برنامه تلویزیونی «ثریا» از معدود برنامه‌های تلویزیونی است که با به‌چالش‌کشیدن مسایل مختلفی که جامعه به آن مبتلاست، آنها را از ابعاد مختلف واکاوی می‌کند. «ثریا» تا حدی موفق پیش رفت که رهبر معظم انقلاب هم از آن تقدیر کردند. به انگیزه پخش مجدد برنامه «ثریا» با محسن مقصودی، تهیه‌کننده آن، به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم که حاصل آن را می‌خوانید:
برنامه «ثریا» با چه هدفی تهیه و تولید شده است؟
این برنامه 4 سال و اندی است که با هدف دیده‌بانی برای پیشرفت ایران طراحی و تولید شده است. در واقع ما، در این برنامه سعی کرده‌ایم که دستاوردها و چالش‌های مسیر پیشرفت کشور را خیلی صریح و بدون تعارف مطرح کنیم.چون به هر جهت در این مسیر یک سری نقاط ضعف و البته یک سری نقاط مثبت در حوزه‌های مختلف فناوری، علمی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی وجود داد که این برنامه درباره آنها صحبت می‌کند.
«ثریا» با توجه به نوع کارکرد و رسالتی که دارد از حساسیت بالایی برخوردار است و طبیعتاً در این راه با مشکلاتی روبه‌رو بوده و هست. این برنامه تا چه حد توانسته در کنترل حساسیت‌های به‌وجود‌آمده موفق عمل کند و چه کردید که اندکی از زهر این حساسیت‌ها کاسته شود؟
«ثریا» یکی از برنامه‌های راهبردی سازمان در 5 سال اخیر است و در زمان 2 دولت و همچنین 3 مدیر سازمان هم پخش شده است. طبیعتاً برنامه‌هایی که جدی هستند و قرار است بدون محافظه‌کاری از نقاط ضعف و قوت بگویند، حساسیت‌های زیادی دارند و طبیعی است که چون سعه صدر زیادی در مسؤولان ما برای انتقاد وجود ندارد، معمولاً این برنامه‌ها تحت فشارهای سیاسی و رسانه‌ای قرار می‌گیرند و «ثریا» هم از این قاعده مستثنی نبوده است.دولت‌های مختلف خیلی تمایل نداشته‌اند که مورد نقد قرار بگیرند و تمایل دارند یک سری ملاحظات لحاظ شود و چون این اتفاق نیفتاده است معمولاً فشارهایی چه به صورت مستقیم چه به صورت تذکر بر تیم برنامه‌سازها و حتی سازمان صدا و سیما وجود داشته است. ما حتی در دوره قبل هم این تذکرات را داشته‌ایم ولی بحمدالله به خاطر حمایت‌هایی که از سوی مخاطبان و البته مسؤولان سازمان داشته‌ایم، «ثریا» هنوز ادامه دارد و به قوت خودش پیش خواهد رفت.
دقیقاً همین است که گفتید. ما تا کنون برنامه‌ای به این صراحت و با این شیوه نقد در تلویزیون نداشته‌ایم. چرا تولید این‌گونه برنامه‌ها در رسانه ملی کم است؟ آیا یکی از دلایلش وجود همین مشکلات و فشارها نیست؟
شنیده‌اید که می‌گویند «سری که درد نمی‌کند را دستمال نمی‌بندند». استفاده از چنین ضرب‌المثلی در فضای رسانه و برای مدیران رسانه و برنامه‌سازها یک سم است. اما اتفاقاً ما سرمان درد می‌کند و با توجه به دغدغه‌ها و آرمان‌هایی که انقلاب اسلامی دارد، نمی‌توانیم آرام و محافظه کار باشیم و به وضع موجود بسنده کنیم. هر برنامه‌ساز و مدیر رسانه‌ای که به آرمان‌های انقلاب نگاهی داشته باشد و فاصله‌مان را در حوزه‌های مختلف با آرمان‌های انقلاب ببیند، قطعاً نمی‌تواند ساکت بنشیند و با شیوه‌های مختلف فرهنگی و هنری که می‌داند سعی می‌کند برای پر کردن این فاصله و رسیدن به آرمان‌های انقلاب در حوزه‌های مختلف علمی، فناوری، فاصله طبقاتی و... تلاش کند و دلسوزانه ضعف‌ها را گوشزد بکند و حتی پیشرفتهایی را هم که داشته‌ایم و خیلی هم غریب مانده‌اند، بتواند هنرمندانه به تصویر بکشد.
لذا من فکر می‌کنم نگاه مدیران سیاسی و رسانه‌ای کشور به برنامه‌هایی مثل «ثریا» که بدون محافظه‌کاری و با نگاه آرمانگرایانه مطالبات مردم و آرمان‌های انقلاب را پیگیری می‌کنند باید نگاهی فرصت‌محور باشد نه تهدید‌محور. باید به این تیم‌های برنامه‌ساز به عنوان یک فرصت در فضای رسانه‌ای نگاه شود تا بتوانند مسایل بیشتری را با دغدغه کمتری پیگیری و بررسی کنند.
همانطور که گفتید فضای رسانه‌ای ما برای بیان برخی مسایل باز نیست. نمونه‌اش مشکلاتی است که یک برنامه چالشی مثل «ثریا» با آن مواجه شده و برای برخی یک تهدید محسوب شده است. آیا دلیلش عبور از برخی خط قرمزها نبوده است؟
این نگاه تهدید‌محور در بین سیاسیون همیشه نسبت به رسانه‌های مستقل وجود داشته ولی همین که در طول این 4 سال و اندی این برنامه همانطور بی‌پروا ادامه داشته است، خودش نشان می‌دهد که از طرف سازمان صدا و سیما حمایت شده است.
در دولت فعلی و شعارهایی که برای آزادی بیان داده می‌شد، ما فکر می‌کردیم که دوره راحت‌تری را در «ثریا» خواهیم داشت که این فکر اشتباه بود و از طرف دولتمردان عکس این اتفاق برای «ثریا» افتاد.خیلی مواقع خود برنامه‌سازها در این زمینه یک سری خودسانسوری‌ها داشته‌اند و ناخودآگاه این اتفاق افتاده است. ما نیازمند نیروسازی و آموزش برنامه‌سازهای با انگیزه در این بخش‌ها هستیم و نبود این‌گونه موارد یکی از نقاط ضعف صدا و سیما است. من فکر می‌کنم در صدا و سیما برنامه‌سازی از پایین به بالا اتفاق می‌افتد.
نظر شما