قدس آنلاین: با آغاز بحران کرونا در کشورمان، تمامی وزارتخانه ها و نهادهای مسئول سعی کردند تا هر یک به نوعی در حیطه وظایف کاری و اختیارات خود از ظرفیت و امکانات شان برای کاهش و مهار اثرات بحران کرونا گام بردارند. بدون شک وزارت خارجه یکی از نهادهای موثر در مبارزه با بحران کروناست، بحرانی که تحریم های یکجانبه آمریکا و تبعیت دیگر کشورها موجب افزایش تبعات آن شده است. دیپلماسی فعال ایران می تواند با هدف خنثی کردن اثرات تحریمی آمریکا و نیز همگرایی افکار عمومی دنیا برای همراهی کشورمان در راستای مقابله با این بحران موثر افتد.

از همان روزهای آغازین بروز بحران کرونا، مسئولان وزارت خارجه از جمله محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان اهتمام خود را برای رایزنی با نهادهای بشردوستانه بین المللی و نیز دولت ها به کار گرفتند. این تماس ها با هدف رایزنی با کشورهایی همچون چین که درگیر بحران بودند برای تبادل اطلاعات و نیز تقویت همکاری های دو کشور درباره مقابله با بحران کرونا صورت گرفت. در همین رابطه، «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین در تماس با ظریف تصریح کرد که چین و ایران شرکای استراتژیکی هستند که همیشه در مواقع دشوار، همواره در کنار یکدیگر ایستاده و از یکدیگر پشتیبانی کرده اند هنگامی که بیماری کرونا ویروس (COVID-۱۹) در چین رخ داد، ایران اولین کشوری بود که همدردی خود را اعلام کرد و با اقدامات واقعی خود، معنای دوستی واقعی و همبستگی شدید دو کشور و ملت را نشان داد.

راهبرد تمرکز گرایی بر تبعات تحریم

علاوه بر این، به نظر می رسد راهبرد دیگری که بایستی در این بین مدنظر باشد، جلب توجه سازمان های بین المللی به تحریم های غیر قانونی و یکجانبه است که تداوم اقدامات ضد ایرانی دولت آمریکا همچون مخالفت با درخواست وام از صندوق بین المللی پول، تحریم حوزه صنعت دارویی و پزشکی و ممنوعیت تبادلات بانکی نیز بر پیچیدگی شرایط افزوده است. در همین راستا، وزیر خارجه کشورمان نامه ای را درباره لزوم رفع تحریم های یکجانبه آمریکا به دبیر کل سازمان ملل ارسال کرد که رونوشت آن نیز برای روسای سازمان های بین المللی و وزرای امور خارجه همه کشورها ارسال شد. ظریف در توئیتی در توضیح این نامه نوشت: «در حالی که کووید-۱۹ در حال تحمیل خسارات گسترده و سنگین به ایران است، باید در نظر داشته باشیم که ویروس‌ها بین ما تمایزی قائل نمی‌شوند. ما انسان‌ها نیز نباید در مبارزه با ویروس‌ها تبعیض آمیز رفتار کنیم.»

طرح دعوای حقوقی بر سر موانع مبارزه موثر با کرونا

برخی افراد نیز بر این باورند که وزارت خارجه می تواند با طرح دعوا علیه دولت آمریکا در دادگاه های بین المللی، پیگیر محکومیت این کشور در قبال اقدامات ضد حقوق بشری باشد و آنرا حتی بدلیل حفظ وجهه ظاهری خود هم که شده مجاب به کاهش تحریم ها کند. بر همین اساس، غلامرضا مصباحی مقدم در اظهارنظری درباره ممانعت آمریکا از ارسال دارو به ایران و مصداق جنایت جنگی محسوب شدن این اقدام تصریح کرد که با توجه به اینکه آمریکا عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد است لذا ایران می تواند این موضوع را در شورای امنیت مطرح کند تا کشورهای دوست که عضو این شورا هستند و با ایران رابطه خوبی دارند، مسئله را پیگیری کنند.

وی از  دستگاه دیپلماسی خواسته است ممانعت آمریکا از ارسال دارو به ایران را در دادگاه‌های حقوقی دنیا پیگیری کند و علیه دولتمردان ایالات متحده پرونده قضایی تشکیل دهد.

جای خالی همگرایی های منطقه ای و بین المللی

همراهی بسیاری از دولتها در روند اعمال تحریم های آمریکا علیه ایران، گرچه بدلیل ترس از عدم مجازات های مالی از سوی دولت ترامپ است. اما آنچه در بحبوحه کرونا به نوعی برگ برنده ایران و فرصت دستگاه دیپلماسی محسوب می شود، این است که بدلیل همه گیری و دست و پنجه نرم کردن مردم سراسر دنیا با این بحران می توان به برجسته سازی بحران کرونا و درد مشترک بین مردم ایران با دیگر ملت ها اشاره کرد تا نوعی همسویی و همراهی بین المللی پیش آید. البته این موضوع پیش از هر چیز جای خالی برنامه ای مدون و راهبردی را برای ایجاد اتحادیه های دو یا چند جانبه با اهداف و کارکردهای مختلف را برای چنین روزهایی آشکار می سازد. موضوعی که هادی اعلمی کارشناس مسائل بین المللی نیز در مصاحبه ای به آن اشاره کرده و گفته است: مفهوم سرنوشت مشترک بشر و گسترش‌ مفاهیمی مانند درد مشترک، رنج‌های بشری و لزوم پرداختن به مفهوم انسانی گسترش یافته است. با وجود مفهوم مرزبندی در اجرا کسی نمی‌تواند نسبت به رنج انسان‌ها بی‌تفاوت باشد. بر این مبناست که فکر می‌کنم سیاست خارجی و اولویت وزارت امور خارجه باید به سمت منافع ملی ملت و همه بشریت و در ‌ابعاد اجرایی به سمت منطقه‌گرایی اعتمادساز در داخل و خارج و بدون عنصر برتری و تفوق پیش‌ رود.

از سوی دیگر، بحران کرونا نشان داد گرچه نهادهای مرتبط پزشکی و سلامت در شرایط عادی می توانند مستقلا به تبادل اطلاعات و همکاری ها بپردازند، اما در زمان بحران، وزارت خارجه با پیشگامی در این عرصه می تواند تسریع و تسهیل کننده ارتباطات و جذب همکاری ها باشد و علاوه بر آن، همانطور که سید رضا قزوینی غراب از تحلیلگران سیاسی در تحلیل خود بیان کرده، دستگاه دیپلماسی با گسترش روابط با کشورهای مختلف در بستر همکاری‌های حوزه سلامت و بهداشت و پایه‌ریزی آن و اجرا توسط نهادهای مرتبط علاوه بر تقویت روابط دوجانبه بین‌المللی، بر توان ایران در حوزه‌های سلامت نیز اثرگذار باشد.

انتهای پیام/