وقایع بزرگ و تاریخی همواره سؤالات و پرسش‌های متعددی را با خود به همراه دارند. واقعه عظیم کربلا و قیام امام حسین به عنوان یکی از نقاط عطف مهم تاریخ اسلام و تشیع، پرسش‌ها و شبهات زیادی در خود داراست که نویسندگان و پژوهشگران دوره معاصر سعی کرده‌اند تا به این سؤالات پاسخ دهند. در این بین سؤالی مهم و اساسی وجود دارد و آن این است که امام حسین چرا خانواده‌اش را با خود به آن سفر پر خطر برد؟ محمد اسفندیاری، در کتاب حقیقت عاشورا به این سؤال پاسخ می‌دهد که بخش‌هایی از آن را می‌خوانیم. 

به همراه بردن خانواده در یک سفر پرخطر برای چه بود؟ 

چرا امام حسین زنان و کودکان را همراه خود برد؟ آیا این اقدام عقلانی و سنجیده و به دور از افراطگرایی بود یا نه؟ تنها کسی که در این باره توقف علمی کرده آیت‌الله استادی است که می‌گوید این کار هیچ توجیهی ندارد مگر اینکه بگوییم به فرمان خداوند بود. در مقابل عباس محمود عقّاد می‌گوید در میان عرب مرسوم بود که مجاهدان با خانواده خود به میدان جنگ می‌رفتند و این سنت در صدر اسلام نیز معمول بود. گذشته از این دو، نظر رایج در میان عاشورانگاران این است که امام حسین مامور بود خانواده‌اش را همراه خود ببرد تا آن‌ها اسیر شوند و در اسارت، یزید را رسوا کنند و پیام امام و مظلومیتش را به مردم برساند.

اسیر کردن ناموس، سنت امویان بود

این پاسخ خود پرسش‌هایی متعدد به وجود می‌آورد و اقدام امام حسین را مصداق افراط گرایی می‌نمایاند که پای زنان را به میدان جنگ کشانده! پاسخ ما این است که اگر آن حضرت خانواده‌اش را به همراه نمی‌برد به محض خروج از مدینه یا مکه و یا به محض رسیدن به کوفه آن‌ها را دستگیر می‌کردند و گروگان می‌گرفتند تا امام نتواند اقدامی کند. در این صورت آن حضرت بر سر یک دوراهی قرار می‌گرفت که هر دو بن‌بست بود. اگر برای رهایی خانواده‌اش تسلیم می‌شد از عزت حسینی دور بود و اگر بی‌اعتنا به سرنوشت خانواده‌اش؛ به راه خویش ادامه می‌داد از غیرت حسینی دور بود. شواهدی که این تحلیل را تایید می‌کند به شرح زیر است: هنگامی که عُمّال معاویه در تعقیب یکی از شیعیان امیرالمومنین به نام عمرو بن حمق بودند همسرش را دستگیر کردند و معاویه او را در دمشق به زندان افکند. همچنین زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره به خوارج گفته بود من با خدا پیمان بسته‌ام که هر کس بر من خروج کند حتی یک نفر از طایفه و قبیله‌اش را رها نکنم. باری، یزید فرزند همان پدر بود و عبیدالله بن زیاد، فرزند همین پدر. پس بعید نبود که آن‌ها به محض خروج امام حسین از حجاز و یا به محض ورود به کوفه خانواده‌اش را دستگیر کنند.

شما بخشی از این کتاب را مطالعه می‌کنید

دشمنانِ بی‌حیا

شاهد دیگر اینکه عمرو بن سعید، حاکم وقت مدینه پس از خروج امام حسین و عبدالله بن زبیر از مدینه دستور داد خانه‌های بنی‌هاشم و آل زبیر را خراب کنند. به روایتی دیگر هنگامی که خبر کشته شدن امام حسین را شنید خانه امیرالمومنین عقیل و رباب را ویران کرد. پس هنگامی که عمال یزید آنقدر گستاخ بودند که به بازماندگان آن حضرت تعرض کردند، پیداست که اگر امام بدون خانواده‌اش از مدینه خارج می‌شد به آنان دست اندازی می‌کردند تا آن حضرت را تسلیم امر خود کنند.