برداشته‌شدن تحریم‌ها و بهبود معاملات بانکی مهم‌ترین بخش تعهدات طرف غربی برای اجرایی‌شدن برجام بود؛ در حالی که اجرای آنها در هاله‌ای از ابهام ماند و موجب شد حتی اعضای تیم مذاکره‌کننده نیز به بدعهدی غربیها اعتراف کنند. اما بخشی از تعهد غرب در این توافق که برای اقتصاد ایران مهم بود، از سر گیری معاملات بانکی بود. اما شواهدی مبنی بر بهبود معاملات بانکی مشاهده نمی‌شود. باید ریشه این رفتار غزبیها را در تحریم‌های بانکی ایران به بهانه حمایت مالی از گروه‌های تروریستی منطقه! جست.
سازمان FATF که یکی از نهادهای زیرمجموعه سازمان ملل است، ایران را به همین دلیل واهی تحریم بانکی کرد. پذیرش نظارت سازمان FATF برای برداشتن تحریم‌های بانکی یکی از اقدامات بحث‌برانگیز دولت یازدهم در پسابرجام است. چرایی انتقادهای تند به این اقدام دولت ابعاد مختلفی دارد که مهم‌ترین بُعد آن مسایل امنیتی، تأثیر در سیاست خارجی ایران در قبال جبهه مقاومت و دسترسی به اطلاعات مالی جمهوری اسلامی است.
سیاست زیرکانه، راه حل عبور از دست‌انداز FATF
سازمان FATF زیر نظرگروه «جی 7» فعالیت می‌کند و عمده فعالیت آن بر محور مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تررویسم استوار است. بر همین اساس، این سازمان به مؤسسات مالی و بانکی دنیا توصیه کرد از انجام معاملات بانکی با ایران به دلیل حمایت از مقاومت حزب‌الله خودداری کنند.
دکتر جعفر قادری با اشاره به سابقه سازمان FATF به خبرنگار «قدس» میگوید: از آنجاییکه آمریکا و متحدانش نتوانستند از طریق برجام به خواسته‌های خود برسند و ما را وادار به پذیرش برجام‌های 2، 3 و 4 کنند، از ابزارهای دیگری مانند نهادها و سازمان‌های بینالمللی برای فشار سیاسی بر جمهوری اسلامی استفاده میکنند که سازمان FATFیکی از این اینهاست. وی می‌افزاید: عدم همراهی ایران با این سازمان بینالمللی می‌تواند مشکلات دیگری مانند تشدید تحریم‌های بانکی را در پی داشته باشد و همراهی آن نیز خود تبعات بسیاری دارد.
نماینده مردم شیراز در مجلس نهم با بیان اینکه جمهوری اسلامی باید با اقتدار حرکت کند و معادلات سیاسی را به‌گونه‌ای پیش ببرد که برگ برنده طرف غربی برای ایجاد فشار به ایران را از میان بردارد، میگوید: ما نباید خودمان را در قالب برجام محدود کنیم زیرا این کار موجب محرومیت کشور شود.
این کارشناس مسایل اقتصادی تأکید می‌کند: برخوردِ از سر ضعف در دیپلماسی مشکلات بسیاری را در حوزه اقتصاد و معاملات بانکی برای ایران به وجود خواهد آورد. عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز با تأکید بر اینکه نه همراهی ما با این سازمان حلّال مشکلات است و نه برخورد خشن، تصریح می‌کند: باید برخوردی از سر اقتدار همراه با تعامل صورت گیرد.
دکتر قادری می‌افزاید: در این صورت آنها نه بهانه‌ای برای ایجاد تحریم‌های بیشتر خواهند داشت و نه به اسرار مگوی اقتصاد ما دست پیدا میکنند.
بر سر «حزب‌الله» معامله نمی‌کنیم
نماینده ادوار مردم شیراز در مجلس در پاسخ به این پرسش که دولت علاوه بر برنامه‌های دیپلماتیک چه برنامه‌های دیگری را برای رفع این موانع دوگانه باید اجرایی کند، میگوید: بحث‌های هسته‌ای تنها یک بهانه در دست غرب بود. مشکل آنها با جمهوری اسلامی، موجودیت ماست نه مسایل هسته‌ای یا شفافیت مالی. بنابراین در این نگاه کلی باید استراتژی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنیم که شرایط به نفع ایران باشد. به عبارت دیگر، آنچه در این راستا مهم است، بحث مدیریتی است که باید با ظرافت با این موضوع برخورد شود.
این تحلیلگر مسایل سیاسی در ادامه به شایبه‌های ایجادشده در قطع حمایت دولت از مقاومت برای شفاف‌سازی مالی و تعهد به FATF اشاره کرد و اظهار داشت: دکتر محمدجواد ظریف در همان زمان با تکذیب این شایعات به شبهات و شایبه‌های موجود خاتمه داد.
وی در پاسخ به این پرسش که چه رهیافتی وجود دارد که سازمان FATF ایران را وادار به پذیرش خواسته خود در قطع حمایت از مقاومت نکند، تأکید می‌کند: این طبیعی است که غربیها دیدگاه ایران را در قبال مقاومت قبول ندارند و با جمهوری اسلامی اختلاف نظر دارند. ما نمی‌توانیم حمایت خود را از حزب‌الله و مقاومت قطع کنیم و تن به تعاریف آنها از تروریسم بدهیم. از طرف دیگر، باید به‌گونه‌ای عمل شود که مانند توافق هسته‌ای نتوانند از آن به عنوان یک حربه علیه ایران استفاده کنند.
خطر سازمان‌های جاسوسی؛ این بار مسایل مالی
وی با تأکید بر اینکه برخلاف تصور برخی، همراهی ما با غرب موجب گشایش نخواهد شد، میگوید: نمونه عینی بدعهدی غربیها در برخورد با اردوغان مشخص می‌شود. دیدیم که غربیها رئیس‌جمهور ترکیه را چگونه تا مرز سرنگونی پیش بردند. بنابراین این اتفاقات باید برای مسؤولان درس عبرت باشد و به جای اتکا به غرب بر توانمندی مردم کشور تکیه کنند و مسایل را واقعی‌تر و کلی‌تر ببینند. مسؤولان مسایل اقتصادی را تنها مسأله کشور نبینند زیرا اقتصاد هم جزیی از مسایل کلان کشور است.
استاد دانشگاه شیراز با اشاره به انتشار اسرار هسته‌ای ایران در نشریه «واشنگتن پست»، خطر سرویسهای جاسوسی غربی را مهم ارزیابی کرده و اظهار می‌دارد: اگر اطلاعات کامل مالی ایران در اختیار غرب قرار گیرد، حتماً در اختیار سازمان‌های جاسوسی غربی قرار خواهد گرفت زیرا این مجموعه‌ها و سازمان‌های جاسوسی به هم متصل هستند. بنابراین باید با دقت اقدام کنیم تا زمینه برای دستیابی به اطلاعات مالی ما فراهم نشود.
حمایت از مقاومت موجب امنیت کشور می‌شود
دکتر جعفر قادری درباره تبعات توافق با سازمان FATFدر سیاست خارجی نظام و مسایل پیرامون مقاومت در خارومیانه بیان می‌کند: آنچه برای غرب مهم است، رسیدن به برجام‌های 2 و 3 است. هدف غرب از این برجام‌ها نیز دست‌کشیدن ایران از حمایت از جنبش‌های آزادیخواه و مقاومت است. آنها چون نتوانستند از طریق برجام به خواسته خود دست پیدا کنند، از طریق FATF می‌خواهند به این خواسته خود برسند و خاورمیانه را منطقهای امن برای اسراییل کنند. علاوه بر این، غربیها در لوای این برنامه به دنبال دستیابی به اهداف دیگری چون کاهش اقتدار جمهوری اسلامی در منطقه هستند تا بتوانند برنامه‌های خود را در کشورهای منطقه پیاده کنند.
وی تأکید می‌کند: باید دقت کنیم که همراهی جنبش‌های آزادیخواه و محور مقاومت با ما از مؤلفه‌های قدرت و امنیت جمهوری اسلامی است. بنابراین عدم همراهی با مقاومت هم موقعیت سیاسی ایران را ضعیف می‌کند و هم مقاومت را و باعث شکل‌گیری و تقویت جریان‌های تکفیری– تروریستی در منطقه خواهد شد.
غرب بر تراکنشهای مالی ایران مسلط می‌شود
اما دکتر منوچهر محمدی دیدگاه منتقدانه‌تری دارد. او با انتقاد از سیاست‌های دولت روحانی درباره رابطه با غرب، به خبرنگار «قدس» میگوید: دولت سیاستی را دنبال می کند که کشور را تحت سیطره آمریکا و غرب قرار دهد. استاد دانشگاه تهران با نفی هرگونه اعتماد به آمریکا، بیان می‌کند: برجام نتیجه اعتماد به آمریکاست که نه چرخ زندگی مردم می‌چرخد و نه سانتریفیوژها.
وی با تأکید بر اینکه دولت باید پشتوانه مردمی و حمایت از مقاومت حزب‌الله را به عنوان 2 بال در سیاست داخلی و خارجی مد نظر قرار دهد، تصریح می‌کند: برخورد انفعالی با غربیها و بخصوص آمریکا موجب شد تا توافقی مانند توافق هسته‌ای شکل بگیرد که هیچ دستاوردی برای مملکت ندارد.
دکتر محمدی با اشاره به توافق بانک مرکزی با کارگروه ویژه اقدام مالی FATF، اظهار می‌دارد: با وجود مخالفت نظام با ادامه مذاکره با آمریکا، دولت یازدهم با FATF پیمان بست و تعهداتی را پذیرفت که بر اساس آن از کمک به نیروهای مقاومت و نهادهای تحت تحریم آمریکا خودداری کند.
این کارشناس مسایل سیاسی ادامه می‌دهد: این توافق موجب سیطره آمریکا بر تراکنشهای مالی ایران می‌شود.
محمدی با انتقاد از سیاست‌های وزارت خارجه دولت روحانی تصریح می‌کند: توافق هسته ای، قراردادهای نفتی و توافق با FATFشرایط امنیتی کشور را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و پازل آمریکا را برای ناتوان‌کردن کشور کامل می‌کند. وی در خاتمه تأکید می‌کند: FATF تیر و کمان آمریکاست که امنیت ایران را نشانه رفته است.
این تحلیل‌ها و گمانهزنیها در حالی مطرح شد که روز گذشته برخی منابع خبری از آغاز خودتحریمی بانک‌های وطنی سخن گفتند و اشاره کردند که تحریم افراد حقوقی و حقیقی که مورد تحریم غرب بودند، از جانب بانک‌های داخلی نیز آغاز شده است.
نظر شما