فعالان اقتصادی، با چشمی نگران به آینده، به تعدیل موقعیت‌های خود پرداخته‌اند؛ تحرکی محتاطانه در میدان مین انتظارات. بازار ارز ایران، همواره میان دو قطب متضاد دست و پا زده است: از یک سو، عوامل بنیادین مزمن همچون تورم افسارگسیخته و ساختارهای ناکارآمد اقتصادی، و از سوی دیگر، متغیرهای کوتاه‌مدت و تعیین‌کننده‌ای نظیر درآمدهای نفتی پرنوسان و خروج بی‌امان سرمایه.

کنشگران این عرصه، به خوبی واقف‌اند که نبض کوتاه‌مدت بازار، تا چه میزان در گرو جزر و مد درآمدهای ارزی ناشی از فروش نفت است. اعلام خبر آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط، و برگزاری دور نخست آن، کورسویی از امیدواری را در فضای غبارآلود بازار ارز پدید آورد.

این رویداد، اگرچه نه به معنای گشایش قطعی، اما به مثابه سیگنالی مبنی بر احتمال تخفیف برخی تنگناها در مسیر صادرات نفت و امکان تسهیل وصول منابع ارزی تلقی شد.

در این میان، فعالان اقتصادی، با تکیه بر عقلانیت انتظاری و در عین حال، با چاشنی تردید نسبت به پایداری این وضعیت، به ارزیابی مجدد ریسک‌ها و فرصت‌ها پرداخته و به تعدیل محتاطانه دارایی‌های ارزی خود روی آوردند.

این رفتار جمعی، موجبات کاهش محسوس بهای دلار غیررسمی از سقف تاریخی را فراهم ساخت. باید توجه داشت که این واکنش بازار، نه از سر خوش‌بینی بی‌محابا به آینده مذاکرات، بلکه بر اساس منطق احتمالات و ارزیابی عقلانی سناریوهای پیش رو شکل گرفته است.

همان‌گونه که در روزهای اخیر شاهد اصلاح انتظارات و نزول قیمت ارز بودیم، این امکان نیز وجود دارد که با ابهام در تداوم مذاکرات یا بروز نشانه‌های ناامیدکننده، این انتظارات تغییر جهت داده و بازار، بار دیگر شاهد صعود نرخ ارز باشد.

نکته قابل تأمل، نوسانات شدید بازار ارز در غیاب وزیر اقتصاد است. این وضعیت نشان می‌دهد که حتی بدون حضور سکاندار رسمی، قدرت انتظارات فعالان اقتصادی تا چه میزان بر جهت‌گیری بازار سایه افکنده است.

صعود و سقوط ناگهانی نرخ دلار در این بازه زمانی، گواهی است بر این واقعیت که بازار، بیش از آنکه تابع ساختارهای رسمی باشد، از نبض انتظارات تغذیه می‌کند. سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران اقتصادی، نباید این تحرک بازار را نشانه‌ای از پیروزی قطعی تلقی کنند.

بلکه، این لرزه بر پیکره دلار، هشداری است برای درک ظرافت‌های بازار و اجتناب از ساده‌انگاری پیچیدگی‌های آن. بازار ارز، همچون دماسنجی حساس، نه فقط واقعیت‌های کنونی، بلکه انتظارات و تردیدهای آتی را نیز به نمایش می‌گذارد. بی‌توجهی به این ارزیابی ظریف عقلانیت در سایه ابهام، می‌تواند به محاسبات نادرست و تصمیمات پرهزینه منجر شود.