پس از فروپاشی شوروی و مسلط شدن دیدگاه‌های تاچر و ریگان که از اساس کوچک‌سازی دولت‌ها را به صورت افراطی دربرمی‌گرفت و با همکاری بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول که بازوهای اجرایی این ایده بودند، تقریباً به جز کشورهای حوزه اسکاندیناوی، جهان ذیل این تفکر شکل گرفت. از دیگر ویژگی این نگاه، خصوصی‌سازی بسیاری از نهادهای دولتی و آزادسازی شتاب‌زده این نهادها و واگذاری به ابرثروتمندان برای کاهش هزینه‌های دولت‌ها و چابک‌تر شدن دولت‌ها بود. در آن مقطع، متفکران جهان با توجه به اتفاقاتی که در حال رقم خوردن بود نتوانستند پیش‌بینی کنند این تفکر به کدام سمت می‌رود. رسیدن این تفکر به حوزه بهداشت و درمان، آموزش و بانکداری کم کم فجایع زیادی را از جمله اختلاف طبقاتی و توزیع ناعادلانه ثروت ملی رقم زد. متفکران این تفکر را نئولیبرالیسم نامیدند که یکی از خشن‌ترین شیوه‌های پیاده‌سازی سرمایه‌داری است.

هرچند بحران مالی سال ۲۰۰۸ آمریکا تلنگری به این شیوه مدیریت بود ولی این بحران و جنبش‌هایی مثل وال استریت هم نتوانست این نگاه مدیریتی را متوقف کند؛ هرچند باراک اوباما درآن مقطع به عنوان رئیس جمهور آمریکا ناقد این شیوه بود اما عملاً در حال پیاده کردن تمام عناصر اجرایی نئولیبرالیسم بود.ایده نئولیبرال در جهان پخش شده بود و ازعراق تا ترکیه، از انگلستان که مادر این ایده بود تا ایتالیا و فرانسه و کشورهایی مثل برزیل و هند در حال اجرای خط به خط این تفکر بودند. شروع همه‌گیری کرونا مثل آتش زیر خاکستر عمل کرد و عملاً نشان داد تفکر نئولیبرالی فقر فراوان و اختلاف طبقاتی فراوانی را رقم‌زده و حال که مراجعه‌کنندگان به بخش‌های خصوصی درمانی هیچ‌کدام توانایی پرداخت مخارج خود را ندارند و میزان تلفات کرونا به این دلیل در حال افزایش است، بسیاری از تئوریسین‌های نئولیبرالیسم به خاطر این تلفات بالا که از جامعه کارگر و طبقات پایین در حال رقم خوردن است در یک دگردیسی با سرعت بالا معتقد شدند هرچند ایده نئولیبرال هنوز هم بهترین شیوه است اما در حوزه درمان و بهداشت باید به سمت دولتی شدن حرکت کرد، چون همان نیروهایی که ذیل طبقات کارگر موجب رشد چرخ دنده‌های نئولیبرالیسم می‌شوند از بین خواهند رفت و حال در این مقطع حداقل باید تجدیدنظر صورت گیرد که می‌توان به واکسیناسیون رایگان در مثلاً آمریکا و انگلیس و قرنطینه‌های سراسری طولانی مدت اشاره کرد.

اما در کمال تعجب ما در روزهای اخیر شاهد طرح شدن واکسن پولی در کشور خودمان بودیم، آن هم در حالی‌که نئولیبرال‌ترین کشورها حداقل برای حفظ جان شهروندان و ماندن ایده خودشان حاضر شدند دولتی‌ترین طرح‌های ممکن را پیاده کنند. این نگرش در داخل کشور ما بسیار عجیب است چرا که دو مشکل بزرگ را رقم می‌زند.

ابتدا موجب بی‌عدالتی گسترده و حتی قابلیت تسلط بخش خصوصی بر قسمتی از بازار عرضه واکسن خواهد شد که خود این مسیر ادامه همان تصرف بخش زیادی از قدرت در بحرانی‌ترین شرایط است. مشکل دیگر اینکه به دلیل نبود شفافیت و نگاه شرکت‌های خصوصی حوزه بهداشت در توزیع واکسن، ممکن است استان‌های کم برخوردارتر مثل سیستان یا برخی استان‌های مرکزی و غربی کشور در این مدل عرضه سودی نبرند و بار دیگر موجب شروع پیک‌های بعدی باشیم که از تاب‌آوری جامعه خارج است.

در مقطع فعلی بهترین مسیر، واکسن دولتی به صورت رایگان است که باید بدون در نظر گرفتن مرکز و پیرامون به صورت عادلانه در کشور توزیع شود و از طریق سازوکاری که شفافیت را رقم می‌زند امیدواری را به کل جامعه ایران تزریق کند.

حال که همه‌گیری کرونا در حال شکستن تفکر نئولیبرالی است بازگشت به این تفکر خشن از بزرگ‌ترین اشتباه‌ها در این مقطع است.