کیفیت یا کمیت؛ کدام مهمتر است؟

کمیل حسینی درباره موانع پیش روی اجرای قانون جوانی جمعیت گفت: ما دچار تفکرات متعارض هستیم؛ لازم است که در جامعه ما موانع جوانی جمعیت موشکافی شود. شاخصه‌های جمعیت ۲ مولفه کیفیت و کمیت دارد. کمیت، همان نگاه‌های آماری است. مثلاً اینکه چند سالمند و جوان داریم این‌ به نوعی کمیت جمعیت هست اما در لایه عمیق‌تر، جوانی جمعیت، شاخص‌های دیگری مثل شاخص منابع انسانی، توسعه فردی، دسترسی به منابع و غیره می‌تواند داشته باشد.

جامعه‌شناس شرح داد: متاسفانه ما در سال‌های اخیر دچار آفتی شده‌ایم که به جای اینکه تمرکزمان را روی کیفیت جمعیت بگذاریم، بر کمیت آن تمرکز کرده‌ایم. در حالی که با بالا بردن سطح کیفیت جامعه، کمیت آن نیز افزایش پیدا می‌کند.

وی افزود: شبکه خانواده به معنای گسترده بودن خانواده است؛ خواهر، برادر، خاله و عمو در جامعه سنتی ما اهمیت بالایی دارند. یکی از عواملی که می‌تواند سرمایه اجتماعی مارا گسترش دهد، حفظ گستردگی خانواده است ولی اگر این شبکه از بین برود، در زندگی افرلاد تاثیرات منفی زیادی می‌گذارد.

جامعه‌شناس عنوان کرد: زمانی که ما دعوت به فرزندآوری می‌کنیم، این دعوت باید همراه با کیفیت باشد. آمارهایی که از جامعه ایران وجود دارد، نشان می‌دهد اکثریت به داشتن فرزندان بسیار علاقه‌مند هستند اما در نهایت تعداد کمی فرزند می‌آورند. چون پدر و مادر با خود می‌گویند اگر بچه‌دار شوم، هزینه بیمارستان، بهداشت، مدرسه، سرویس و خورد و خوراک را به سختی می‌توانم تهیه کنم برای همین از داشتن فرزندان بسیار اجتناب می‌کند.

مسائل فرهنگی یا اقتصادی؛ کدامیک مهمتر است؟

وی افزود: علاوه بر مسائل اقتصادی، مسائل فرهنگی نیز در فرزندآوری موثر است. برخی کشورها با وجود اینکه اقتصاد ضعیفی دارند، اعضای آن فرزندان بسیاری دارند چون فرهنگ، سبک زندگی و توقعشان متفاوت است. در زندگی شهری، قشر متوسط جامعه توقعات‌شان با درآمد و هزینه‌های‌شان هم خوانی ندارد برای همین با وجود این که دوست دارند چند بچه داشته باشند، اما در به دنیا آوردن یکی هم مانده‌اند. دهه شصتی‌ها که در تمام مراتب زندگی‌شان، تحصیلشان ازدواج‌شان و غیره با مشکلاتی همراه بودند، به دلیل داشتن فرزند کم پیری سختی نیز قرار است داشته باشند.

حسینی عنوان کرد: حاکمیت به جای اینکه برای فرزندآوری فرهنگ‌سازی کند، باید امکان تحقق خواسته‌هایشان را فراهم کند. خیلی‌ها می‌گویند من فرزند می‌خواهم اما توانش را ندارم. اکثریت جامعه تمایل به ازدواج و فرزندان بسیار دارند اما زمانی که شخص نمی‌تواند ازدواج کند، اصلاً چطور می‌تواند بچه‌دار شود؟ حاکمیت باید موضوعات اقتصادی را حل کند مثلاً هزینه زایمان و آموزش را کاهش دهد تا شخص بداند اگر ۴ فرزند هم داشته باشد، مدرسه خوب در دسترس فرزندانش است و یا با بیمه کردن، از هزینه بهداشت بکاهد که فرد بداند اگر فرزندش مریض شد، با بیمه‌های مختلف می‌تواند از پس هزینه‌هایش بر بیاید. دولت باید شرایط ازدواج جوانان را فراهم کند. پس ما باید امکانات لازم را برای رفاه جامعه را افزایش بدهیم تا فرزندآوری محقق شود.

افزایش جمعیت با تبلیغات تلویزیونی

جامعه‌شناس گفت: با برنامه‌های تلویزیونی و تبلیغات نمی‌شود به افزایش جمعیت کمک کرد. وقتی شرایط فرزندآوری از نظر فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی فراهم باشد، افراد می‌توانند اقدام به فرزندآوری کنند. برای همین است که با وجود اینکه چند سال از قانون جوانی جمعیت می‌گذرد، اما تغییری در شرایط ایجاد نشده و این طرح با شکست مواجه شده است. پس بهتر است به جای هزینه در راه تبلیغات گسترده، آن هزینه را صرف افزایش کیفیت و امکانات جامعه کند.

وی افزود: متاسفانه یکی از خلأهای جدی در جوانی جمعیت مسئله ازدواج است و دولت به فکر افزایش ازدواج برای افزایش جمعیت نیست و بر فرزند دوم و سوم تمرکز دارد. جوانان می‌خواهند ازدواج کنند اما شغل و مسکن ندارند وقتی جوان بیچاره نمی‌تواند ازدواج کند، نمی‌تواند بچه‌دار هم شود. پس به جای تشویق برای فرزند دوم و سوم، باید بر ازدواج جوانان کار کنند.