قدس انلاین در پرونده ۱۰ قسمتی به موشکافی و رمز گشایی از رازهای فرقه انحرافی شیخیه پرداخت.
۱-داستان واقعی شکل‌گیری ریشه یک انحراف
تاریخ شکل‌گیری جریان های انحرافی زمانی بغرنج و پر پیچ و خم می‌شود که یک فرقه با تبدیل شدن به سرمنشاء فرقه‌های انحرافی دیگر تبدیل به ریشه انحراف و در نهایت یک جریان اجتماعی منحرف شود
با یک تأمل اجمالی در آثار و کتب مربوط به فرقه شیخیه به طور قطع و یقین می‌توان چنین حکمی را در مورد آن صادر نمود. زیرا این آثار و افکار شاذ و نادر و صد البته انحرافی شیخ احمد احسایی و شاگردان مکتب وی بود که زمینه ساز و بستری مناسب برای رشد و گسترش ادعای گوناگون و پرطمطراق و باطل سید علی محمد باب و یاران کوردل وی شد. هرچند برای ارائه یک تحلیل واقعی از چرایی و چگونگی نضج و رشد فرقه شیخیه در ایران و برخی کشورهای منطقه من جمله عراق آن هم در یک برهه تاریخی خاص لازم است تا شرایط سیاسی-اجتماعی و برخی از افکار بنیادگذار شیخیه یعنی شیخ احمد احسایی را مورد بررسی قرار دهیم. بدین منظور خبرنگار فرق و مذاهب قدس آنلاین در گفت و شنودی دوستانه با دکتر سید هادی سید وکیلی استاد برجسته و محقق و پژوهشگر نام آشنای فرق و مذاهب انحرافی سعی در ریشه یابی این انحراف بزرگ دارد.
۲-داستان واقعی ظهور و بروز فرقه شیخیه در آذربایجان
تأملی محققانه در تاریخ معاصر ایران می‌توان دریافت که یکی از مراکز مهم نشو و نمای شیخیه در ایران معاصر ایالت مهم و زرخیر آذربایجان بوده است.
پس از مدت اندکی از ورود این فرقه به آذربایجان و تبریز ما شاهد این هستیم که شیخیه با توجه به تفاوت دیدگاههایی که نسبت به شیعیان امامیه در خصوص مسائل مذهبی داشتند به راحتی در قبال موج افسارگسیخته افکار متجددانه‌ای که ریشه در اروپا داشت از خود انعطاف نشان دادند و پس از مدتی به مدد همین انعطاف پذیری برخی از شخصیتهای مؤثر شیخیه همچون میرزا علی ثقه الالسلام تبریزی رهبر شاخه ثقه الاسلامی‌های شیخیه در تاریخ معاصر ایران اقدامات مهمی داشتند که باعث شد نقش پر رنگی در این برهه حساس زمانی ایفا کنند. اما این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که شیخیه تبریز و آذربایجان یک تفاوت اساسی با سایر نحله‌های فکری مربوط به پیروان شیخ احمد احسائی داشت و آن نزدیکی بسیار شیخیه تبریز و آذربایجان به متشرعه و پذیرفتن و سرخم نمودن در برابر بسیاری از ظواهر شرعی بود که موجب ایجاد نقطه عطفی در تاریخ این شاخه از فرقه شیخیه شد. با عنایت به این مسئله خبرنگار و پژوهشگر فرق و مذاهب قدس آنلاین در گفتگو با دکتر ایوب نیکنام لاله تاریخ نگار و نویسنده کتاب«تبریز در گذر تاریخ» به دنبال واکاوی برخی از نکات تاریخی مربوط به این این شاخه مهم از فرقه شیخیه است.
۴-ریشه یابی گفتمان انحرافی بابیه در درون افکار شیخیه
کمتر پژوهشگر نکته سنجی می‌تواند از کنار این مسئله که سید علی محمد باب ر هبر فرقه انحرافی بابیه شاگرد مکتب شیخیه و سید کاظم رشتی بوده بی‌تفاوت رد شود.
در این خصوص باید گفت هر چند شاید نتوان انحراف باب و پیروان وی را حتی از مبانی شیخیه انکار کرد اما این نکته را نیز نمی‌توان نادیده گرفت که شیخیه با افکار و عقاید بدعت آلود و نظرات شاذ و نادر خویش بستر مناسبی را برای برپایی بساط بابیه براساس ادعای سفارت و بابیت و پس از آن مهدویت و امامت فراهم آورد. برای روشن‌تر شدن این نظریه مشهور در خصوص نسبت تفکرات شیخیه با ظهور بابیه خبرنگار و پژوهشگر فرق و مذاهب قدس آنلاین با سید محمدرضا سالاری محقق و پژوهشگر خوش ذوق ادیان و مذاهب انحرافی به گفتگو نشسته تا ابعاد ماجرا را روشن‌تر کند.
۵-نگاهی متفاوت به نقش سید کاظم رشتی در شکل گیری انحرافات شیخیه
با وجود این که بسیاری از نویسندگان و محقیق حوزه ادیان و مذاهب کلامی انحرافات شیخ احمد احسائی را زمینه ساز اصلی ظهور جریان منحرف بابیه ر ایران عصر قاجار می‌دانند اما نباید این نکته را ناگفته گذاشت که کم نیستند صاحب نظران و محققانی که با وجود منحرف دانستن شیخ احمد احسائی و بدعت دانستن تفکرات انحرافی او در زمینه‌های مختلف نقش سید کاظم رشتی جانشین شیخ احمد را در پیدایش فرقه بابیه بیش از استاد خود می‌دانند.
از منظر این اندیشه ورزان سید کاظم رشتی با وارد نمودن افکار شدید و غلیظ آخرالزمانی به بستر اخباری جریان شیخیه خواه و ناخواه شاگردان خود را به سمت به پیش بردن ادعاهای واهی و پرطمطراق در خصوص ظهور و حوادث مربوط به آن سوق داد. برای روشن‌تر شدن موضع این دسته از پژوهشگران علی رحمانی خبرنگار و پژوهشگر حوزه فرق مذاهب قدس آنلاین در گفتگویی دوستانه با حجت السلام والمسلمین دکتر محمد صفر جبرئیلی مدرس حوزه علمیه، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مؤلف و نویسنده ارجمند کتاب مدارس کلامی شیعه سعی در واکاوی نظر این قسم از اندیشمندان در خصوص شیخیه دارد.
۶-نقص ابزارهای معرفت شناسی شیخیه
در دانشهای نشأت گرفته از حوزه علوم انسانی بدون شک مقوله معرفت شناسی و عناصر فکری وابسته به آن حرف اول را می‌زند.
این مسئله به قدری مهم است که به آسانی می‌توان گفت: هر گونه اعواج در ساختار معرفت شناسانه یک نظام فکری می‌تواند از منظر اندیشه‌ای فاجعه بار باشد. مواردی مانند انحرافهایی که در سیستم فکری یک تفکر مذهبی رخ می‌دهد و منجر به پیدایش فرقه‌های گوناگون می‌شود از جمله تبعات منفی نقص سیستم معرفت شناسانه یک دستگاه فکری محسوب می‌شود. جهت واکاوی بیشتر موضوع علی رحمانی خبرنگار و پژوهشگر فرق و مذاهب قدس آنلاین با دکتر حجت حیدری چراتی مدرس دانشگاه و پژوهشگر مسائل فرقه شیخیه به گفتگو نشسته است.
۷-نگاهی به فراز و فرودهای نقد فرقه شیخیه
نیازی به گفتن نیست که اگر یک پژوهشگر دقیق قصد بررسی همه جانبه یک فرقه را داشته باشد بایستی ادبیات به وجود آمده به وسیله پیروان آن فرقه را نیز به دقت مطالعه کند زیرا همان طور که امیر بیان و مولای متقیان امام علی ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: «حبّ الشیءِ یُعمی و یُصمّ.» به راستی که عشق به چیزی چشمان فرد عاشق را کور و گوشهایش را کر می‌کند.
با توجه به این عارضه اگر قرار باشد انسان صرفاً با عینک پیروان یک فرقه انحرافی به عقاید بنیانگذاران آن فرقه بنگرد لاجرم بسیاری از از گژیها و کاستی‌ها را نخواهد دید. برای دوری گزیدن از پیش داوریها و به منظور داشتن نگاهی ورای تعصب و حب و بغض به تاریخ شیخیه خبرگزاری قدس آنلاین طی گفتگویی دوستانه با سید مقداد نبوی رضوی در پی واکاوی ناگفته هایی از سنت ردیه نویسی بر فرقه شیخیه است.
۸-مکتب امام صادق(ع) اینها نیست
در میان فرقه‌ها و جریانهای فکری به و جود آمده در ۲۰۰ الی ۳۰۰ سال اخیر شاید کمتر فرقه یا مکتبی به ماند شیخیه بخت این را داشته باشد که بتواند به تدوین افکار و عقاید خویش در قالب رساله‌های متعدد بپردازد.
اما به روایت تاریخ در سایه لطف و مدارای زعمای مذهبی جهان تشیع به خصوص در ایران معاصر این بخت برای مکتب شیخیه و پیروان و رهبران فراهم شد تا با انجام یک مناظره مذهبی حقیقت عقید خویش را بیان کنند و براساس ترازوی عقل و دین مورد سنجش مرجع عالیقدر و فقید جهان تشیع یعنی حضرت آیت الله اعظمی بروجردی(ره) قرار گیرند. در این میان موضع صریح، محکم و متقن آن مرجع بزرگ و اسطوره تقوا در حمایت از عقاید حقه مذهب جعفری قابل توجه است. در ادامه علی رحمانی خبرنگار فرق و مذاهب خبرگزاری قدس آنلاین در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین دکتر عزالدین رضانژاد ضمن پرداختن به برخی مسائل جالب توجه در خصوص مکتب شیخیه به بازخوانی این واقعه مهم فکری در ایران معاصر نیز پرداخته است.
۹-ماجرای تحریم شیخیه توسط شیخ مرتضی انصاری(ره)
بدون تردید تمامی فقها و علمای متأخر و متفدم شیعه به نقش بی بدیل مرحوم آیت الله العظمی شیخ مرتضی انصاری(ره) در تدوین و جمع آوری و نیز تکمیل فقه شیعه امامیه معترفند.
این نقش به حدی پررنگ و انکار ناپذیر است که علمای اسلام به آن مرحوم لقب خاتم الفقهاء والمجتهدین داده‌اند. اما آنچه در این میان همچون رازی تقریباً سر به مهر باقی مانده است فعالیت این عالم بزرگ و برجسته شیعه در راستای مبارزه بیامان فقهی و کلامی با فرقه‌ها و جریانهای انحرافی من جمله شیخیه به عنوان بستر اصلی ظهور تفکرات انحرافی بابیه است. به این دلیل که روش و منش اخلاقی این مرجع و مجتهد بزرگ با احتیاط و بلند نظری خاصی توأم شده است. و از آنجا که شرایط آن روز شیعیان عراق و حتی ایران به گونه‌ای نبود که فقها و علمای شیعه بتوانند آزادانه و بدون هراس از حکام ظلم و جور به بیان مکنونات قلبی و موضعگیریهای سیاسی-اجتماعی خویش بپردازند لذا باید گفت در پیش گرفتن یک روش احتیاط آمیز و تغ حدود زیادی محافظ کارانه توجیهات خاص سیاسی-اجتماعی خود را دارد اما نکته اساسی اینجا است که چنین روشی با وجود مفید و مؤثر بودن تا حدودی مورخ و پژوهشگر امروزی را برای کشف حقایق با سردرگمی و مشکل مواجه می‌سازد. تا حدی که گاهی اوقات به دلیل پیچیدگیهای تاریخی راه را برای سوء استفاده از نام و آوازه علمای بزرگ توسط جریانها و احزاب جاسوس و معلوم الحالی همچون بهائیت باز می‌کند. بهائیان سالها است یا تهمتی ناروا مرحوم شیخ انصاری(ره) را نسبت به انحرافات و کجرویهای اشکار و عیان خویش بی‌تفاوت نشان می‌دهند و حال آن که به گواهی تاریخ آن مجتهد بزرگوار با تحریم و مبارزه‌ای بیامان و قهرمانانه با انحرافات شیخیه و سید کاظم رشتی زعیم و سردمدار وقت این جریان فکری انحرافی راه را بر هر گونه سوء استفاده جریانهای انحرافی بعدی به وجود آمده از بطن شیخیه بسته است و تقلای بیهوده بهائیان مزدور آب در هاون کوبیدن است. با عنایت به اهمیت این مسئله خبرنگار فرق و مذاهب قدس آنلاین در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین دکتر علیرضا روزبهانی استاد مسلم فرقه پژوهی سعی در واکاوی ابعاد پنهان اندیشه‌های انحرافی شیخیه و پرده برداری از این راز سر به مهر و ناگفته تاریخی در خصوص مرحوم شیخ مرتضی انصاری(ره) دارد.
۱۰-آسیب شناسی مطالعات یک انحراف
شکی نیست که یکی از عوامل ایجاد اختلاف در بین پیروان هر دین و مذهبی شکل‌گیری و رشد و گسترش جریانها و مکاتبی انحرافی در بین پیروان آن دین یا مذهب است.
نظر شما