قدس آنلاین: بالاخره پس از ۱۱ دور مذاکره میان کاخ سفید و گروه طالبان که ۱۸ ماه به طول انجامید، نمایندگان دو طرف روز گذشته در مقابل دوربین رسانه‌ها توافقنامه صلح را به امضا رساندند تا در میان بیم و امید جامعه افغانستان در مورد آینده این کشور، مخاصمه میان دو طرف پس از ۱۹ سال هر چند در ظاهر هم که شده پایان یافته تلقی شده و به این ترتیب راه برای خروج اشغالگران آمریکایی از این جنگ فرسایشی فراهم شود. با انعقاد این توافقنامه هر چند دونالد ترامپ رئیس جمهور خودشیفته آمریکا ممکن است با هدف جلب افکار عمومی داخلی این کشور در مقابل رسانه ژست پیروزمندانه بگیرد اما این تازه آغاز راهی برای ملت رنج کشیده افغانستان است، مسیری با چشم‌اندازی مبهم، پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی.
اکنون این پرسش مطرح است که پس از توافق و مصالحه ایالات متحده و طالبان، مذاکرات بین طالبان و دولت افغانستان چه شکل و شمایلی خواهد داشت؟ آیا معامله‌ای که صورت گرفته به ایالات متحده امکان خواهد داد خود را از طولانی‌ترین جنگ تاریخش رها سازد؟ و مهم‌تر از همه اینکه آیا پس از این توافق، افغانستان سرانجام رنگ صلح و آرامش را خواهد دید؟
صلح به چه قیمتی و چگونه؟
ابهام در چند و چون اجرای توافقنامه جدید آمریکا با طالبان به اضافه تجربه نه چندان خوب از توافق‌های بی‌پایه و اساس دولت ترامپ بر نگرانی‌ها درباره آینده افغانستان در سایه بازگشت طالبان به بخشی از قدرت، افزوده است. در آمریکا همه می‌خواهند از شر جنگی ۱۹ ساله خلاص شوند اما نکته اساسی آن است که به چه قیمتی و چگونه.
این توافقنامه پس از گفت‌وگوهای محرمانه میان نمایندگان واشنگتن و طالبان حاصل شده و تاکنون مفاد آن منتشر نشده است. اصلی‌ترین نکات توافق صلح بین طالبان و ایالات متحده، خروج سربازان آمریکایی از افغانستان، مذاکرات بین‌الافغانی و عدم استفاده از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر است. در بیانیه مشترک روز گذشته کابل و واشنگتن، آمریکا اعلام کرده در ۱۳۵ روز از زمان امضای توافق صلح با طالبان ۴ هزار نفر از ۱۲ هزار و ۵۰۰ سربازش را از افغانستان بیرون کشیده و نظامیانش را به ۸ هزار و ۶۰۰ تن کاهش خواهد داد. همچنین بر اساس این توافق، نظامیان آمریکایی و ناتو در ۱۴ ماه از افغانستان خارج می‌شوند. موضوع دیگر بحث خروج اشغالگران آمریکایی از افغانستان است که از سوی طالبان به جد مورد تأکید قرار دارد. در همین راستا شیر محمد استانکزی، رئیس دفتر سیاسی طالبان در سخنانی امضای توافق صلح میان این گروه با آمریکا را توافق برای خروج «نیروهای اشغالگر آمریکایی» از افغانستان و «پیروزی طالبان» عنوان کرد. وی گفت: پدران ما ۱۰۰ سال پیش با شکست انگلیس و ۳۰ سال پیش هم با شکست شوروی شاهد چنین روزی بودند.
اما در نهایت به دلیل مبهم بودن توافقنامه، محافل داخلی در افغانستان در مورد پیامدهای آن به شدت نگران هستند. گفته می‌شود حتی شخص رئیس جمهوری این کشور نیز از جزئیات مفاد توافقنامه آمریکا و طالبان مطلع نیست و طالبان هم تاکنون هیچ نرمشی در مورد مواضع خود در مورد مسائل سیاسی و اجتماعی افغانستان از جمله ادامه جمهوریت و وضعیت زنان نشان نداده است.
در چنین شرایطی کشورهای مختلف با اعزام نمایندگان خود برای حضور در مراسم امضای توافقنامه آمریکا و طالبان بدعت خطرناکی را از سوی آمریکا تأیید کردند که می‌تواند استقلال و حاکمیت ملی کشورها را به راحتی متزلزل و تهدید کند. زیرا آمریکا با نادیده گرفتن استقلال و حاکمیت ملی افغانستان با یک گروه شبه‌نظامی مخالف دولت این کشور توافقنامه امضا کرده است که سال ۲۰۰۱ برای نابودی آن به افغانستان لشکرکشی و آن را اشغال کرد. اما اکنون با این گروه در حال همکاری برای اجرای سیاست‌هایی است که نه تنها نوع حکومت افغانستان را نمی‌پذیرد بلکه نوع نگرش آن به جایگاه اقوام و گروه‌های سیاسی و مذهبی افغانستان نیز کاملاً مبهم است. با وجود این اظهارنظرهای متناقض مقام‌های آمریکایی و سران طالبان، می‌توان پیش‌بینی کرد خطر عدم حضور دولت افغانستان در مذاکرات صلح آمریکا و طالبان تبعات جبران‌ناپذیری را برای آینده این کشور به‌دنبال داشته و به نظر می‌رسد در پایان این مسیر پر پیچ و خم، طالبان احتمالاً قدرتی چشمگیر خواهد داشت.
همه چیز به ضرر دولت کابل در جریان است
اما سفیر سابق ایران در افغانستان در گفت‌وگو با قدس در تشریح توافقنامه امضا شده میان آمریکا و طالبان گفت: حضور مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در مراسم امضای رویداد به اصطلاح صلح با طالبان نشان‌دهنده اهمیت این موضوع برای واشنگتن است، گروهی که ۱۹ سال با آن جنگیده و حال ناچار به نشستن با آن پای میز مذاکره شده است. ابوالفضل ظهره وند ادامه داد: این توافق در شرایطی صورت گرفت که دولت کابل از آن دور نگه داشته شده و در مذاکره مشارکت نداشت. این بسیار نگران‌کننده و خطرناک است، چرا که از سوی واشنگتن پخت و پز شده و تلاش آمریکایی‌ها در راستای معرفی طالبان به عنوان طرفی رسمی در افغانستان است. این توطئه، افغانستان را در مسیر ناامنی قرار داده و چشم‌انداز آتی آن را پیچیده‌تر از پیش خواهد کرد. وی ادامه می‌دهد: همه این تحولات در شرایطی صورت می‌گیرد که اختلافات و چنددستگی داخلی در همسایه شرقی‌مان پس از اعلام رسمی نتایج انتخابات در اعلام پیروزی اشرف غنی و نپذیرفتن این مسئله از سوی عبدالله عبدالله، رقیب انتخاباتی وی و حامیشانش به اوج خود رسیده است. قرار است در گام بعدی یک تیم برای مذاکره از سوی دولت افغانستان شکل گرفته و در گفت‌وگوهایی که ۱۰ روز دیگر با طالبان در نروژ آغاز خواهد شد شرکت کند و این در میانه اختلافات موجود در کابل به ضرر مردم تمام خواهد شد. این مسئله دولت کابل را بیش از پیش در موضع ضعف قرار داده و در این مقطع زمانی به نفع طالبان تمام خواهد شد.
صلح آمریکایی، نه افغانستانی
ابوالفضل ظهره وند با بیان اینکه ظاهراً آمریکا با نقشه‌ای از پیش طراحی شده موقعیت طالبان را به گونه‌ای پیش برده که این گروه از این به بعد دست برتر را در تحولات افغانستان دارا بوده و هر نوع حرکتی باید با موافقت و حضور آن‌ها اتفاق بیفتد، تصریح کرد: این اتفاق بسیار بدی است، چراکه دولت به عنوان نماینده مردم نفوذ خود را از دست می‌دهد. پس این صلح از نظر آمریکا و طالبان است نه مردم افغانستان. اگر قرار است صلحی واقعی برای افغانستان صورت گیرد باید همه مردم این کشور در آن نقش داشته باشند نه آمریکای اشغالگر.
سفیر سابق کشورمان در افغانستان در ادامه با اشاره به سفر مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا و ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو به کابل همزمان با انعقاد موافقت نامه صلح در دوحه قطر، این اقدام را با هدف منحرف کردن تمرکز دولت افغانستان از توطئه طراحی شده خود عنوان کرده و گفت: فارغ از این نقش بازی کردن‌های مقامات ایالات متحده، به نظر می‌رسد اکنون افغانستان وارد فاز جدید و پیچیده‌ای از تحولات شده که برای آمریکا مفید است تا به این طریق ادامه حضور نظامی خود در این کشور را توجیه کند. واشنگتن اگر واقعاً دوستدار مردم افغانستان است بهتر آن بود که در شرایط کنونی موضوع ایجاد دولت قوی در کابل را پیگیری کرده و سپس برای صلح با طالبان پا پیش می‌گذاشت. اما اکنون مشخص می‌شود مسئله انتخابات در افغانستان هم یک بازی آمریکایی بوده تا با ادامه اختلافات، زمینه شکل‌گیری دولت عبوری (موقت) فراهم شود. اکنون به واسطه ضعف طرفین مورد اختلاف در کابل، توافق صلح به آن سمتی خواهد رفت که مد نظر آمریکا و طالبان است؛ یعنی زمین بازی عملاً به دست طالبان و واشنگتن افتاده و آن‌ها شکل‌دهنده چارچوب قانون اساسی بعدی افغانستان آن هم به میل و خواسته خود خواهند بود.
نظر شما