به گزارش قدس آنلاین به نقل از فرهنگ نیوز، ابوالشَّعثَاء نام مشهورش یزید بن ‌زیاد بن مُهاصِر[1] بن نعمان کِنْدی است[2] که برای او نام‌های دیگری هم در منابع تاریخی ضبط شده است[3] [4] [5]که از قبیله کِنده و از تیره بَنی بَهدَلَه بوده است[6].

ابوالشَّعثَاء مردی شجاع، دلیر [7] و از دلاوران و تیراندازان به نام کوفه بوده[8] [9]  که در روز عاشورا در رکاب نواده پیامبر(ص) به شهادت رسیده و در زمره اصحاب امام حسین علیه السلام و شـهــدای کـربلا می‌باشد[10] و صاحب منتهی الآمال به نقل از فیروزآبادی گفته که وی از محدّثین نیز بوده است.[11].

اگرچه کوفیان به بی وفایی مشهورند و امروزه برای بی وفایی از مردم کوفه مثال می زنند، اما بوده اند کسانی از جمع مردمان کوفه که عاشق و دلداده مکتب حسینی بوده و در این راه نه اهل گفتار که اهل شهادت بودند و در این راه فرصت سوزی نکردند و دنبال توجیه رفتارهای خود نگشتند بلکه قدم در راه شهادت گذاشتند که ابوالشَّعثَاء یکی از این کوفیان بود. از اینرو نمی شود در هر قضیه ای همه را به یک چوب راند.

یکی از مسائلی که درباره ابوالشَّعثَاء  بین مورخان اختلاف نظر وجود دارد؛ اینکه چه زمانی ابوالشَّعثَاء به یاران امام حسین (ع) پیوسته است.  برخی گزارش ها حکایت از آن دارد که ابوالشعثاء قبل از برخورد لشکر حرّ بن یزید ریاحی با کاروان امام حسین علیه السلام از کوفه خارج شده و به کاروان امام(ع) پیوسته است.[12] اما در برخی گزارش های دیگر آمده است که ابوالشَّعثَاء به همراه عمر بن سعد از کوفه به کربلا آمد و زمانی که عمر سعد پیشنهادهای امام حسین علیه السلام را رد کرد، ابوالشعثاء از لشکر عمر سعد جدا شد ه و به امام (ع)ملحق شد.[13] ...

در بررسی مجموع گزارش های تاریخی می توان به این نتیجه رسید که ابوالشَّعثَاء در هنگام مواجهه سپاه حربن ریاحی با سپام امام(ع) در کنار حضرت قرار گرفته بود.[14] تستری از محققان معاصر با استناد به همین گزارش معتقد است، ابوالشعثاء خود از کوفه خارج شده و به کاروان امام حسین علیه السلام ملحق شده و یا شاید جدا شدن از سپاه حر بن یزید مقصود بوده و بعداً به عمر سعد تغییر یافته است.[15]

پس معلوم می شود که خیلی ها هم می توانستند به جمع یاران سیدالشهداء در کربلا ملحق شوند ولی به بهانه های واهی متوسل شدند و یا مصلحت اندیشی کردند و خود را از فیض بزرگی محروم ساختند. از اینرو ملاک وضعیت فعلی افراد است نه آنچه خود و خاندانش کرده بودند، مهم آن است که چه می کنند و به کجا می رسند.

 ابـوالشعثاء در روز عاشورا با تمام توان به دفاع از حریم اهل بیت می پردازد که در میانه جنگ اسبش به وسیله سپاه عمر بن سعد پی شد[16] و او در کنار امام حسین علیه السلام با کمان خویش دشمن را هدف قرار داد و پس از پرتاب صد تیری که داشت، جز پنج تیر خطا نداشته است.[17] او در هنگام پرتاب تیرها این رجز را می‌خواند: «اَنَا ابْنُ بَهْدَلَهْ فُرسانُ العَرْجَلَهْ؛ منم فرزند بهدله یکه سوار عرجله»[18] و امام حسین علیه السلام نیز برای او دعا کرد تا خداوند تیرهایش را به هدف بنشاند و پاداش بهشت به او بدهد.[19]

ابوالشعثاء با تمام شدن تیرهایش با شمشیر به دشمن حمله کرد[20] در حالی که رجز می‌خواند: منم یزید که پدرم مهاصر بود، دلیرتر از شیر بیشه هستم، خدایا من یاور حسینم.[21] بنابر گزارش‌های موجود ابوالشعثاء پس از کشتن نُه نفر[22] یا نوزده نفر[23] از سپاه دشمن به شهادت رسید.[24]

پی نوشت ها:

[1]. طبری، ج 5، ص 445؛ ابن اعثم کوفی، ج 5، ص 108.

[2]. بلاذری، ج 3، ص 197.

[3]. شیخ صدوق، ص161؛

[4]. فضیل بن زبیر رسان‏، ص 155.

[5]. عباس قمی، ج2، ص 854.

[6]. ابن اثیر، بی‌تا، ج1، ص 191.

[7]. سماوی، ص171.

[8]. فسوی، ج2، ص 796

[9]. طبری، ج 5، ص 445.

[10]. فضیل بن زبیر رسان‏، ص 155

[11]. عباس قمی، ج2، ص 855.

[12]. سماوی، ص 171

[13].  طبری، ج 5، ص 445؛ ابن اثیر، 1385ق، ج4، ص 73.

[14]. طبری، ج5، ص 408

[15]. تستری، ج11، ص 102.

[16]. سماوی، ص 172.

[17]. طبری، ج5، ص 445.

[18]. ابو مخنف کوفی، ص 238

[19]. طبری، ج5، ص 445؛ مقرم، ص253

[20]. سماوی، ص 172.

[21]. طبری، ج5، ص445؛ ابن اعثم کوفی، ح5، ص108

[22]. شیخ صدوق، ص161؛ بیضون، ج2، ص69.

[23]. حائری شیرازی، ص428.

[24]. ابومخنف، ص238؛ خوارزمی، ج2، ص29

منابع و ماخذ؛

ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر-دار بیروت، 1385ق؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، بیروت، دار الصادر، بی‌تا؛ ابن اعثم کوفی، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، چ اول، 1411ق ؛ ابو مخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطفّ، قم، جامعه مدرسین، چ سوم، 1417ق ؛ بلاذری‏، أنساب الأشراف، بیروت‏،‏ دارالفکر، چ اوّل، ‏1417ق؛ تستری، قاموس الرجال، قم، جامعه مدرسین، چ اول، 1419ق ؛ خوارزمی، ‏مقتل الحسین علیه السلام، قم، انوار الهدی، چ دوم، 1423ق ؛ سید عبد المجید حسینی حائری شیرازی، ‏ذخیرة الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین علیه السلام و اصحابه‏، قم، زمزم هدایت‏، بی‌تا؛ عباس قمی، منتهی الامال، قم، دلیل، چ اول، 1379ش؛ صدوق، الأمالی، تهران، کتابچی، چ ششم، 1376ش؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ طبری)، تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، چ دوم، 1387ق؛ عبد الرزاق مقرم‏، مقتل الحسین، بیروت، مؤسسة الخرسان للمطبوعات، 1426ق؛ فسوی، المعرفة و التاریخ، تحقیق اکرم ضیاء العمری، بیروت، مؤسسة الرسالة، چ دوم، 1401ق؛ فضیل بن زبیر رسان، تسمیة من قتل مع الحسین علیه السلام‏، قم، آل البیت، چ دوم، 1406ق؛ محمد بن طاهر سماوی، ‏إبصار العین فی أنصار الحسین علیه السلام، قم، دانشگاه شهید محلاتی، چ اول، 1419ق.