به گزارش قدس خراسان، مشهد در ایام مختلف سال، به‌خصوص مناسبت‌های ملی و مذهبی، میزبان خیل عظیمی از زائران خارجی است که از کشورهای مختلف برای زیارت بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) به این شهر سفر می‌کنند.
در تعطیلات نوروزی امسال نیز بنابر اعلام جواد موسوی، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی، بیش از ۶۳هزار زائر از دیگر کشورها به مشهد آمدند که طبق آمار منتشر شده تا کنون ۱۲هزار و ۶۶۰ نفر از عراق، ۴هزار و ۹۰۲ نفر از افغانستان و ۴۵هزار و ۹۰۷ نفر از سایر کشورها به این شهر سفر کردند.
حضور چشمگیر زائران خارجی از کشورهای مختلف موجب ایجاد یک ظرفیت مناسب برای تبادل اشتراکات فرهنگی در شهر مشهد می‌شود. استفاده درست از این ظرفیت می‌تواند مشهد را در آینده به پاتوق فرهنگی جهان اسلام بدل کند.
شاید بتوان گفت جدی‌ترین کاری که در حوزه توجه به دیگر کشورها در مشهد انجام شده است، در رمضان سال گذشته بود که رویداد «رمضان، ماه امت» با اجرای موسیقی توسط سه گروه بین‌المللی از افغانستان، پاکستان و لبنان با استقبال مردم برگزار شد و در حاشیه آن نیز نمایشگاه غذا و لباس افغانستانی‌ها در قالب چند غرفه به مشهدی‌ها ارائه محصول می‌کرد.
امسال نیز در ماه مبارک رمضان، جشنواره غذای ملل و صنایع دستی در مشهد آغاز شد و این بار افزون بر افغانستان، کشورهای پاکستان، لبنان و عراق هم به ارائه غذاها و صنایع دستی و فرهنگی خود می‌پردازند و همین موضوع بهانه‌ای شد تا درباره ظرفیت پاتوق فرهنگی جهان اسلام شدن مشهد با حسین کمیلی، فعال فرهنگی جهان اسلام گفت‌وگو کنیم.
بزرگ‌ترین ظرفیت فرهنگی مشهد مرقد امام رضا(ع) است
کمیلی با اشاره به ظرفیت‌های عظیم فرهنگی شهر مشهد عنوان کرد: بزرگ‌ترین ظرفیت فرهنگی و جاذبه مشهد، مرقد حضرت رضا(ع) است و پس از آن می‌توان به اشتراکات تاریخی مختلفی که به همین واسطه بین مشهد و دیگر کشورها شکل گرفته است اشاره کرد که می‌توانند به عنوان جاذبه‌های مشهد مطرح شوند؛ اما متأسفانه از آن‌ها غفلت شده و استفاده صحیحی از آن‌ها نمی‌شود.
وی افزود: اشتراکات فرهنگی با کشورهای همسایه مثل پاکستان نیز از جمله مواردی است که می‌توان برای آن برنامه‌ریزی کرد و ظرفیت مهمی به حساب می‌آید؛ اما این اشتراکات در مشهد تجلی ندارند و گویا این ظرفیت‌ها چندان مورد توجه و در اولولیت‌ها نبوده و نیستند.
باید احساس تعلق زائران خارجی به مشهد را افزایش بدهیم
این فعال فرهنگی در خصوص روش درست به کارگیری این ظرفیت‌ها افزود: کارهای بزرگی می‌توان در این زمینه انجام داد، هم از زاویه زائران ایرانی و هم از زاویه زائران خارجی. تقویت برخی ویژگی‌های نشانه‌شناسی، بصری و کارکردی می‌تواند موجب افزایش احساس تعلق زائران خارجی نسبت به مشهد شود. برای مثال وقتی زائران عراقی المان‌ها و نشانه‌هایی از فرهنگ خود را در مشهد ببینند، مثلاً میدانی که نمادی از یک شخصیت عراقی است، تعلق خاطر بیشتری به این شهر پیدا می‌کنند. این اتفاق موجب شناخت بیشتر مشهدی‌ها از فرهنگ عراق و همچنین تبادل این اشتراکات با دیگر ملیت‌ها می‌شود.
نباید به زائران خارجی به چشم دستگاه خودپرداز نگاه کنیم
وی عنوان کرد: وقتی مشهدی‌ها عراق و عراقی‌ها و دیگر اشتراکات فرهنگی با کشورهای همسایه را بشناسند، نوع نگاه آن‌ها متفاوت خواهد بود و دیگر تنها به عنوان یک کیف‌پول یا دستگاه خودپرداز به آن‌ها نگاه نمی‌کنند. در حالی که اکنون چنین نگاهی به زائران عرب‌زبان وجود دارد و باید اصلاح شود.
مشهد می‌تواند به پاتوق فرهنگی جهان اسلام تبدیل شود
کمیلی ادامه داد: کمی که در شهر دور بزنیم متوجه می‌شویم المانی از اشتراکات فرهنگی بین ملیت‌های مختلف وجود ندارد یا درست تبیین و معرفی نشده است. برای مثال ما اگر خیابانی را به نام آخوند خراسانی نام‌گذاری کرده‌ایم، این را به درستی تبیین نکرده‌ایم که ایشان یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار افغانستانی است. بنابراین می‌توان گفت کار چندان جدی و تأثیرگذاری صورت نگرفته است و فعالیت‌های پراکنده و اندکی انجام شده که کافی نیست.
کارشناس فرهنگی جهان اسلام با اشاره به اینکه مشهد می‌تواند یک پاتوق فرهنگی بزرگ در جهان اسلام شود، گفت: باید فضاهای فعالیت بین‌المللی را از زاویه هویت جهانی گسترش بدهیم؛ یعنی فضاهایی که می‌توانند این اشتراکات فرهنگی را معرفی کنند و به عنوان یک پاتوق فرهنگی در شهر فعالیت کنند؛ مثلاً نمایشگاه‌ها و رویدادهای فرهنگی و هنری مشترک با هنرمندان کشورهای دیگر، رستوران‌های ملیت‌های خاص، پارک‌های فرهنگی، کافه‌هایی با فضا و چیدمان متناسب یک ملیت و... که با رویکرد مدیریت فرهنگی می‌توانند در پیشبرد این هدف و رسیدن به این چشم‌انداز، مفید واقع شوند. این فضاها کمتر در شهر به چشم می‌خورند؛ اما با این وجود در چند سال اخیر در حوزه غذا دیدیم افغانستانی‌ها و لبنانی‌ها نمایشگاه‌ها یا رستوران‌هایی را برای عرضه غذاهای ملی و سنتی خود برپا کردند که بسیار کار خوبی است؛ چراکه همین سفره مشترک می‌تواند موجب افزایش هرچه بیشتر تعاملات فرهنگی کشورهای جهان اسلام شود. با این حال، این‌گونه فعالیت‌ها باید بیشتر و بیشتر شوند تا تأثیرگذار باشند.
خبرنگار: محدثه مودی
نظر شما