سالانه حدود ۱.۲ میلیون مورد عقرب‌گزیدگی در دنیا اتفاق می‌افتد؛ بیش از یک هزار و ۵۰۰ گونه عقرب در دنیا شناسایی شده‌اند که فقط ۲۵ گونه آنها از لحاظ سلامت عمومی اهمیت دارند. در ایران، از ۵۰ گونه عقرب موجود هفت گونه حائز اهمیت هستند که سالانه به طور میانگین موجب بیش از ۶ هزار گزش می‌شوند و کشور را پس از مکزیک و کلمبیا در رتبه سوم دنیا قرار داده‌ است.

در سال ۱۴۰۱ تعداد ۳۲ هزار و ۸۲۹ مورد عقرب زدگی در کشور ثبت شده است که منجر به فوت ۱۵ نفر شده است همچنین ۶ هزار و ۵۹۷ مورد مارگزیدگی رخ داده است که در پی آن سه نفر فوت کرده‌اند.

راهکارهای پیشگیری از عقرب‌گزیدگی

بر اساس این گزارش، خانه‌های قدیمی همیشه محل زندگی عقرب‌ها هستند؛ بنابراین باید نسبت به نوسازی آن‌ها اقدام کرد و اگر این کار ممکن نبود دست‌کم باید سوراخ‌ها و شکاف های دیوارها را با مواد بنایی لازم پوشاند.

احتیاط در پوشیدن لباس و کفش در مناطق عقرب خیز از نکته‌های مهم پیشگیری است زیرا عقرب‌ها ممکن است میان لباس‌ها یا داخل کفش‌ها سکونت کنند و هنگام پوشیدن لباس یا کفش فرد را نیش بزنند.

در مناطقی که میزان عقرب‌گزیدگی بالاست استفاده از تخت‌های بلند و پایه‌دار و گذاشتن پایه‌های تخت در قوطی یا ظرف محتوی آب باعث می‌شود تا از بالا رفتن عقرب از تخت جلوگیری شود.

کشاورزان هنگام بلند کردن سنگ و آجر و کار در کشتزارها دستکش ضخیم به دست کنند. از فروبردن دست در لانه‌های پرندگان به خصوص توسط کودکان جلوگیری شود.

نخاله‌ﻫﺎ و باقی‌مانده‌های ساختمانی را به دلیل ایجاد فضای مناسب برای لانه کردن عقرب‌ها، در منزل نگهداری نکنید. از پابرهنه راه رفتن در محیط‌های باز به خصوص در شب خودداری کنید.

کمک‌های اولیه در عقرب‌زدگی

نخستین اقدام پس از عقرب‌زدگی، ارزیابی محل حادثه و جلوگیری از گزش مجدد است. سپس سعی کنید فرد آسیب‌دیده را آرام کنید و عضو آسیب‌دیده را پایین‌تر از سطح بدن قرار دهید.

محل نیش‌زدگی را با کیف آب سرد یا یخ، سرد نگه دارید (از قرار دادن یخ بصورت مستقیم بر روی محل گزش خودداری کنید). از تجویز فرآورده‌های دارویی به مصدوم پرهیز کنید و سریعاً فرد را به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنید.

درمان عقرب‌گزیدگی از طریق مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان و دریافت سرم ضدعقرب‌گزیدگی امکان‌پذیر است.