اصغر زارعی تحلیلگر سیاست خارجی

9 سال پس از آغاز بحران داخلی در سوریه، امروز همه شواهد بیانگر آن است تمامی توطئه‌های چیده شده از سوی آمریکا و همپیمانان جهانی و منطقه‌ای اش در راستای فروپاشی نظام حاکم بر دمشق و در پی آن تجزیه شام، به بن بست خورده و با ناکامی مواجه شده است. این مسئله آن‌قدر روشن و واضح است که حتی بسیاری از متحدان واشنگتن هم آن را پذیرفته و فکر بازگشت دوباره به دمشق به سر می‌برند. سال گذشته اخباری در مورد تقلای برخی دول عربی مانند امارات و بحرین برای بازگشایی سفارتشان در دمشق منتشر شد. امروز این دامنه بازگشت به دمشق گسترده‌تر شده و حتی کشورهای تروئیکای اروپایی (انگلیس، آلمان و فرانسه) بازگشت به سوریه را بررسی می‌کنند.

با وجود کامل شدن کنترل نسبی دولت دمشق در حوزه سرزمینی بر سرتاسر خاک سوریه (به جز مناطقی در شمال و استان ادلب که هنوز تحت کنترل شورشیان مورد حمایت ترکیه قرار دارد و مناطق کردنشین شرق و شمال شرق سوریه که تحت نفوذ شبه نظامیان مورد حمایت آمریکاست) اما این کشور در چند سال اخیر از یک ضعف مفرط در رنج بوده است. این ضعف مفرط هم حوزه پدافند هوایی ضعیف سوریه بود که همین مسئله آسمان بازی را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار می‌داد که گاه و بی‌گاه اهدافی را در دل خاک این کشور هدف تجاوزات خود قرار دهد. حملات به اهدافی در خاک سوریه به‌ویژه در چند ماه اخیر بارها و بارها از سوی رژیم صهیونیستی دنبال شده و همین مسئله دمشق را به صرافت انداخت برای آن چاره‌ای بیندیشد. حال به نظر می‌رسد این صفحه در حال ورق خوردن است. چند روز پیش بود که در سفر «علی ایوب» وزیر دفاع سوریه به کشورمان و در دیدار وی با «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران توافقی میان دو طرف در زمینه گسترش‌ همکاری‌های نظامی همه جانبه  امضا شد. پس از این دیدار سرلشکر باقری از تقویت سامانه‌های پدافند هوایی سوریه توسط ایران در چارچوب تحکیم همکاری‌های نظامی، خبر داد.

واقعیت آن است که همراهی ایران با دولت دمشق در نبرد 9 ساله علیه تروریست‌ها و ائتلاف خارجی آن‌ها جدا از ایجاد اتحاد راهبردی میان دو طرف، تجربیات بسیاری در حوزه نظامی پیش روی کشور ما گذاشته است. همین مسئله سبب شده تهران تجربیات خود در حوزه‌های نظامی را بی‌هیچ منتی در اختیار دمشق قرار دهد. یکی از حوزه‌هایی که سوریه امروز به شدت محتاج آن است، تقویت سامانه‌های پدافند هوایی است تا بتواند در مقابل حملات کور صهیونیست‌ها از خود دفاع کند. این در حالی است که کشورمان در حوزه پدافند هوایی جزو کشورهای پیشرو جهان محسوب می‌شود که انواع سامانه‌های پدافندی از خانواده صیاد، سوم خرداد و باور بر غنای آن افزوده است. امروز سامانه پدافند هوایی باور 373 از بسیاری جهات نسبت به اس 300 روسی برتری‌ هایی دارد و این نکته می‌تواند بازدارندگی مؤثری برای دمشق ایجاد کند. در شرایطی که هیچ امیدی به میدان‌داری سازمان‌های بین المللی تحت امر آمریکا در راستای ایجاد صلح در شامات دیده نمی‌شود، بی‌شک همراهی ایران می‌تواند ایمنی پایداری برای سوری‌ها به ارمغان آورد.

اما مطمئناً این همکاری‌های جدید تهران – دمشق از چشم آمریکایی‌ها پنهان نخواهد ماند. ایران پیشتر هم چنین همکاری‌هایی با سوریه داشته و اقدام اخیر هم در ادامه روابط راهبردی بین دو طرف صورت می‌گیرد. واشنگتن با همراهی تل آویو مطمئناً از هیچ اقدامی برای سنگ‌اندازی مقابل این اقدام ایران دریغ نخواهد کرد، اما راه به جایی نخواهند برد. یانکی‌ها شاید بتوانند به بهانه حمایت ایران از حوثی ها در یمن تحرکاتی علیه کشورمان در سازمان ملل به راه اندازند و کارزاری تحریمی علیه کشورمان ایجاد کنند، اما در مورد سوریه مطمئناً موفق به این کار نخواهند شد؛ چراکه اولاً این اقدام معامله میان دو دولت مستقل است و دیگر اینکه امروز نظام دمشق به ثباتی رسیده که این کمک‌ها از سوی دیگر طرف‌ها نفی نشود.