است. اما چرا این بستر برای هنرمند و تولید کننده ایرانی فراهم نیست؟
علیمردانی، مدیر عامل شرکت تولیدی، آموزشی وصادراتی جواهرسازی با تأکید بر اینکه در حوزه صنعت جواهرسازی و سنگ‌های قیمتی نیاز به «توفان فکری» است، می‌گوید: وقتی هنرمند یا کارآفرینی پا پیش می‌گذارد و می‌گوید من می‌توانم در عرصه‌ای خاص فعالیت کنم، تمام متولیان امر انتظار دارند این فرد تمامی جوانب فعالیت خود را نیز عهده‌دار شود. حال آنکه به اعتقاد من اگر مسؤولان به حوزه «ابر صنعت طلا و جواهر» نگاهی فرا‌تر از شعار داشته باشند، این مقوله می‌تواند بیش از سی هزار شغل جدید و پایدار ایجاد کند.
وی اضافه می‌کند: برخی دوستان تصور می‌کنند پرورش نیروی فعال در حوزه جواهر و سنگ‌های قیمتی همانند پرورش ورزشکار است که یک نفر در باشگاهی نام نویسی کند و بعد از آموزش به تیم ملی راه یابد. در حالی که باید با هوشمندی، افراد را به سوی مؤسسه‌های آموزش این مهارت‌ها هدایت کرد. به طوری که با آموزش علاقه مندان می‌توان حتی نخبگانی از این فضا‌ها را به بازار جهانی معرفی کرد و در سطوح پایین‌تر، بستر را برای اشتغال و درآمدزایی گروهی از کار‌شناسان و کارگران این عرصه فراهم کرد.
علیمردانی که در بیش از ۱۵ نمایشگاه خارجی شرکت کرده با اشاره به اینکه در تمام دنیا وظیفه دولت‌ها بسترسازی برای فراهم کردن فرصت رشد برای افراد جامعه است، می‌افزاید: فعالان اقتصادی و هنرمندان انتظار ندارند که مسؤولان از فرد یا گروهی حمایتی خاص کنند، اما توقع دارند که بستر توسعه را برای مردم فراهم کنند. البته در سطوح کلان براین مقوله تأکید می‌شود، اما بدنه اجرایی و مدیران میانی، همچنان بر رویه سنتی خود اصرار دارند و حمایتی دیده نمی‌شود.
نظر شما