کارشناسان قضایی معتقدند، در بسیاری موارد افراد، داخل زندان‌ها در معرض آسیب‌های رفتاری قرار می‌گیرند و بیشتر این مجرمان نه تنها متنبه و اصلاح نمی‌شوند، بلکه به دلیل حضور و همزیستی اجباری با مجرمان خطرناک و حرفه ای، با مهارت بیشتر و البته از سر ناچاری، به دلیل انگ زندانی خوردن بر پیشانی و رانده شدن از دنیای اشتغال، در کسوت یک مجرم بالقوه به جامعه باز می‌گردند.
❄ ورود دیرهنگام به مجازات‌های جایگزین
آمارهای قوه قضاییه نشان می‌دهد، در کشورمان به طور میانگین هر روز بیشتر از یک اعدام اجرا می‌شود. شاید ترس از فساد اداری یکی از دلایل اجرا نشدن قانون مجازات جایگزین در کشورمان باشد، اما خوشبختانه این قانون در مرحله اجرا قرار دارد. کارشناسان می‌گویند: گرچه ورود قوه قضاییه ایران به مجازات‌های جایگزین دیرهنگام بود، اما خوشبختانه با ابلاغ قانون در سال ۱۳۹۲، سرانجام قضات توانستند مجازات‌های جایگزین را کلید زده و اجرا کنند. حجت الاسلام محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضاییه نیز در نشست خبری‌سوم مرداد، از مجازات‌های جایگزین و اجرای آن دفاع کرد.
❄ حفظ قرآن از حبس ابد نجاتم داد
خانم «مریم. الف»، یکی از نادمان زندان زنان در این باره می‌گوید: من و 4فرزندم تا عمر داریم قاضی پرونده ام را به دلیل تبدیل زندان ابد به حفظ قرآن دعاگو هستیم و خیلی خوشحالم که با افتخار بگویم، حفظ قرآن از حبس ابد نجاتم داد.
آقای «سیاوش. ل»، یکی از زندانیان ندامتگاه مرکزی که بر اساس تشخیص قاضی به جای حبس 9 ماهه باید دو سال در مناطق محروم به کار اجباری در معدن بپردازد نیز به خبرنگار ما می‌گوید: با خانواده ام به محل گذاران محکومیت اجتماعی‌ام رفته ام و از این بابت خدا را شکر می‌کنم. وی می‌افزاید: همه افراد آزاد بودن را دوست دارند، من اکنون در کنار گذراندن محکومیت زیر نظر دادگاه یکی از استان‌های جنوبی، هم در معدن کار می‌کنم و هم به زندگی فرزندان و همسرم توجه دارم و به آن‌ها و به دولت قول داده ام گذشته ام را جبران کنم.
❄ تأکید رهبر انقلاب بر مجازات جایگزین حبس
قاضی سید محمود قوامی، عضو ناظر دیوان عالی کشور در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: مجازات‌های جایگزین حبس برای عدالت قضایی و بر اساس اعتمادسازی و راستی آزمایی در جامعه هدف آغاز شده و قاضی می‌تواند برای بیشتر حبس‌های معمولی مجازات‌های جایگزین تعیین کند.
وی با اشاره به تأکید رهبر فرزانه انقلاب درباره کاهش آمار زندانیان می‌افزاید: صدور رأی وحدت رویه شماره 746-29/10/94 دیوان عالی کشور بر حبس زدایی طبق فرمان رهبری تأکید دارد و قضات باید در چارچوب قانون، مجازات زندان را به محرومیت‌های اجتماعی و کار اجباری و... تبدیل کنند.
به اعتقاد قاضی قوامی، دستور مقام معظم رهبری به مسؤولان قوه قضاییه درباره حبس‌زدایی و تعیین مجازات‌های جایگزین همزمان اجرایی شده و با توجه به اینکه مصالح عمومی در جلوگیری از اثرات سوء زندان در جرایم غیر عمدی و جرایم عمدی که مجازات‌های کمتری دارند، به اثبات رسیده، قضات باید در این مسیر حرکت کنند.
❄ قانون جدید مجازات چه می‌گوید؟
از ویژگی‌های مهم قانون جدید مجازات اسلامی پیش‌بینی مجازات‌جایگزین زندان است. مجازات‌هاي جايگزين زندان (حبس) نوعی مجازات هستند که می‌توانند زندانی را ضمن تنبیه برای جرم مرتکب شده، در کانون خانواده اش نگه دارد و از آمار زندانیان بکاهد.
دکتر حسین نجفی صابر، استاد دانشکده حقوق و جرم شناس در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: مجازات‌های جایگزین از موضوعات مهمی است که می‌تواند برای افزایش شاخص‌های امنیت اجتماعی و عمومی مورد تأکید قرار گیرد و رسانه‌ها و نهادهای آموزش عمومی باید به عنوان یک مطالبه آن را پیگیری کنند. وی می‌افزاید: به موجب ماده 79 قانون مجازات اسلامی، تعيين انواع خدمات عمومي‌و همچنین دستگاه‌ها و مؤسسه‌های دولتي و عمومي پذيرنده محكومان و نحوه همكاري آنان با قاضي اجراي احكام و محكوم، به‌موجب آيين‌نامه مشترک وزارتخانه‌هاي كشور و دادگستري و با تأييد رئيس قوه قضاييه و هيأت وزيران باید در دادگاه‌های کشور اجرا شوند.
❄ کاهش 70 درصدی آمار زندانیان
این عضو هیأت علمی قضایی و جرم شناس تأکید می‌کند: مقررات فصل نهم قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 راجع به مجازات‌های جایگزین حبس پیش بینی‌های خوبی داشته و اگر این بخش از قانون اجرا شود70 درصد آمار زندانیان در ایران کاسته خواهد شد و قاضی می‌تواند برای این قانون از دستبند الکترونیکی در زمان به کار گماردن مجرمان در کارهای خاص استفاده کند.
وی در باره ماهیت این نوع مجازات‌ها می‌گوید: این محکومیت‌ها عبارتند از دوره مراقبت، انجام خدمات عمومي رايگان، جزاي نقدي ، جزاي نقدي روزانه و محروميت از حقوق اجتماعي و کمک به اهداف مردمی سازمان‌های عمومی.
دکتر نجفی صابر همچنین می‌گوید: فرد محکوم برای اینکه از این امتیازها و خلاصی از زندان استفاده کند، باید شرایط خاصی داشته باشد و البته این مجازات‌ها، در صورت گذشت شاكي و امکان تخفيف، برای متهم قابل اجراست، یعنی مجازات‌جایگزین با توجه به نوع جرم و كيفيت ارتكاب آن، آثار ناشي از جرم، سن فرد، مهارت، وضعيت، شخصيت و سابقه مجرم و حتی وضعيت بزه‌ديده، تعيين و اجرا مي‌شوند.
❄ تلاش مجلس برای کاهش زندانیان مالی
بهمن طاهرخانی، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس نیز با بیان اینکه کاهش زندانیان مهریه و بدهکاران مالی تنها با فرهنگ سازی امکان پذیر است، به «خانه ملت» گفته است: دست ستاد دیه برای ارایه تسهیلات به همه زندانیان مهریه بسته است و بهتر است قضات به روش‌های جایگزین و مؤثر توجه کنند.
نماینده مردم تاکستان تأکید کرده است: پیش‌بینی مجازات‌جایگزین زندان در صورت نظارت دقیق و حرکت در مسیر قانونی به نفع جامعه خواهد بود، اما نباید همه امور را به دوش قانون و دولت انداخت، بلکه باید در این زمینه فرهنگ سازی نیز انجام داد و مجلس در این رابطه آماده تأمین زیرساخت‌های قانونی برای کمتر کردن آمار زندانیان مالی است.
نظر شما