روابط برون متنی کلمات ناظر بر ارتباطات معمول و متداول کلمات در خارج از متن ادبی است. رابطه ابر و باران یا میز و صندلی همانند رابطه اسب و تروا و داعش و سوریه انواعی از روابط برون متنی هستند.

روابط درون متنی کلمات اما روابطی هستند که به واسطه تخیل و از طریق صورخیال ، تنها در متن برقرار می‌شود. درواقع اعمال تکنیک های زبانی و شگردهای بیانی کلمه را علاوه بر ابعاد معنایی عادی و دلالتی و آشنایش صاحب بعد یا ابعادی تازه می‌نماید. این بعد یا ابعاد نو، کلمات را به شیء بدل می‌کند.

اشراف بر روابط متنی از سوی مخاطب برای فهم شعر ضروری است، اما بدون روابط درون متنی اساساً هیچ شعری خلق نمی‌شود.

روابط کلمات در شعر «مجید اکبرزاده» بیشتر درون متنی هستند. از نظم هجایی که به ایجاد وزن « فاعلات فاعلات...» منجر شده تا واج آرایی ناشی از تکرار صامت «س» و مصوت بلند«آ» که موسیقی خاصی را بر متن حاکم ساخته است.

این همه اما تنها نظم آفرین هستند. آنچه این متن را شعریت بخشیده ، روابط بدیع و نامنتظره‌ای است که بین کلمات برقرار شده است. رابطه های بین سطر و دسته کلاغ‌ها، بین سیم و سطر، بین حروف سیاه و کلاغ‌ها، بین سنگ و پاک کن و... روابطی صرفاً درون متنی اما از جنس معنایی هستند که تصویری مستند را به ایماژی شعری تبدیل می‌کند.

به این ترتیب گروهی از روابط درون متنی به فرم این شعر منجر شده‌اند و گروهی دیگر به ساختاری شعری بر اساس مدلول‌ها و مصداق های فراواقعی.

* به ابر تکیه می‌دهم- مجید اکبر زاده- سوره مهر- 1390- صفحه 48.