حدیث تکاندهنده پیامبر اکرم(ص) مبنی بر امتناع خداوند از پذیرش توبه «صاحب اخلاق بد»، یک هشدار الهی نیست، بلکه رونمایی از یک قانونمندی دقیق روحی و روانی است. این کلام، معادلهای ژرف را آشکار میسازد: مشکل اصلی، «عمل گناه» به تنهایی نیست، بلکه «سیستمعامل شخصیتی» است که آن گناه را تولید میکند. پیامبر (ص) با ظرافت توضیح میدهند که چرا این توبه بیاثر است: فرد از یک گناه (مثلاً دروغ) توبه میکند، اما چون ریشه آن یعنی «تکبر» یا «ترس» در وجودش باقی است، این ریشه معیوب، او را به گناهی بزرگتر (مانند تهمت یا خیانت) میکشاند. در واقع، این حدیث، توبه را از یک «رویداد مقطعی» به یک «فرایند اصلاح زیربنایی» ارتقا میدهد و اعلام میکند که بدون جراحی رذایل اخلاقی، توبه صرفاً یک مسکّن موقتی بر دردی عمیق و پیشرونده است.
روایت زیر در بحارالانوار نقل شده است:
رسول الله صلیاللهعلیهوآله فرمود:
«أَبَی اللّهُ لِصاحِبِ الْخُلْقِ السَّیِّءِ بِالتَّوبَةِ. فَقِیلَ: یا رَسولَ اللّهِ، وَکَیْفَ ذلِکَ؟ قالَ: لِأَنَّهُ إِذا تابَ مِنْ ذَنبٍ وَقَعَ فِی أَعْظَمَ مِنَ الذَّنبِ الَّذِی تابَ مِنْهُ».
خداوند از [قبول] توبه صاحب اخلاق بد، امتناع میکند.
عرض شد: چرا؟
فرمودند: چون هرگاه از گناهی توبه کند، در ورطه گناهی بدتر از آن که توبه کرده، میافتد.
بحارالأنوار، ج۷۳، ص۲۹۹.
نظر شما