به گزارش قدس آنلاین، کشور سودان سومین کشور پرجمعیت آفریقایی، دارای اشتراکات فرهنگی و دینی فراوانی با ایران است. برای بهره‌مندی از این ظرفیت‌ها و نیز در راستای پیگیری و عملیاتی ساختن اصل «شکستن انحصارگرایی در روابط دیپلماتیک» می‌توان تعامل با کشورهای آفریقایی را اجرایی کرد. گرچه برخی عوامل و شرایط بیرونی همچون تأثیرگذاری عربستان سعودی بر سودان و وابستگی و آسیب‌پذیری برخی مسئولان آن در رابطه با آمریکا، موجب فاصله گرفتن این کشور از ایران شده، اما تحولات اخیر حاکی از آن است که تجدیدنظرهایی در راهبرد کلان دولت سودان نسبت به ایران پدید آمده است. بدین ترتیب کشورمان می‌تواند به این موضوع به عنوان یک فرصت بنگرد و در عین حال درنظر داشته باشد سرنوشت رابطه با سودان همواره تحت تأثیر و در سایه تحولات روابط ایران – عربستان خواهد بود.

در همین زمینه، محمدپارسا نجفی، کارشناس مسائل حوزه آفریقا در گفت وگو با قدس تصریح کرد: سودان از جمله کشورهایی است که مردم آن پس از انقلاب ایران استقبال خوبی از انقلاب و امام خمینی(ره) داشتند. اما متأسفانه روابط ایران و سودان در دوران جعفر النمیری رئیس جمهور اسبق سودان مناسب نبود؛ زیرا دولت النمیری در جریان جنگ عراق علیه کشورمان از رژیم صدام حمایت کرد و حتی نیرو در اختیار آنان قرار داد. در دوران عمرالبشیر نیز گرچه روابط تاحدودی بهبود یافت اما با آغاز جنگ یمن و قطع روابط عربستان با ایران، سودان هم به تبعیت از ریاض روابط خود را به شدت کاهش داد. اشتباه عمرالبشیر هم در همین موضوع بود، در واقع او رویکرد متفاوتی را نسبت به حکومت ریاض داشت اما در انتخاب شریک استراتژیک دچار خطا شد. عمرالبشیر تا قبل از آن تلاش‌های فراوانی داشت تا روابط اقتصادی، نظامی و راهبردی خود را با ایران گسترش بدهد اما از آنجایی که زیرساخت‌های اساسی روابط فراهم نشده بود و ایران هم سرپل راهبردی در سودان نداشت، به راحتی تمام این اقدامات متوقف و یا بی‌اثر شد.

ظرفیت سودان برای کشاورزی برون مرزی ایران 
نجفی معتقد است: در حال حاضر دولت خارطوم به این نتیجه رسیده باید روابط خود با ایران را گسترش دهد. به نظر می‌رسد این روابط می‌تواند برای دو کشور مفید باشد. سودان می‌تواند از ظرفیت‌های ایران بهره‌مند شود و در مقابل باتوجه به اینکه سودان در حاشیه دریای سرخ قرار دارد، همین موضوع می‌تواند فرصت‌های زیادی را از نظر اقتصادی و راهبردی برای کشورمان به همراه آورد. سودان به دلیل برخورداری از منابع آبی فراوان و رود نیل قادر است به یکی از بسترهای کشاورزی برون مرزی برای ایران تبدیل شود و درنتیجه بسیاری از کالاهای پر مصرف را با قیمت بسیار کمتری نسبت به آمریکای لاتین از سودان وارد کرد. نکته مهم این است بایستی سرپل‌های لازم را در سودان فراهم کنیم. در بعد راهبردی هم، از آنجایی که این کشور آفریقایی در دریای سرخ و مجاورت تنگه باب المندب واقع شده، با گسترش ارتباطات می‌توان آن را به عنوان مکملی برای محور مقاومت در آن منطقه درنظر گرفت.

این کارشناس بین الملل گفت: مردم سودان به شدت مذهبی بوده و حتی درصد بسیار زیادی از جمعیت آن حافظ کل قرآن هستند. در واقع، این ظرفیت‌ها نشان می‌دهد آنچه که سایر کشورها تلاش می‌کنند از طریق تأسیس رسانه‌های گسترده، صرف هزینه‌های هنگفت و ایجاد گروه‌های نظامی و شبه نظامی یا حتی راه‌اندازی کودتا و شورش در کشورهای آفریقایی بدان دست یابند و جای پای خود را محکم کنند، ایران با بهره‌مندی از ظرفیت‌های بالقوه فرهنگی می‌تواند آن را به راحتی عملیاتی کند. همچنین تنگه باب المندب یکی از شریان‌های اقتصادی جهان محسوب می‌شود و ارتباط بین هند و آمریکا یا اروپا و چین از طریق دریای سرخ صورت می‌گیرد که تنگه باب‌المندب به عنوان گلوگاه آن است. البته زیرساخت‌های مورد نیاز برای توسعه روابط می‌تواند شامل طیف وسیعی از مسائل و روابط پولی و مالی، بسترهای تجاری، مسائل رسانه‌ای و فرهنگی و... باشد. بنابراین اگر برنامه‌ریزی‌ها برای استحکام روابط صورت بگیرد و ضمانت‌های لازم تدارک دیده شود، در این صورت حوادث پرشمار سیاسی نمی‌تواند روابط دو کشور را دچار تلاطم و تنزل کند.

آفریقا، جواهری که از دست داده‌ایم
نجفی بیان کرد: این مسئله در ارتباط با سایر کشورهای آفریقایی نیز مصداق دارد. متأسفانه کشورمان در ۴۰ سال گذشته به دنبال ارتباط وسیع و همه‌جانبه با آفریقا نبوده است. تمرکز در دولت‌های غرب‌گرای پیشین به ویژه دولت هاشمی رفسنجانی، دولت خاتمی و روحانی بر ارتباط با کشورهای غربی بود. حتی در دولت فعلی هم تعامل دستگاه سیاست خارجی با سایر کشورها پیرامون ارتباط با کشورهای شرقی همچون چین و هند متمرکز است. کشورهای قاره آفریقا و آمریکای لاتین که به عنوان کشورهای جنوب اطلاق می‌شوند، هیچ‌گاه در اولویت نبوده‌اند. فعالان بخش خصوصی و مقامات دولتی عموماً رویکرد مشخصی درباره کشورهای آفریقایی ندارند و آنجا را منطقه دورافتاده و فاقد هر نوع تمدن و فایده می‌دانند. این درحالی است که شاهدیم تمامی کشورهای مطرح اقتصادی جهان نسبت به آفریقا تمرکز و حساسیت دارند. حتی همسایگان ایران همانند ترکیه، عربستان و امارات آنچنان روابط با آفریقا را گسترش داده‌اند که اکنون دارای اتحادیه‌های نظامی پرشمار با کشورهای آفریقایی هستند. نه تنها سودان بلکه سایر کشورهای آفریقایی هم می‌توانند به عنوان مکملی برای محور مقاومت و افزایش قدرت بازدارندگی ایران محسوب شوند.