مرحوم علامه محمد تقی مجلسی بدون تردید یکی از بزرگ‌ترین علما و دانشمندان نه فقط ایران، بلکه جهان اسلام است که با انبوه کتاب‌های ارزشمند خود به زبان عربی و فارسی بویژه کتاب شریف و ماندگار بحارالانوار در میان خاص و عام شناخته می‌شود. ایشان با درک صحیح و به موقع از شرایط زمانه خویش، بخوبی توانست گام‌های بلند و مؤثری در راستای زنده کردن روح دینداری و اسلام خواهی در میان طبقات گوناگون مردم عصر صفویه برداشته و زمینه‌های استحکام هر چه بیشتر شیعه را در ایران فراهم آورد.
یکی از اقدام‌های بسیار مهم و کلیدی این عالم بزرگوار، تألیف کتاب به زبان فارسی بوده و اهمیت این مسأله آنجاست که این روش علامه برخلاف شیوه مرسوم و رایج میان علمای آن زمان بوده است، چه آنکه اساساً در آن دوره، نگارش کتاب به زبان فارسی، نوعی بی سوادی تلقی می‌شده است، با این حال علامه مجلسی وظیفه و رسالت خود می‌دانست که به زبان فارسی و برای فهم عامه دست به نگارش متون دینی و حدیثی مورد نیاز مردم بزند.
ایشان بیش از 80 عنوان کتاب به زبان فارسی و با بیانی ساده و شیوا نوشته است که از آن جمله می‌توان به زادالمعاد، تحفه الزائر، حلیه المتقین و عین الحیات نام برد.
این عالم بزرگ همچنین بیش از 50 عنوان کتاب نیز به زبان عربی نگاشته که
مهم ترین آن‌ها بحارالانوار است؛ این مجموعه گرانسنگ در چاپ‌های قدیم شامل 25 جلد بوده که بعدها به 110 جلد درآمده است.
نوشتن چنین مجموعه عظیمی در حقیقت نخستین اقدام یک دانشمند در کل جهان در راستای گردآوری یک دایره المعارف به شمار می‌آمده است و شخص ایشان در نوشتن و گردآوری این مجموعه به دنبال آن بوده که اولاً علوم حدیث و فقه بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و ثانیاً با توجه به اینکه بر اثر جنگ‌های گذشته و ویرانی‌ها در ایران و محدودیت شیعیان پیش از صفویه، متأسفانه بسیاری از کتاب‌های مربوط به اخبار و روایات اهل بیت(علیهم السلام) از میان رفته بود و آن میزانی هم که باقی مانده بود، به صورت منظم و سازمان یافته در دسترس نبود و شیعه از نظر منابع حدیثی در مضیقه شدید قرار داشت که با نیازشناسی و هوشمندی علامه مجلسی، این خلأ تا حدود زیادی رفع شد.
آنچه مسلم است، اینکه علماى بزرگ شيعه در طول تاريخ با وجود انواع و اقسام محدودیت‌ها و فشارها زحمات بسیاری برای اعتلای مذهب و دفاع از دین كشيده و آثار گرانبهایی را از خود به يادگار نهاده اند
و از آن سو هر گاه که اوضاع جامعه تا حدی مساعد بوده و فشار علیه شیعیان کم شده است، بیشترین استفاده را برای نشر معارف حقه اهل بیت(علیهم السلام)
بُرده اند. در کنار علمای بزرگی چون شیخ مفید و شیخ طوسی در زمان حکومت آل بویه باید از علامه مجلسی در دوران صفویه یاد کرد که در حقیقت این عالم بزرگوار، حق بزرگی بر گردن شیعه دارد. شاید در این باره اشاره به سخن یک عالم سنی ناصبی روشنگر نقش مهم علامه در ترویج تشیع باشد؛ عبد العزيز دهلوى می‌گوید: «اگر دين شيعه را دين مجلسى بنامند، رواست؛ زيرا اين مذهب را او رونق داد و سابق بر اين شیعه بر اثر سلطه حكومت اهل تسنن، آن قدر عظمتى نداشت.»
نظر شما