بدین مناسبت بر آن شدیم که نیم‌نگاهی به زیارتنامه‌های اباعبدالله الحسین علیه‌السلام افکنده و شاید بدین وسیله راهی برای رسیدن به مقام «عارفاً بحقه» پیدا بشود. در این راستا، یازده فراز از کتاب گران‌سنگ المزار شهید اول استخراج شد و هر یک از آنها به عنوان گوهری از جنس نور و معرفت جهت شناخت امام حسین علیه السلام تقدیم می­شود. این گوهرها عبارتند از:

1. السلام علیکم یا ملائکة ربّی المحدقین بقبر الحسین علیه السلام

2. السلام علی ملائکة الله الباقین المقیمین المسبحین الذین بأمر الله مقیمون

3. السلام علیک یا شریک القرآن

4. اشهد أنک التالی بکتاب الله و امین الله الداعی الی الله...

5. و جعلک من اهل البیت الذین اذهب الله عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا

6. اشهد ان الأئمّة من ولدک کلمة التقوی

7. و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهالة و حیرة الضلالة

۸. و معه مواریث الأنبیاء

9. أیها المظلوم و ابن المظلوم

10. أنت لی جُنّة مِن العذاب

11. أشهد أنّک نور الله الذی لا یُطفأ

در بند اول و دوم، امام صادق علیه السلام به خود امام سلام نمی‌دهد؛ بلکه به فرشتگانی درود می‌فرستد که همواره دور قبر آن حضرت حلقه زده و به تسبیح پروردگار پرداخته و به امر الهی کنار قبرش اسکان یافته‌اند. سؤال این است که تعداد این فرشتگان چند تا است و از چه تاریخی در آن مکان حضور داشتند و حضورشان تا چه زمانی خواهد بود؟

مرحوم شیخ اجل صدوق (381 قمری) در کتاب امالی (ص 130) روایتی را از ابن شبیب از امام رضا علیه السلام نقل کرده که حضرت فرمود: ۴۰۰۰ فرشته برای یاری امام حسین به زمین فرود آمدند اما دیدند حضرت به شهادت رسیده و الان کنار قبرش به حالت ژولیده و خاک آلود هستند تا اینکه حضرت قائم ظهور کند و او را یاری دهند؛ شعار آنها یا لثارات الحسین است؛ پس زائر حسینی هر وقت وارد حرم نورانی سیدالشهدا می‌شود و به آن حضرت سلام می‌دهد، به آن ۴۰۰۰ فرشته هم سلام می‌دهد. این افتخاری است که خداوند نصیب زائران آن حضرت کرده است.

در بند سوم امام حسین علیه‌السلام به عنوان شریک قرآن و در بند چهارم به عنوان تلو کتاب خدا است. باید دانست که این عنوان و نوع سلام دادن و گواهی دادنِ امام صادق علیه السلام، ریشه در روایات صحیح السند دارد. امام علیه السلام هم شریک وحی الهی و هم تلاوت کننده قرآن است. در حدیث متواتر ثقلین، رسول خدا اهل بیت و عترت خود را همسنگ قرآن و عدل آن قرار داده است. سیدالشهدا علیه السلام یکی از مصادیق اهل بیت علیهم‌السلام است و لذا شریک قرآن محسوب می­شود.

بیان نورانی امام در بند پنجم، اشاره به آیه ۳۳ از سوره احزاب و طهارت اهل بیت از هرگونه ناپاکی است. ابن حجر شافعی مذهب (974 قمری) ذیل این آیه می‌گوید: اکثر مفسران بر این عقیده هستند که این آیه درباره علی و فاطمه و حسن و حسین نازل شده است. (الصواعق المحرقة، ص 172). پس امام حسین یکی از مصادیق اهل بیت است و یکی از افرادی است که این آیه در شأن و منزلت او نازل شده است. وقتی امام حسین علیه السلام مصداق آیه باشد، طبعاً او شریک قرآن است.

در بند ششم، ائمه از فرزندان امام حسین علیه‌السلام به عنوان مظهر و کلمه تقوا مطرح شده­اند. این فراز از شهادت امام نیز ریشه در سخنان معصومان دارد. محمد بن مسلم می‌گوید: از امام باقر و صادق علیهما السلام شنیدم که فرمود: خداوند متعال به حسین علیه السلام در برابر کشته شدنش پاداش قرار داد که امامت در فرزندانش و شفا در تربت و اجابت دعا نزد قبرش باشد. (امالی طوسی، مجلس یازدهم، ص ۳۱۷). امام حسین علیه السلام روایات متعددی در این باره از جد بزرگوارش رسول خدا صلی‌الله علیه وآله نقل کرده که مرحوم خزاز قمی (قرن چهارم) در کتاب ارزشمند کفایة الأثر به این احادیث اشاره کرده است.

در یکی از این روایات، رسول خدا صلی الله علیه و آله به فرزندشان سیدالشهدا علیه السلام فرمود: دوازده امام خواهید بود و پس از آن قائم ما قیام می‌کند و زمین را پر از عدل و داد می‌کند همانطوری که پر از ظلم شده است. در روایت دیگر هنگامی که آیه ۷۵ سوره انفال (و أولوا الأرحام بعضهم أولی ببعض) نازل شد، رسول خدا نام دوازده نفر از امامان را برد و فرمود: نه نفر آنها از نسل تو هستند. (کفایة الأثر، ص ۲۷۵؛ بحارالأنوار، جلد ۳۶، ص ۳۴۵).

در بند هفتم آمده که امام حسین علیه‌السلام، مهجه را در راه تو بذل کرد تا بندگان تو را از جهالت و حیرت گمراهی نجات دهد. در این فراز از زیارتنامه، امام صادق علیه السلام می‌فرماید: امام خون قلبش را در راه خدا داد تا بندگان او را از گمراهی و جهالت نجات بخشد. واقعاً این فراز از زیارتنامه بسیار تکان دهنده و مهم است؛ زیرا سیدالشهدا علیه السلام در سال ۶۱ یعنی ۵۰ سال پس از رحلت رسول خدا حاضر شد خون پاکش در سرزمین کربلا ریخته بشود تا جامعه آن روز از رذالت و نادانی و گمراهی نجات پیدا کند. چه گمراهی و تاریکی بدتر از وجود بنی امیه و شخص یزید بن معاویه که دنیا را تحت سیطره خود قرار داده بود و تبلیغات مسموم و گمراه کننده بنی امیه بر همه جهانیان سایه افکنده بود. اگر این خون پاک ریخته نمی‌شد، امروز بنی امیه بر همه دنیا حکومت می‌کرد؛ اما بذل خون آن حضرت، انسان‌هایی را از لجن‌زار گمراهی نجات داد.

در بند هشتم آمده که مواریث انبیا با امام حسین علیه السلام است. بر اساس این بند از زیارتنامه حضرت، هر آنچه خداوند به تمام انبیا و پیامبران بنی اسرائیل و انبیای اولوالعزم داده به سالار شهیدان هم داده است. علم آدم، فهم نوح، حلم ابراهیم، زهد زکریا و قدرت موسی همه این‌ها به امام علیه السلام داده شده؛ و البته این تعبیر در برخی از روایات درباره امام زمان علیه‌السلام نیز به کار رفته است.

در بند نهم، امام حسین علیه‌السلام به عنوان مظلوم و پسر مظلوم معرفی شده است. امام صادق علیه السلام از جدش امیر مؤمنان و حسین به عنوان مظلوم یاد کرده است. همچنین از امیر مؤمنان علیه‌السلام به شیخ مظلومان تعبیر شده است. مرحوم ابن قولویه در کتاب کامل الزیارات با روایات متعددی به این معنا اشاره کرده است و همچنین مرحوم کفعمی با سندی معتبر از جناب صفوان جمال نقل کرده که امام صادق فرمود: «السلام علی الحسین المظلوم». با این بیان، جایی برای این ادعای گزاف باقی نمی­ماند که درباره حسین علیه السلام نباید از واژه مظلوم استفاده کرد.

در بند دهم امام حسین علیه السلام به عنوان سپری در مقابل عذاب مطرح شده است. آن حضرت طبق این شهادت، سپری از آتش جهنم و دری به سوی بهشت است همان طور که رسول خدا فرمود: حسین دری از درهای بهشت است و هر کس از او روی بگرداند، حتی از بوی بهشت هم محروم می‌شود؛ «ألا و إن الحسین باب من أبواب الجنّة من عاداه حرّم الله علیه ریح الجنّة» (البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۳۲؛ بحارالانوار،  ج ۳۵، ص ۴۰۵)

در بند یازدهم، از امام حسین علیه السلام به نور الهی که خاموش نمی‌شود تعبیر شده است. بدون تردید ائمه نورهای الهی هستند که هرگز خاموش نمی‌شوند. عبدالله بن جندب می‌گوید: نامه‌ای به امام رضا علیه السلام نوشتم و از او درباره آیه «الله نور السماوات و الارض» پرسیدم. حضرت فرمود: این آیه در شأن ما اهل بیت نازل شده و خداوند برای ما مثال زده است. (تفسیر اهل بیت علیهم السلام، ج 1، ص 242؛  تأویل الآیات الظاهرة، ص 359؛ بحارالانوار، ج 26، ص 241)

در روایتی دیگر صالح ابن سهل همدانی می‌گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمود: «الله نور السماوات و الأرض مثل نوره کمشکاة "المشکاة فاطمة" فیها مصباح "المصباح حسین"» (تفسیر اهل بیت، ج 1، ص 244؛ بحار الأنوار، ج 23، ص 304؛ کشف الیقین، ص 416).

داستانی از مرحوم جرقویه­ای

مرحوم آیت الله جرقویه­ای یکی از بزرگانی است که از مرحوم فشارکی اجازه اجتهاد داشته است. وی عشق بسیار وافری به ساحت مقدس اباعبدالله داشت و حتی در دوران خفقان رضاخان هم مجلس امام حسین علیه‌السلام را ترک نکرد. چهار ماه قبل از رحلتش برای خانواده‌اش خوابی را تعریف کرد که در روز قیامت مرا نزد حضرت امیر علیه السلام بردند. ایشان مشغول حساب و کتاب بود و سر مبارک را بلند کرد و فرمود: او حساب ندارد او را به بهشت ببرید. حضرت با دست مبارکش جامی از آب کوثر به من داد و فرمود: بخور تا سیراب شوی؛ سپس فرشتگان مرا به طرف بهشت بردند و گفتند: شما باید از درب حسینی وارد بهشت شوی. درها را شمردم و دیدم بر در هفتم نوشته شده «أنا باب الحسین»؛ من درِ حسین هستم. این عالم فقیه در شب هشتم محرم سال ۱۳۷۱ قمری دار فانی را وداع گفت. روح او شاد و خداوند او را با حسین محشور نماید.