قشر جوان در هر جامعه ای به لحاظ برخورداری از توان، انرژی و استعدادهای فراوان قادر است نقش تعیین کننده‎ای در آینده آن جامعه داشته باشد. در کشور ما نیز نسل جوان، سهم بزرگی از تحولات و پیشرفت های کشور را بر عهده داشته است. ما همیشه شاهد حضور مؤثر جوانان در عرصه‎ های مختلف از پیروزی انقلاب اسلامی گرفته تا خودکفایی در حوزه تولید بوده ایم. در این میان، نباید از توجه به مسائل و نیازهای آنها در دنیای امروز که پر از چالش ها و فرصت های نوین است، غافل شویم. از این رو، برای بررسی نیاز جوان امروز و یافتن راهکارهایی برای تقویت جایگاه جوانان در کشور، سراغ حجت الاسلام والمسلمین حبیب الله شعبانی موثقی، یکی از جوانترین امام جمعه های کشور رفتیم. توجه ایشان به نسل جوان، رویکرد نوین در مسائل اجتماعی و فرهنگی و تلاش برای پاسخگویی به نیازهای امروز جوانان، ما را بر آن داشت در این گفت وگو، از ایشان درباره اهمیت و چالش های مربوط به جوانان و نقش روحانیت در راهنمایی و هدایت آنها پرسش هایی داشته باشیم.

ضرورت شناخت کافی از مخاطب در جامعه امروز

حجت الاسلام والمسلمین حبیب الله شعبانی موثقی درباره راهکارهای جذب جوان امروز به فضائل اخلاقی گفت: دعوت و آموزش فضائل اخلاقی در سنین جوانی تأثیر بسیاری نسبت به سنین دیگر دارد. در مورد دعوت جوانان به ارزش های اخلاقی روایات و توصیه های زیادی از امامان(ع) داریم. به عبارت دیگر، سنین جوانی مهمترین موقعیت در تربیت پذیری است.

وی در ادامه افزود: برای اینکه بتوانیم جوانان را به ارزش های اخلاقی دعوت کنیم، باید آنها را به خوبی بشناسیم، به حرف هایشان گوش کنیم، درباره ویژگی های شخصیتی آنها شناخت کافی داشته باشیم، نیازهایشان را بدانیم و برای حل آنها تلاش کنیم. تا اشراف کامل به این موضوعات و شناخت مخاطب نداشته باشیم، نمیتوانیم موفق عمل کنیم. پس هر کسی در هر حوزهای که میخواهد برای جوانان کار کند، باید شناخت کافی از مخاطب خود داشته باشد.

حرف و عمل بزرگترها یکی باشد

حجت الاسلام والمسلمین شعبانی با تأکید بر اینکه جوانان باید مورد اکرام قرار بگیرند، تشریح کرد: اگر میخواهیم جوان امروزی ما به ارزش ها پایبند شود، باید ببیند بزرگترهای خانواده، فعالان فرهنگی و مدافعان یک ارزش چقدر به آن ارزش پایبند هستند. آنچه در ارتباط با جوانان بسیار مهم است میزان حرف زدن و نصیحت کردن نیست، بلکه میزان تطابق عمل و رفتار ما با صحبت هایمان است.

نماینده ولی فقیه در همدان در مورد باورهای اعتقادی جوان امروز بیان کرد: در اسلام و آموزه های دینی نیازهای مردم به صورت منطقی و حلال پاسخ داده میشود، یعنی اسلام نیازها را سرکوب نمیکند. مسئولان باید بدانند تا وقتی شناسایی نیازها و سؤالات مردم به صورت منطقی انجام نشود، چالش و بحران وجود دارد. برای مثال وقتی وارد میدان تبلیغی با جوان ها می شویم، آنها مسائل اعتقادی را میپذیرند، به شرط اینکه ما بتوانیم آن مسائل را منطقی، مبتنی بر محبت و موعظه حسنه و روش عملی اهلبیت(ع) توضیح دهیم.

وی در ادامه اظهار کرد: اگر بتوانیم مورد اعتماد نسل جوان قرار بگیریم به سادگی حرف ما روی آنها تأثیر خواهد گذاشت. ما به دنبال جوان های خودمان نرفته و محبت لازم را به آنها نداده ایم. متولیان فرهنگی باید بتوانند پای صحبت های آنها بنشینند و از مشکلات آنها گره گشایی کنند تا اعتماد شکل بگیرد؛ آن زمان است که حرف های ما میتواند در هر زمینه هدایت کننده باشد.

فضای مجازی به جوان هویت ساختگی میدهد

حجت الاسلام والمسلمین شعبانی درباره هویت ساختگی جوانان در فضای مجازی عنوان کرد: از امیرالمؤمنین(ع) در نهج البلاغه آمده است که به جوانان هویت بدهید، یعنی به هر اندازه که شخصیت جوان مورد توجه قرار بگیرد و در کارها سهم داشته باشد، هویت و همکاری اش شکل میگیرد. جوان باید احساس کند در جامعه دیده و شنیده میشود، به خصوص در روزگاری که فضای مجازی تلاش دارد انسان ها را به سمت هویت ساختگی سوق بدهد. به جای موعظه کردن جوانان برای دوری از فضای مجازی، باید بسترهای مثبت و جذاب ایجاد کرد. همچنین آموزش سواد رسانه و حکمرانی سایبری را هم باید جدی گرفت. زمانی میتوانیم در عصر ارتباطات، جوانان سالم تربیت کنیم که بسترهای فرهنگی و تربیتی آن فراهم باشد.

وی در ادامه از مسئولان به خاطر ایجاد نکردن فضای مطلوب تربیتی انتقاد کرد و گفت: فضاهای تربیتی موجود به دلیل رقابت با فضای مجازی، نتایج مثبتی ندارد و جوانان بیشتر در دنیای مجازی سیر می کنند. باید فضاهای تربیتی جذاب و هیجان انگیز طراحی شود تا جوانان را به خود جذب کند و از فضای مجازی دوری کنند. بسیار تأسف آور است که اردوگاه های تربیتی جذاب و کم هزینه نداریم تا جوان ما به جای صرف کردن زمانشان در دنیای مجازی، در آن مکان ها به فعالیت های ورزشی و تفریحی بپردازد، اگر هم چنین مکان هایی وجود داشته باشد هزینه هایش آنقدر زیاد است که حتی نمیتوان به آن فکر کرد.

تنوع فرهنگی را از بین نبریم

امام جمعه همدان با اشاره به ظرفیت های موجود در کشور ابراز کرد: مسئولان که میگویند دغدغه جوانان را دارند، باید ظرفیت های استانی و ملی را به نفع آنها فعال کنند؛ ما کمبود ظرفیت در سطح محلی و ملی نداریم.

حجت الاسلام والمسلمین شعبانی در پایان توجه به خرده فرهنگ های محلی را حائز اهمیت شمرد و عنوان کرد: خرده فرهنگ های محلی باید مورد توجه و تقویت قرار گیرند و نباید تحت تأثیر یک فرهنگ واحد نادیده گرفته شوند. به عنوان مثال، در زمینه پوشش، تأکید میشود نیازی به یک پوشش ملی واحد نیست و هر قوم و منطقه میتواند پوشش های خاص خود را داشته باشد که باید به عنوان ارزش حفظ شوند. در سند فرهنگی پیشنهادهایی برای تقویت فرهنگ های بومی و محلی ارائه شده است. این سند به اهمیت حفظ سنت ها و فرهنگ های محلی تأکید دارد و از برنامه ریزی برای تقویت این فرهنگ ها حمایت می کند. به ویژه در مورد حجاب و پوشش زنان، تأکید میشود اقوام مختلف در استان های مختلف، سنتهای خاص خود را داشته باشند و نیاز است این تنوع حفظ شود.

خبرنگار: خدابخش حکیمی