گزارش موسسه «کلینگندیل» لاهه تاکید دارد که جنگ در سوریه، اوکراین و غزه، به مشارکت استراتژیک میان روسیه و ایران کمک کرده و دو کشور، همچنین روابط مستحکمی با «ترکیه عضو ناتو» ایجاد کرده اند. این سه کشور قصد دارند یک نظم اقتصادی جدید در قفقاز ایجاد کنند، منطقه‌ای که این گزارش ادعا دارد: «دیگر به اقتصاد بازار آزاد جهانی متصل نمی شود».

کرملین مدت ها به عنوان داور استراتژیک قفقاز شناخته می‌شد، اما پس از شروع درگیری اوکراین در سال 2022 دیگر چنین نقشی ندارد. با وجود کاهش قدرت روسیه برای ایجاد نفوذ استراتژیک، این کشور «محدوده ای را برای شبکه کوچک تری از مشارکت های اقتصادی میان خود، ایران و ترکیه ایجاد کرده است». موضوعی که این سه کشور را به هم پیوند می دهد، تمایل به کنترل نفوذ اقتصادی غرب است. 

«این واقعیت جدید ژئواکونومیکی برای تهران مهم است، زیرا اهداف روسیه برای ایجاد یک سیستم پولی مستقل، بازار انرژی و زنجیره های عرضه موازی خارج از چارچوب های نظارتی غربی، می تواند به شکستن انزوای ایران کمک کند». ایران اکنون می‌تواند از مزیت جغرافیایی خود، برای تسهیل محور زمینی اقتصادی روسیه به خاورمیانه و شبه قاره هند که خلیج فارس و کانال سوئز را دور می‌زند، استفاده کند.

شراکت روسیه، ایران و ترکیه در سال 2017 شکل گرفت، زمانی که نمایندگان سه کشور در «آستانه» پایتخت قزاقستان برای گفتگو درباره آینده «سوریه ویران شده از جنگ» دیدار کردند. جنگ اوکراین نیاز همکاری به ویژه میان ایران و روسیه را تسریع کرد. در گزارش موسسه هلندی آمده: عملیات جاری اسرائیل در غزه «به دلیل دیدگاه‌های ضد اسرائیلی که میان نهادهای سیاسی هر سه کشور حاکم است، این روند را بیشتر تسریع کرد».

در حالی که انگیزه‌های روسیه، ایران و ترکیه در تلاش برای تغییر چشم‌انداز ژئوپلیتیکی و اقتصادی قفقاز فراوان است، این گزارش؛ از موانع متعدد از جمله روابط راهبردی نزدیک آذربایجان با اسرائیل و شراکت ارمنستان با ایران نام می‌برد. به عنوان مثال، در این گزارش اشاره شده که مقامات تهران معتقدند که اسرائیل پهپادهای مورد استفاده برای حمله به تاسیسات هسته‌ای در سال 2023 را از خاک آذربایجان به ایران فرستاده است. در همین حال، مقامات آذربایجان نیز اصرار دارند ارمنستان به ایران به عنوان مجرای تامین تسلیحات، متکی است.

در خلاصه این گزارش آمده: «جنگ در اوکراین، قفقاز را به یک فرصت اقتصادی تبدیل کرد، اما چشم‌انداز امنیتی آن را نیز بی‌ثبات‌تر کرد». «در حالی که ذی‌نفعان اصلی برای مدیریت این بی‌ثباتی همکاری می کنند، هنوز نقش دقیق خود را مشخص نکرده اند. جنگ غزه نیز فشارها و انگیزه های جدیدی را به این تیم نیمه پایدار می افزاید».

برگردان از وب‌گاه #اویل_پرایس  6 مارس2024