تنها چند ساعت بعد اعلام حمله تروریستی در ترکیه، رجب طیب اردوغان، با حضور در پارلمان مدعی شد که «تروریست‌ها در آخرین تلاش‌ها برای تهدید امنیت و آرامش شهروندان ترکیه شکست خوردند.» رئیس‌جمهور ترکیه که البته در هشدار شدید اللحن افزود: آنها به اهدافشان نرسیدند و هرگز نخواهند رسید. ترکیه همچنان به اقدامات برای تضمین امنیت مرزهای جنوبی در برابر شبه‌نظامیان خارجی ادامه خواهد داد.

رجزخوانی تازه اردوغان بعد ان بود که رسانه‌های محلی ترکیه صبح روز گذشته از وقوع یک حمله تروریستی در نزدیکی وزارت کشور و پارلمان ترکیه در آنکارا و کشته شدن دو عامل این حمله و زخمی شدن دو مأمور پلیس ترکیه خبر دادند. در حالی که هنوز (تا لحظه تنظیم گزارش) هویت عاملان این حمله مشخص نشده است، برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از دست داشتن گروه‌های کُرد(پ ک ک)، چپ افراطی و داعش در آن است؛ گروه‌هایی که پیش از این سابقه انجام حملات مشابه در ترکیه را دارند.

دسته ای که چاقوی خود را بریده؟

در رابطه با حمله مذکور اما سه سناریو قابل توجه به نظر می رسد. نخست در حالی که آنکارا در محافل داخلی به واسطه حضور بیش از سه میلیون پناهجوی سوری و همچنین هزینه های این جنگ تحت فشار زیادی قرار داشته و با اصلاح سیاست های گذشته درصدد نزدیکی به دمشق برآمده، این حمله را می توان تلاشی از سوی گروه‌های تروریستی و مسلح مورد حمایت ترکیه در سوریه برای بر هم زدن این بازی قلمداد کرد. در این تحلیل انفجار مذکور اقدامی برای جلوگیری از نزدیکی ترکیه به سوریه است، اقداماتی که اردوغان از آنها به عنوان برگ برنده پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری نیز استفاده کرد. به گفته برخی منابع آگاه دمشق و آنکارا بر سر نقشه راه روسیه برای احیای مناسبات خود به یک توافق اولیه دست یافته‌اند، توافقی که قطعا برای گروه‌های افراطی وابسته به ترکیه در شمال سوریه غیرقابل قبول است. بنابراین ممکن است تغییر رویکرد آنکارا در قبال سوریه و احتمال کاهش حمایت‌های ترکیه از گروه‌های معارض دمشق، این گروه‌ها را که پیش از این سابقه درگیری با یکدیگر را داشته‌اند این بار برای تحت فشار قرار دادن اردوغان دست به کار کرده باشد و تبدیل به چاقویی شده باشند که دسته خود را بریده.

اردوغان استاد بهره برداری از حملات تروریستی

تحلیل دوم اما بر فرضیه منتفع شدن آنکارا از وقوع چنین حملاتی استوار است. به خاطر داریم که چند روز بعد از حمله تروریستی آبان ماه سال گذشته در استانبول که 6 کشته و بیش از 80 زخمی در پی داشت، رجب طیب اردوغان، متعهد شد به زودی یک حمله زمینی علیه نیروهای کرد در شمال سوریه انجام دهد و مدعی شد، این نیروها مسئول حمله مرگبار تروریستی هستند؛ روزنامه آمریکایی پولیتیکو نیز با اشاره به این مسئله نوشت: حمله استانبول به اردوغان بهانه‌ای برای رفتن به عمق شمال سوریه داد، کاری که او همیشه می‌خواست انجام دهد.

هاوارد آیزنستات، تحلیلگر مؤسسه خاورمیانه هم با اشاره به حمله تروریستی استانبول و منتفع شدن اردوغان از این حمله گفت که چنین پیش بینی هایی با "فرضیات قدیمی ترکیه" در مورد منافع امنیتی این کشور و نیاز اردوغان برای قوی جلوه دادن خود پیش از انتخابات برنامه ریزی شده ریاست جمهوری مطابقت دارد. این فرضیه اگرچه بر پایه تئوری توطئه استوار است و به ساختگی بودن حمله استانبول اشاره می‌کند اما حتی اگر آنکارا در آن مشارکتی نداشته باشد دستکم وقوع چنین حملاتی می‌تواند بهانه خوبی برای اردوغان برای بستن دهان مخالفان داخلی و خارجی سیاست‌های آنکارا در قبال دمشق و تمدید حضور نیروهای نظامی این کشور و ادامه حمایت از گروه‌های مسلح افراطی تحت حمایت این کشور در خاک سوریه باشد؛ نگاهی به عملکرد اردوغان بعد از کودتای نافرجام سال 2016 و حملات تروریستی بعد از آن از جمله حمله به فرودگاه آتاتورک استانبول نشان داده است که اگر فرضیه دست داشتن آنکارا در این حوادث نادیده گرفته شود. دستکم اردوغان در بهره برداری از این حوادث بسیار موفق بوده است.

 تحلیل سوم اما باز هم ناظر بر بهره برداری آنکارا است با این تفاوت که زمین بازی قره باغ است؛ آنکارا از آغاز تنش‌ها بین باکو و ایروان همواره در صدد حمایت از باکو برآمده و در قبال ایروان مواضع تند و تیزی اتخاذ کرده است؛ بعید نیست آنکارا با گرفتن انگشت اتهام به سمت ایروان، بر حملات لفظی خود علیه ارمنستان افزوده و به حمایت‌های نظامی و تسلیحاتی خود از جمهوری آذربایجان شدت ببخشد.