قدس آنلاین: بر اساس این فراخوان ، همه شاعرانی که به زبان فارسی شعر می‌سرایند و متولد سال ۱۳۷۳ خورشیدی به بعد هستند تا ۱۵ دی ۱۳۹۸ فرصت دارند اشعار خود را در دو موضوع «آزاد» و «برخوانِ فارسی» به دبیرخانه این رویداد ادبی ارسال کنند.

شنبه‌ای که گذشت غلامرضا طریقی به عنوان دبیر بخش ویژه چهاردهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر انتخاب شد. این شاعر در گفت‌وگو با ما راجع به این بخش، توضیحاتی ارایه داد که می‌خوانید. 

* در خصوص بخش ویژه و اضافه شدن آن به جشنواره بین‌المللی شعر فجر توضیحاتی دهید.

** جشنواره شعر فجر در سال های اول مثل همه جشنواره بر اساس ارسال و دریافت 3 یا 5 اثر از شاعران، برگزار می‌شد اما بعد گذشت چندین دوره  قرار بر این شد همه کتاب های منتشر شده سال قبل بررسی و از بین آن ها بهترین کتاب شعر انتخاب شود. جایزه شعر فجر تنها جشنواره‌ای است که بدون توجه به ارسال اثر،  همه کتاب‌های یک سال را بررسی می‌کند. در آسیب شناسی هایی که در سال های گذشته بر روند جشنواره انجام شده همیشه از سوی شاعران جوان این انتقاد به آقای قزلی به عنوان مدیر اجرایی جشنواره وارد بود که ، شاعران جوانی که کتاب منتشر نکرده‌اند، از دایره جشنواره بیرون مانده اند. از همان زمان برگزار کنندگان جشنواره شعر به دنبال تدبیری برای از بین بردن این آسیب بودند تا اینکه بعد از انجام کارشناسی های لازم مقرر شد بخشی به بخش های جشنواره اضافه شود تا شاعران جوان بی کتاب، به نوعی در جشنواره حضور داشته باشند. بر این اساس سال قبل آیین نامه این بخش به معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد شد که بعد از بررسی این بخش به آیین نامه جشنواره اضافه شد و امسال به اجرا درآمد. از این به بعد شاعران زیر 25 سال می توانند در این بخش شرکت کنند و اشعارشان را ارسال کنند و با 3 یا 5 اثر در جشنواره حضور داشته باشند.  

* اگر شاعر جوانی، مجموعه شعر منتشر شده داشته باشد باز هم می‌تواند در این بخش شرکت کند؟

** هیچ ممانعتی وجود ندارد اگرچه که بر اساس تجربه تعداد کمی از شاعران زیر 25 سال موفق شده‌اند، کتاب منتشر کنند و یا اگر هم کتابی از آن ها چاپ شده، اثر در شرایطی نیست که بتواند به مراحل نهایی جشنواره راه پیدا کند. با این حال، ممانعتی وجود ندارد و در آیین نامه این مساله پیش بینی شده که یک فرد اگر اشعارش قابلیت داشته باشد، حتی می‌تواند از هر دو بخش جایزه بگیرد چون هیأت داوران دو بخش مجزا هستند. 

* در فراخوان این بخش آمده شاعران واجد شرایط می توانند اشعار خود را در دو موضوع «آزاد» و «برخوانِ فارسی»، به دبیرخانه ارسال کنند. تعریف برگزارکنندگان از «برخوان فارسی» چیست و این موضوع شامل چه مواردی می شود؟

* در این بخش هم مانند بخش اصلی جشنواره همه اشعار بررسی می‌شود چون موضوع آزاد است و شاعران بدون توجه به نوع محتوا می‌توانند همه نوع شعر بفرستند. اما طبیعتاً هرسال با توجه به دغدغه‌های هیأت علمی هر سال جشنواره و مسایلی که راجع به شعر وجود دارد ، ممکن است موضوعی ویژه همان سال در کنار موضوع آزاد معین شود که امسال ، «برخوان فارسی» مطرح شد. علت انتخاب این موضوع دغدغه‌ای است که از یکسال گذشته نسبت به پاسداشت زبان و ادبیات فارسی در کشور مطرح شده است. این مسأله هم مورد تأکید رهبر معظم انقلاب بوده است و هم وزیر محترم فرهنگ به آن توجه داشته‌اند.

مساله بعدی این است که اشعار شاعران جوان به دلیل گسترش فضای مجازی بسیار مضمون گرا و تصویر گرا  شده است. شعرهای شاعران جوان به سمتی می‌رود که از لغزش‌های زبانی و ایرادهای زبانی عبور می کنند و نسبت به آن سهل انگار هستند،  چون مقبولیت فضای مجازی متکی بر تاثیرهایی است که خودش می پسندد به همین خاطر زبان شعر لطمه می‌خورد. شاعران موفقی هستند که در اشعارشان غلط دستوری دارند در حالی که تا همین چند سال گذشته، شاعری که غلط دستوری داشت، حتی اگر شاهکار خلق می‌کرد از سوی جامعه ادبی به عنوان شاعر، پذیرفته نمی‌شد. اما الان شاعری که تصاویر به روز عامه پسند خلق کند مورد توجه قرار می گیرد بدون اینکه به قواعد دستوری شعر او توجه شود. با توجه به همه این نکات، لازم دیدیم در اولین دوره‌ای که این بخش برگزار می‌شود شاعر جوان به اهمیت پاسداشت زبان و ادبیات فارسی توجه کند.  در این بخش هر چیزی که مربوط به زبان و پاسداشت زبان فارسی است می تواند قرار بگیرد. شعری که درباره زبان فارسی گفته شده ، شعری که با موضوع شاعران فارسی سرا سروده شده، شعری که به زیر و بم زبان فارسی توجه خاصی کرده مثلاً سرودن یک قصیده و غزل با توجه به جزییات و توانمندی‌هایی که در زبان هست . هر چیزی که کاربرهای زبان فارسی را متوجه یکی از حسن‌ها و شکوه این زبان کند، در این گستره موضوعی قرار می‌گیرد. در آینده حتماً این اشعار را به عنوان یک مجموعه منتشر خواهیم کرد و به جامعه ادبی ایران معرفی می کنیم. 

* درفضای فعلی نشر برای یک شاعر جوان، حمایت معنوی که ورود او را به جامعه شعر هموار سازد، اهمیت زیادی دارد.آیا ایجاد بخش ویژه قرار است چنین بستری برای  شاعران جوان فراهم کند؟

** بله حتما چون جایزه مادی که به یک برگزیده داده می‌شود، اهمیت زیادی ندارد.ما امیدواریم اتفاق های خوبی برای برگزیدگان این بخش بیفتد. مثلا شاعران گمنام را به جامعه ادبی معرفی کنیم. شاید انتخاب من به عنوان دبیر این بخش هم به دلیل همین رویکرد بوده است چون من سردبیر پایگاه نقد شعر هستم و من در این پایگاه با جوان ترها کار کرده ام در همه این سال‌ها تلاش کرده ام با جوانان شاعر و مستعد نقاط مختلف کشور، مرتبط شوم. این پایگاه 3 هزار عضو دارد که تا به حال از این تعداد، 30 شاعر توانسته‌اند آثارشان را منتشر کنند و از میان این شاعران، تعدادی در جشنواره‌های معتبر شعر، نامزد و برگزیده شده‌اند. الان هم امیدوریم بتوانیم با توجه به این تجربیات،  از برگزیدگان بخش ویژه جشنواره هم ، حمایت‌های معنوی لازم را داشته باشیم. برای انجام این حمایت ها در ابتدا حتما زمینه‌های  انتشار آثار این شاعران را فراهم می‌کنیم، آثار را را برای ناشران مهم ارسال می کنیم. تلاش می‌کنیم در مراسم اختتامیه همه نامزدها حضور داشته باشند تا زمینه‌های آشنایی آن ها را با ناشران فراهم کنیم. امیدوارم نهادهای دیگر هم همکاری کنند تا اتفاق خوبی برای دوستان جوان ما بیفتد.  

* داوران این بخش مشخص شده اند؟

** بله اما طبق قوانین جشنواره شعر فجر اسامی داوران تا روز اعلام نامزدها اعلام نمی شوند تا آن ها بتوانند به راحتی آثار را داوری کنند. برای اینکه داوران مسوولیت انتخاب هایشان را بپذیرند حتما همراه اعلام نامزدها، اسامی داوران این بخش هم اعلام می‌شود.

انتهای پیام/