به گزارش قدس آنلاین، یکی از مسائلی که در آخرین روز ماه مبارک رمضان یعنی در عید سعید فطر بر مسلمانان واجب می‌شود، پرداخت زکات فطر یا همان فطریه به عنوان یکی از واجبات دینی دین مبین اسلام است.
براساس روایات، کسی که خود فقیر نیست، بر وی واجب است که مبلغ تعیین شده را برای خود و همچنین افرادی که تحت تکفل وی هستند، پرداخت کند و در نهایت این زکات باید به دست فقرا برسد.
اما آثار مادی زکات فطره به همین‌جا ختم نمی‌شود. بنابر گفته صاحب‌نظران، این مسئله نقش مهمی در رفع فقر و توسعه اقتصادی دارد و از جمله در ایام پرداخت زکات فطره، مبلغ قابل توجهی جمع می‌شود که می‌تواند یاریگر دولت اسلامی در رفع نیازهای اقتصادی محرومان باشد.
برای بررسی بیشتر آثار اقتصادی زکات فطره و جایگاه آن در دین مبین اسلام، با آیت‌الله سیدمحمد قائم‌مقامی، مدرس حوزه و دانشگاه، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که متن این مصاحبه در ادامه می‌آید:

به عنوان سؤال اول بفرمائید، پرداخت زکات فطره چه جایگاهی در دین مبین اسلام و اقتصاد اسلامی دارد؟

برای عبادات، چهار رکن قائل هستیم که این ارکان برگرفته از روایات است که این موارد شامل نماز، روزه، حج و زکات است که فروع دیگر از لوازم این چهار مورد هستند. همچنین باید دانست که این چهار مورد دارای ترتیبی منطقی هستند.
رتبه اول این موارد به ذکر و دعا و نماز، دوم صیام یا ریاضت معتدل شرعی و رکن سوم که حج است به حج و انواع زیارات مربوط می‌شود و رکن چهارم عملی اسلام، زکات است.
وقتی عنوان زکات آورده می‌شود این مفهوم عنوان اعم دارد؛ چراکه در فقه، زکات فطره، زکات اموال و غیره هم وجود دارد. این رکن به انفاق‌های مالی مسلمان مربوط است و خمس، صدقات، بخشش‌ها و کفاره را هم شامل می‌شود.
در اینجا زکات به معنای خاص کلمه دو عنوان دارد که یکی زکات اموال است که بر ۹ مورد شامل گندم، جو، خرما، کشمش، طلا، نقره، شتر، گاو و گوسفند، واجب می‌شود.
دیگری زکات جان و بدن است که از آن با عنوان زکات فطره نام برده می‌شود. در این مورد لازم است به نکته مهمی اشاره کنم که ممکن است برخی گمان کنند این زکات فطره چه فایده‌ای دارد که در طول سال یکبار برای هر فرد مثلا سه کیلو گندم یا معادل آن را به فقیر پرداخت کنیم و این مسئله چه آثاری دارد؟
اولا باید گفت به واسطه همین زکات مبلغ بسیار زیادی جمع‌آوری می‌شد؛ به گونه‌ای که برای مدتی طولانی می‌توان فقرا را تأمین کرد. خود بنده این تجربه را داشته‌ام که در ایام عید فطر در مسجد، زکات فطریه جمع می‌شد، تا چندین ماه می‌توانستیم پاسخگوی نیازمندان باشیم.
ممکن است برخی گمان کنند این زکات در همان روز به پایان می‌رسد اما باید دانست که اینگونه نیست که این مبلغ جمع‌شده در همان روز به فقیری پرداخت شود. این پول در مدت کوتاهی جمع می‌شود اما در مورد پرداخت به فقیر باید گفت کسی که زکات در اختیار اوست می‌تواند صبر کند و به تدریج نیازمندان را پیدا کرده و در اختیار آنها قرار دهد؛ چراکه زمان او موسع است.

اهتمام جامعه به پرداخت زکات فطره و ترویج پرداخت آن چه اهمیتی دارد؟

بسیار مهم است که این امر به صورت دقیق‌تر انجام شود و جامعه اهتمام بیشتری به این مسئله داشته و باور کند که واقعا برای هر انسان باید در طول سال، یکبار زکات داده شود و شاید بتوان گفت این مسئله حداقل یکسال فقرا را تأمین کند.
جنبه مثبت دیگر زکات فطره این است که انسان را تمرین می‌دهد برای اینکه این رکن بزرگ عبادی را که رکن انفاق است و بعضا برخی اوقات مغفول واقع می‌شود، را ترویج داد اما متأسفانه گاهی اوقات انسان به این نکته توجه نمی‌کند که در کنار نماز، روزه و زیارت، رکن انفاق از واجبات و ضروریات است.
حتی گفته شده است اگر کسی ندار بوده و دستش تنگ است و با اینکه پرداخت زکات فطره بر وی واجب نیست اما مبلغی را پرداخت کند تا در این امر بسیار مهم سهیم باشد.
برای زکات دو معنای لغوی وجود دارد که یکی به معنای پاکیزگی و دیگری به معنای نمو است که به واسطه دادن این انفاق، دهنده هم پاک می‌شود و هم اینکه مال وی افزایش پیدا می‌کند. مواردی که بیان شد از فلسفه‌های مهم زکات است و باید تلاش کنیم علاوه بر زکات فطره که به لطف خدا در جامعه ما رواج دارد و مردم به آن باور دارند، زکات‌های دیگری از قبیل زکات طلا و نقره نیز رایج شود.

این انفاقی که شما فرمودید در زکات فطره وجود داشته و بسیار دارای اهمیت است را چگونه می‌توان در جامعه رواج داد؟

دین دارای ثمره است و اثر عینی در وضعیت انسان و جامعه دارد و اگر انسان بخواهد از ثمرات دین برداشت کند باید همه اجزاء و ابعاد دین پذیرفته شود و سینه انسان در برابر جمیع دستورات منشرح باشد.
باید یادآوری کرد که در صورتی می‌توان از ثمره دین بهره برد که اطاعت از دستورات الهی به صورت گزینشی نباشد بلکه همه ارکان به صورت عملی پذیرفته شود. ممکن است شخصی بگوید نماز را قبول دارم و آن را انجام می‌دهم اما حاضر نیستم مبلغی از مالم کم شود که چنین چیزی در اسلام پذیرفتنی نیست و متأسفانه مشاهده می‌کنیم که رکن‌های عبادی غیرمادی به صورت راحت‌تر انجام می‌شود.
البته در جامعه ما به برکت انقلاب اسلامی، در کنار رواج سایر ارکان دین همانند نماز و حج و زیارت، رکن انفاق و پرداخت زکات هم رواج داشته است. امروزه مشاهده می‌کنیم که بسیاری از انسان‌ها مقید هستند اما جا دارد که این مسئله کامل‌تر هم شود.
هر انسانی که مالی دارد باید خمس و زکات آن را پرداخت کند تا بر برکت مال وی افزوده شود. اینها مواردی هستند که اگر انسان می‌خواهد نورانیت اسلام را ببیند و از برکات آن استفاده کند باید آنها را رعایت کند؛ چراکه رسیدن به آن اهداف دارای لذت بوده و این لذت به شکل عینی است.
نباید مدام گفته شود که باید فکری اساسی کرده و مشکلات بزرگ‌تر را حل کنیم تا اینکه به فکر چنین مواردی باشیم. فکر اساسی، جای خود را دارد و به موقع باید به آن رسیدگی کرد اما این امر مانع این نیست که از فقرا دستگیری کنیم. برخی از افراد نیازمند حداقل‌هایی هستند که سریعا باید به آنها رسیدگی کرد.
خود بنده سال‌های متمادی تجربیاتی داشته‌ام که وقتی در همان روزهای اول بعد از عید، افراد زکات فطره خود را کنار گذاشته‌اند و تحویل داده‌اند، باعث رفع نیازهای اقتصادی بسیاری از فقرا شده است که دارای نیازهای فوری بوده‌اند.

به عنوان سؤال پایانی بفرمائید اگر شخصی که قصد پرداخت زکات دارد، فقیری را برای پرداخت زکات نیابد، آیا می‌تواند میزان زکات خود را در اختیار مؤسسات مردم‌نهاد قرار دهد تا آنها در اختیار فقرا و نیازمندان قرار دهند؟

زکات دارای دستورات ویژه است و مربوط به فقرا است؛ بنابراین اگر احیانا قرا باشد برای غیر از فقرا صرف شود باید این امر به دستور عالم صورت گیرد. اگر هم مؤسسه مردم‌نهادی، دارای مجوز از مقام معظم رهبری یا مراجع تقلید بوده و از چنین ضابطه‌ لازمی برخوردار باشد، می‌توان زکات فطره را در اختیار وی قرار داد تا در صرف نیازمندان کند.

ایکنا

انتهای خبر/