پس از ماه مبارک رمضان، بخصوص شبِ بی همتای قدر، یکی از بهترین زمان‌هایی که بر اساس روایات متعدد می‌توان در آن از پروردگار عالم، طلب رحمت و مغفرت کرد، شب و روز عرفه است که دعای سوزناک و عاشقانه حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) در عصر چنین روزی خوانده می‌شود.
این روز که به نام و یاد اباعبدالله الحسین(علیه السلام) ممزوج شده، به یقین بهترین زمانی است که می‌توان در آن با غرق در دریای رحمت الهی و طلب استغفار از خالق متعال، هر چه بیشتر و بهتر رنگ و بوی حسینی گرفت تا ان شاالله در ماه محرم و صفر، توفیق درک ماه عزای سید و سالار شهیدان را پیدا کرد.
به لطف الهی در سالیان اخیر، حضور بسیار با عظمت و معنادار اقشار مختلف مردم بویژه نسل جوان با هر شکل و سلیقه ای در این آیین باشکوه معنوی، جلوه خاصی به فضای کشورمان بخشیده، به طوری که در حقیقت هر بیننده‌ای را مجذوب و متحیر می‌کند.
روز پس از عرفه نیز عید سعید قربان را در پیش رو داریم و شاید راز و رمز این توالی در این باشد که افرادی که نفس اماره را در پیش پای بندگی خدا قربانی کرده‌اند، می‌توانند روز عید قربان براستی شاد باشند و آن را جشن گرفته و قربانی بدهند.
از این منظر باید روز عرفه را روز بریدن از خاک و پیوند با افلاک دانست که می‌توان به خدای متعال نزدیک و نزدیک تر شد و در این مقام عبودیت، در مسیر حقیقت قرب الهی به سیر و سلوک پرداخت.
نقل است که در روز عرفه، امام سجاد        (علیه السلام) صدای سائلی را شنید که از مردم تقاضای کمک و بخشش داشت. حضرت به وی فرمود: «وای بر تو! آیا در این روز از غیر خدا طلب می‌کنی؟ در حالی که در این روز حتی برای فرزندانی که در شکم مادرانشان هستند نیز اُمید می‌رود که فضل خدا شامل آنان شود و با سعادت شوند.»
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله) نیز در حدیثی می‌فرمایند: «خداوند در هیچ روزی به اندازه روز عرفه، بندگان خود را از آتش جهنم آزاد نمی‌کند.»
از جمله اعمال مورد تأکید این روز غسل، زیارت امام حسین(علیه السلام)، اقامه دو رکعت نماز عرفه پس از ادای فریضه عصر و همچنین روزه گرفتن است.
یکی از مهم ترین پیام‌ها و درس‌هایی که از دعای عرفه می‌توان دریافت، این است که در هر حال باید به نعمات بی شمار الهی توجه داشت، چنانکه وجود مقدس سیدالشهدا(علیه السلام) نیز در این دعای شریف به زیبایی به این موضوع اشاره می‌کنند، به طوری که گاه در یک عبارت و یا بندی از دعا، شاهدیم که حضرت سی بار نعمت‌های خداوند را یادآوری کرده و بر لزوم قدردانی و نعمت شناسی تاکید می‌فرمایند.
به هر صورت غروب روز عرفه، فرصت بسیار عظیمی است که هم انسان می‌تواند شکر لفظی را در دستور کار قرار دهد و هم اینکه با بندگی خوب خدا، شکر عملی را به جا آورد.همچنین یکی از پیام‌های اصلی عرفه این است که زندگی ما و سبک زندگی مان هر چه بهتر و بیشتر به سبک زندگی ائمه اطهار(علیهم السلام) شبیه شود تا واقعاً مقام عبودیت را درک کرده و بدین وسیله به سعادت دنیا و آخرت برسیم.
در پایان روز عرفه، عاجزانه از حضرت باری تعالی می‌خواهیم و دست به دعا برمی داریم که«خدایا! غروب این روز را با غروب گناهانمان یکی گردان». از این رو بسیار خوب و بجاست که در دعای این روز عزیز که این همه فضیلت و کرامت دارد، همدیگر را از دعای خیر محروم نکنیم و برای رفع گرفتاری همه شیعیان و مسلمانان بخصوص مردم مظلوم یمن و سوریه و عراق و بحرین دست به دعا برداریم.