امیرحسین اقبالی کارشناس حوزه اقتصادی پیرامون اهمیت حل معضل خلق پول غیرمولد گفت: موضوع خلق پول غیرمولد در شبکه بانکی به دلیل مقررات ضعیف، اقتصاد را با چالش‌های مهمی مواجه می‌کند که منجر به ناکارآمدی، تخصیص نادرست منابع و نرخ تورم بالقوه بالا می‌شود. زمانی که بانک‌ها اعطای اعتبار به بخش‌هایی را که بازدهی سریع دارند، اما به رشد اقتصادی کلی کمک نمی‌کنند، اولویت می‌دهند، چرخه خلق پول غیرمولد تداوم می‌یابد.

وی افزود: بانک‌های خصوصی که با انگیزه‌های سود کوتاه‌مدت هدایت می‌شوند، اغلب از سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی که توسعه و پایداری بلندمدت را تقویت می‌کنند، غفلت می‌کنند. این ناهماهنگی اولویت ها در بخش بانکی می تواند اثرات مخربی بر اقتصاد داشته باشد. وجوهی که می‌توانند به سمت سرمایه‌گذاری‌های مولد هدایت شوند، مانند توسعه زیرساخت‌ها یا حمایت از کسب‌وکارهای کوچک، در عوض به سمت سرمایه‌گذاری‌هایی هدایت می‌شوند که ارزش قابل توجهی ایجاد نمی‌کنند یا به رشد پایدار کمک نمی‌کنند. این عدم تعادل در خلق پول منجر به انباشت دارایی های غیرمولد می شود که می تواند تورم را تقویت کند و مانع پیشرفت اقتصادی شود.

لزوم مداخله بانک مرکزی برای ترویج شیوه های وام دهی توسعه محور

اقبالی ادامه داد: بانک مرکزی به عنوان تنظیم کننده اصلی شبکه بانکی، نقشی محوری در رسیدگی به این چالش ها و هدایت خلق پول به سمت مسیرهای مولدتر ایفا می کند. بانک مرکزی با مداخله برای ترویج شیوه های وام دهی توسعه محور، می تواند بانک ها را تشویق کند تا سرمایه گذاری هایی را که به رشد و ثبات اقتصادی کمک می کند، اولویت بندی کنند.

وی گفت: یکی از رویکردهای موثر برای شروع این تحول، تمرکز بر تسهیل اعطای تسهیلات ساخت مسکن است. ساخت و ساز مسکن بخش مهمی است که تأثیر بسزایی بر جنبه های مختلف اقتصاد دارد. بانک مرکزی با تشویق بانک‌ها به تخصیص بخشی از وجوه خود به پروژه‌های مسکن، می‌تواند به خلق پول مولد و تحریک رشد در یک بخش کلیدی کمک کند. علاوه بر این، سرمایه گذاری در ساخت و ساز مسکن با ارائه گزینه های مسکن مقرون به صرفه برای اقشار مختلف جمعیت، یک نیاز اساسی اجتماعی را برطرف می کند.

بانک‌های خصوصی هیچ همکاری در زمینه خلق پول مولد در کشور ندارد

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه بانک‌های خصوصی هیچ همکاری موثری در زمینه خلق پول مولد و همراستا با اهداف توسعه‌ای دولت ندارد؛ گفت: برای حمایت و تنظیم شبکه بانکی در حوزه ساخت و ساز مسکن، بانک مرکزی می تواند ابزارها و سازوکارهای مختلفی را به کار گیرد. یکی از راهبردهای حیاتی، ارائه اقدامات جدید با هدف اصلاح رفتار بانک هایی است که به طور موثر از پروژه های مسکن حمایت نمی کنند. این امر می تواند از طریق ابتکاراتی مانند اجرای الزامات افزایش سرمایه و تعدیل نرخ سپرده قانونی برای اطمینان از تخصیص بخش خاصی از خلق پول به ساخت و ساز مسکن محقق شود.

وی در رابطه با اینکه اعطای چگونه تسهیلات ساخت مسکن، خلق پول شبکه بانکی را مولد و توسعه‌محور خواهد کرد؛ اظهار کرد: بانک مرکزی با به کارگیری ترکیبی از اقدامات تنبیهی و تشویقی می‌تواند بر رفتار بانک‌ها تأثیر بگذارد و به خلق پول مولد کمک کند.

اقبالی افزود: بانک مرکزی با جریمه کردن بانک هایی که در شیوه های وام دهی غیرمولد شرکت می کنند و پاداش افزایش سرمایه به بانک‌هایی که فعالانه از بخش های حیاتی اقتصاد نظیر ساخت مسکن حمایت می کنند، می تواند علاوه بر هدایت خلق پول به سمت مولد و اثرگذار آن در رشد اقتصادی، از انحرافات خلق پول به زیرمجموعه‌های بانک‌های خصوصی و همچنین خلق پول ضدتوسعه و تورم‌زا جلوگیری کند.

اعطای مجوز برای افزایش سرمایه به بانک های متعهد در ارائه تسهیلات

اقبالی گفت: اعطای مجوز برای افزایش سرمایه و ارائه خطوط اعتباری مستقیم به بانک‌هایی که تعهد به تامین مالی بخش‌های کلیدی، مانند ساخت‌وساز مسکن را نشان می‌دهند، می‌تواند انگیزه هدایت مجدد وجوه به سمت سرمایه‌گذاری‌های مولدتر باشد.

این کارشناس اقتصادی افزود: این رویکرد نه تنها از هدف بانک مرکزی برای ارتقای رشد اقتصادی حمایت می‌کند، بلکه با اهداف گسترده‌تر دولت، مانند رسیدگی به کمبود مسکن و بهبود استانداردهای زندگی برای جمعیت، همسو می‌شود.

وی تاکید کرد: چالش‌های ناشی از خلق پول غیرمولد در شبکه بانکی مستلزم مداخله نظارتی قوی توسط بانک مرکزی است. بانک مرکزی باید از طریق ترکیبی استراتژیک از ابزارها و مشوق‌های نظارتی می‌تواند بر رفتار بانک‌ها تأثیر بگذارد و خلق پول مولد را که از توسعه کلی اقتصادی و رفاه اجتماعی حمایت می‌کند، ترویج کند.