قدس آنلاین- مروری بر فرهنگ و ادبیات عامه بویژه ضرب المثل هایی مانند «یک دست صدا ندارد!» که در عین کوتاهی، دنیایی از معنا را در خود جای داده‌اند، نشان می‌دهد همدلی و همراهی و به عبارت بهتر «وحدت» جایگاهی ویژه در زندگی ما دارد تا جایی که موفقیت و رسیدن به رؤیاها و آرزوهایمان به آن وابسته است، هر چند گاهی این راهِ هموار و بی خطر را کنار می‌گذاریم و سراغ راه‌های پُرخطر و بی نتیجه می‌رویم که در واقع مصداق «آب در هاون کوبیدن» است!
اهمیت وحدت آن هم در شرایط امروز جامعه که به تعبیر رهبر معظم انقلاب در پیچ تاریخی قرار گرفته‌ایم، آن قدر است که تا به مطالبه‌ای مردمی تبدیل نشود و مردم آن را با همه وجود در سبک زندگی فردی و اجتماعی شان پیاده نکنند، نباید از پای نشست... برای همین هم در هفته‌ای که به مناسبت واقع شدن سالروز ولادت پیامبر اعظم(ص) «هفته وحدت» نام گرفته، پای صحبت‌های خودمانی تنی چند از مردمی که «وحدت» را شرط اصلی آرامش و آسایش می‌دانند نشسته و آن‌ها را به محک نظرات کارشناسانه نیز گذاشته‌ایم تا شاید تلنگری باشد بر شیشه غبار گرفته منیّت‌ها و تلاش برای پوشاندن لباس «ما» بر تن اهداف و خواسته‌هایمان.
رضا وزیری، کارمند بانک درباره نگاه شخصی‌اش به مسئله وحدت می‌گوید: تفرقه بدترین آفت برای جامعه است، همان طور که اگر در خانواده، دل‌ها همراه و هماهنگ نبوده و بین شان شکاف و فاصله باشد آن خانواده موفق نمی‌شود و حتی امکان سقوط دارد، در جامعه نیز هر عاملی که وحدت را زیر سؤال ببرد بویژه اگر این عامل تفاوت‌های مذهبی باشد، مانع آرامش و امنیت و رشد و موفقیت است.
وی با بیان اینکه تفاوت‌های مذهبی نباید سبب اختلاف و دوری مردم یک کشور و نیز پیروان یک دین شود، ادامه می‌دهد: مهم این است که ما به یک آب و خاک و یک فرهنگ تعلق داریم، پس نباید اجازه دهیم تفاوت‌های اندکِ مذهبی موجب شود این همه اشتراک را نبینیم و اختلاف داشته باشیم؛ در سطح جهان اسلام هم چنین است، یعنی وقتی ما به خدا، کتاب و پیامبر واحد معتقدیم نباید، از هم دور باشیم و تفاوت‌ها سبب دشمنی ما شود.
وی درباره راه‌های اثرگذار در علاقه‌مندی عمومی به مسئله وحدت، بیان می‌کند: اگر اشتراکات را بشناسیم و معتقد باشیم که تفاوت‌های مذهبی، نژادی، قومیتی و... به هیچ وجه نباید دل‌های ما را از هم دور کند و از سوی دیگر دستاوردهای وحدت را به مردم بشناسانیم تا دریابند وحدت، آرامش و امنیت را به آن‌ها می‌دهد و مصائبی مانند جنگ، آوارگی، فقر و... را دور می‌کند، می‌توان وحدت را به خواستی عمومی تبدیل کرد که همه برای چشیدن شیرینی‌اش عطش داشته باشند.
برای «وحدت» فرصت سازی فرهنگی کنیم
یک فعال فرهنگی هم درباره ضرورت‌های نهادینه کردنِ توجه به مسئله وحدت در سبک زندگی می‌گوید: وحدت در جامعه و جهان اسلام از ضرورت‌های انکارناپذیر است، به شرط آنکه بتوان این مسئله را در قالب فرصت‌های فرهنگی با مردم کشورهای اسلامی به اشتراک گذاشت، چون اگر مردم در ممالک اسلامی تبادل فرهنگی داشته باشند، نوعی دوستی و مودتِ خودجوش بین آن‌ها ایجاد می‌شود و همین مسئله وحدت را بر اندیشه، رفتار و روابط آن‌ها حاکم می‌کند.
مریم فرامرزی تصریح می‌کند: شاید در ظاهر، تحققِ کلان مسئله‌ای مانند وحدت دور از دسترس به نظر برسد، اما حقیقت آن است که این مسئله را می‌توان بسیار ساده‌تر از آنچه فکر می‌کنیم، محقق سازیم. راهکار آن آشنایی اقشار مردم با مسئله وحدت از دوران کودکی است، یعنی باید از دوران کودکی و تحصیل در مدرسه و نیز در فضای خانواده، فرزندان ما وحدت و همدلی و کنار گذاشتن منیّت و خودخواهی و راه ارتباط مسالمت آمیز با دیگران را با وجود تفاوت‌ها، یاد بگیرند.
فرامرزی می‌افزاید: طبیعتاً لازمه تحقق آرمان وحدت، وجود افرادی است که خود دغدغه نگاه یکپارچه و منسجم داشته باشند و از سویی نظام آموزشی هم بتواند این طرز فکر را از همان دوران کودکی در قالب‌های غیرمستقیم درسی به دانش‌آموزان یاد دهد، به گونه‌ای که روحیه وحدت در نهاد افراد رسوخ کند و این میسر نمی‌شود مگر با سیاست‌گذاری‌های آموزشی و خانوادگی.
این فعال فرهنگی درباره نقش خانواده در تبدیل مسئله وحدت به مطالبه عمومی، ابراز می‌دارد: اگر والدین از همان سال‌های ابتدایی زندگی به فرزندان همدلی و دوستی با دیگران را آموزش دهند تا تفاوت‌هایی مانند ظاهر، مذهب، مادیات و... آن‌ها را از دیگران دور نکند، می‌توان زمینه وحدت در بزرگسالی در عین وجود تفاوت‌هایی مانند مذهب، تحصیل و... را شاهد بود.
تفرقه و فاصله، توان ما را تحلیل می‌برد
فاطمه عالیشاهی، مترجم زبان عربی با اشاره به ضرب المثل «یک دست صدا ندارد» می‌گوید: وحدت داشتن و همدل و همراه بودن رمز غلبه ما بر مشکلات و رسیدن به اهداف است، زیرا جدایی و فاصله داشتن از یکدیگر مانع تمرکز نیرو و توان ما می‌شود.
وی، وحدت را امیدآفرین و انگیزه بخش می‌داند و تصریح می‌کند: این امید و انگیزه توان ما را بالا می‌برد و در مقابل، دشمن را از رسیدن به اهدافش مأیوس می‌کند.
عالیشاهی با اشاره به سیاست دشمن مبنی بر «تفرقه بینداز و حکومت کن»، می‌افزاید: بنابر این، اگر ما بخواهیم در مقابل دشمن سد ایجاد کرده و مزدورانش مانند داعش را نابود کنیم، باید وحدت داشته باشیم، چون در سایه این وحدت است که توان ما بیشتر شده و می‌توانیم نقشه‌های دشمن را خنثی کنیم.
این مترجم درباره کیفیت تبدیل وحدت به مطالبه‌ای عمومی، ابراز می‌کند: برای این هدف لازم نیست حتماً کارهای شاق و خاص انجام دهیم، همین که تصمیم بگیریم همدیگر را در عین اختلاف‌ها و تفاوت‌ها دوست بداریم، خودخواهی هایمان را کنار بگذاریم و آنچه را دوست داریم برای دیگری هم بپسندیم در حد خود توانسته‌ایم به تحقق وحدت کمک کنیم.
تفرقه، توپ را به زمین دشمن می‌اندازد
کارشناس ارشد مطالعات فلسطین هم درباره راهکارهای تبدیل وحدت به مطالبه‌ای عمومی در جوامع اسلامی، بیان می‌کند: نخستین گام در این باره وحدت و همدلی مسئولان کشور است، چون اگر آن‌ها با هم متحد و همدل باشند رفتارشان بر عموم مردم هم تأثیر می‌گذارد و سبب می‌شود آن‌ها نیز در مسیر وحدت حرکت کنند. برای مثال در ماجرای جنگ تحمیلی، اتحاد و همدلی مسئولان موجب شد مردم هم اتحادی وصف ناپذیر در برابر همه دنیا داشته باشند.
فاطمه دوستدار تأکید می‌کند: منیّت‌ها و خودخواهی‌ها سبب می‌شود نه تنها وحدت از بین برود، بلکه دشمن از تفرقه به نفع خود بهره ببرد، چنان که در جریان فلسطین و قدرت طلبی برخی احزاب، این رژیم صهیونیستی است که نفع برده و کارش را پیش می‌برد، اما هر جا فلسطینیان متحد بودند، پیروز شده‌اند.
کارشناس ارشد مطالعات فلسطین خاطرنشان می‌کند: اگر مسئولان شرایط را به گونه‌ای فراهم کنند که همه بتوانند به تناسب استعداد و توانمندی شان رشد کنند و جای رشد داشته باشند، آنگاه رقابت‌های ناسالم شکل نمی‌گیرد و اقشار گوناگون برای رشد و تعالی جامعه به یکدیگر کمک می‌کنند. در موضوع وحدت مذهبی نیز این گونه است و تدابیر حاکمیتی می‌تواند مردم را به سوی وحدت و پرهیز از تفرقه سوق دهد و در سایه آرامش این وحدت، کشور و جهان اسلام می‌تواند به اهدافش دست یابد.
راه رسیدن جامعه به آسایش و آرامش
پس از دیدگاه‌های مردمی و پی بردن به اینکه وحدت دغدغه‌ای مردمی و عمومی است، پای سخنان یکی از استادان حوزه و سخنران مذهبی می‌نشینیم تا راه‌های مطالبه گری وحدت در عرصه اجتماع را به بحث و بررسی بگذاریم.
حجت الاسلام والمسلمین سیدحسین مؤمنی درباره راه‌های تبدیل «وحدت» به مطالبه عمومی، می‌گوید: مبنای هفته وحدت سیره عملی خاتم الانبیاء(ص) است و وقتی به سیره عملی آن حضرت رجوع کنیم، در می‌یابیم اساس آن حتی در مواجهه با مخالفان بر مهربانی بوده است، چنان که قرآن می‌فرماید: اگر تو دارای شداد و غلاظ بودی قطعاً نمی‌توانستی مردم را گِرد دین و ایمان جمع کنی. از این رو، برخورد و اخلاق نیکوی پیامبر بود که مردم را جذب دین خدا کرد.
وی ادامه می‌دهد: اگر این سیره و سبک رفتار را مبنا قرار دهیم، از وجود مقدس امام صادق(ع) در روایت صدم از «مصباح الشریعه» هفت اصل برای تعامل انسان با دیگران نقل شده است، مثل: گذشتن از خطای دیگران، پوشاندن عیب دیگران، خیرخواه بودن نسبت به آنان و... که این‌ها می‌تواند اتحاد ایجاد کند.
حجت الاسلام والمسلمین مؤمنی تأکید می‌کند: در گام بعد پیامبر(ص) و ائمه(ع) ما را به مهربانی و رأفت حتی با مخالفان توصیه کرده‌اند، چنان که امام عسکری(ع) می‌فرمایند: «به عیادت مخالفان بروید، در تشییع جنازه و نماز جماعت آن‌ها شرکت کنید...» و نیز امام رضا(ع) به عبدالعظیم حسنی(ع) می‌فرمایند: خیرخواه دیگران باشید حتی نسبت به مخالفان. اگر این موضوع در جامعه اسلامی صحیح تبیین شود، به مطالبه‌ای جدی تبدیل و در سایه آن آرامش و امنیت حاصل می‌شود.
استاد حوزه با بیان اینکه، وحدت به معنای ترک خاکریز و عقب نشینی از باورها و اعتقادات شیعی نیست، می‌افزاید: این عقب نشینی به معنای حق دادن به طرف مقابل نیست، بلکه ما اهل استدلال، منطق و گفتمان با طرف مقابل جدای از نزاع و درگیری و فحاشی هستیم؛ این شیوه نتیجه خوبی را در پی داشته است.
وی ادامه می‌دهد: افراط و تفریط سبب غفلت ما از معنای واقعی وحدت شده است؛ باید توجه داشت ما قائل به وحدت هستیم نه عقب نشینی از خاکریز، وگرنه معتقد به وحدت نخواهیم بود! آن‌ها که افراط و تفریط دارند معتقد و عامل به سیره معصومان(ع) نیستند.
منبع: روزنامه قدس
نظر شما