در جهانی که نور، تصویر و رنگ، معیارهای اصلی ارتباط و شناختاند، میلیونها انسان در سکوتی بیتصویر زندگی میکنند؛ نه به خاطر نداشتن توانایی؛ بلکه به خاطر نبود امکانات، نبود درک و نبود ارادهای جمعی برای دیدن آنچه آنان نمیتوانند ببینند. نابینایان، شهروندان فراموششدهای هستند که هر روز با موانعی روبهرو میشوند که برای دیگران حتی قابل تصور نیست؛ از نبود مسیرهای ایمن در خیابانها تا کتابهایی که هرگز به خط بریل ترجمه نمیشوند، از تبعیضهای شغلی تا سکوتهای سنگین در سیاستگذاریهای شهری.
در این میان اما هستند دستها و دلهای مهربانی که دستگیر همنوع خود شدهاند تا گرهی از مشکلات آنها بگشایند و مسیر زندگی افراد نابینا را هموار کنند. سکینه حیدریان، مدیر مؤسسه رؤیای سفید نابینایان مشهد نیز از همان کسانی است که دل در گرو خدمت به این جامعه دارد و خودش نیز جزو جامعه نابینایان است.
او که دبیر آموزش و پرورش استثنایی بوده و از سال ۱۳۹۸ بازنشسته شده و از ۳۰ سال خدمت، هشت سال کارشناس نابینایان استان در آموزش و پرورش بوده، درباره چگونگی شکلگیری این مؤسسه مردمنهاد میگوید: هزینههای تحصیل دانشآموزان نابینا بسیار بالاست؛ چون لوازمی که دارند و استفاده میکنند، گرانقیمت هستند؛ بهعنوان مثال فرض کنید یک دانشآموز بینا خودکاری میگیرد با هر قیمتی؛ اما قیمت ماشین تایپی که حکم همان خودکار را برای دانشآموزان نابینا دارد، ۲هزار دلار است. برای خواندن کتابهایشان که صوتی هستند هم باید واکمن، ضبط یا MP۳ پلیر داشته باشند؛ چون فقط یک مدرسه در سطح شهر وجود دارد. هزینه رفت و آمدشان هم زیاد است. اینها جزو مشکلات عمده دانشآموزان نابیناست. به همین خاطر سرانهای که دولت به این دانشآموزان پرداخت میکند، اصلاً کافی نیست و خیران وارد عمل میشوند تا دانشآموزان نابینا با مشکلات کمتری مواجه باشند.
مدیر مؤسسه رؤیای سفید نابینایان مشهد میافزاید: به همین خاطر همکارانم در مدرسههای نابینایان با چند نفر از خیران دور هم جمع شدند و این مؤسسه را با هدف کمک به دانشآموزان از نظر هزینههای تحصیلی راهاندازی کردند. سال ۱۳۸۸ این مؤسسه در شهر مشهد به ثبت رسید و از وزارت کشور مجوز گرفت. هدف تأسیس این مؤسسه هم این بود که به دانشآموزان برای تهیه وسایل کمکآموزشی و تحصیلی کمک شود. زمانی که جلسه تأسیس این مؤسسه تشکیل شد، من در اداره آموزش و پرورش کارشناس بودم و بهعنوان ناظر در جلسات حضور داشتم؛ اما به طور رسمی وارد نشده بودم.
حیدریان خاطرنشان میکند: از سال ۱۳۹۳ که من وارد مؤسسه شدم، با توجه به تجربیاتی که در مدرسه و آموزش و پرورش داشتم، به دوستان گفتم دولت به هر حال مقداری به دانشآموزان کمک میکند. خیران هم بیشتر مشتاق کمک به مدارس هستند؛ چرا که شاید اطمینان بیشتری به مدرسه دارند؛ اما مشکل اصلی بچههای نابینا زمانی است که تحصیلشان تمام میشود؛ چون نه شغلی دارند و نه کسی حمایتشان میکند و آن زمان بیشتر نیاز به کمک دارند. به همین خاطر اساسنامه را تغییر دادیم و همه افراد دارای مشکل در این زمینه را میتوانیم زیر پوشش مؤسسه قرار دهیم.
او درباره محدوده فعالیتشان میگوید: تا حدود دو سال پیش فقط در مشهد فعالیت رسمی داشتیم؛ اما از دو سال پیش به دلیل عملکرد خوب مؤسسه و امتیاز بالایی که داشت، به سطح استانی ارتقا یافتیم و اکنون میتوانیم نابینایان خراسان رضوی را زیر پوشش قرار دهیم.
ارائه خدمات برای زندگی راحتتر نابینایان
مدیر مؤسسه رؤیای سفید نابینایان مشهد با بیان اینکه خدمات ارائهشدهمان متنوع هستند، میافزاید: خدمات آموزشی شامل برگزاری کلاسهای مختلف مانند موسیقی، رایحهشناسی، مهارتهای زندگی، آشپزی، گلیمبافی و ماساژ میشود. همچنین در زمینه مسائل معیشتی به دلیل اینکه افراد زیر پوشش ما از نظر سطح رفاهی یکسان نیستند و برخی مشکلات مالی بیشتری دارند، با کمک خیران، سبد کالا و کمکهای ماهانه به آنها ارائه میشود. بازارچههایی را نیز برگزار میکنیم که در آنها بچههای نابینا و نیمهبینا غرفهداری میکنند. افراد عادی نیز غرفه دارند و درآمد حاصل، صرف امور افراد زیر پوشش مؤسسه میشود.
حیدریان با بیان اینکه بچههای نابینا به طور دائم باید به پزشک مراجعه کنند و داروهایشان گران است، به همین خاطر ما بخشی از هزینه داروهایشان را پرداخت میکنیم، ادامه میدهد: یکی دیگر از کارهایی که با کمک خیران انجام دادیم، ایجاد صندوق قرضالحسنه است. در این زمینه وامهایی با اقساط کم به نابینایان داده میشود که بسیار مفید بوده و مشکلات زیادی را حل کرده است. اهدای جهیزیه، سیسمونی و وسایل خانه را نیز در مؤسسه به نابینایان داشتهایم. در این راستا دو مراسم ازدواج برای هشت زوج نابینا و نیمهبینا برگزار کردیم تا راهی خانه بخت شوند.
او درباره ارتباط گیری با خیران نیز عنوان میکند: بیشتر خیران از طریق دوستان با ما آشنا شدهاند. البته آنها از راه تبلیغات، بروشور و صفحات و گروههای فضای مجازی نیز با فعالیتهایمان آشنایی پیدا کرده و به ما کمک میکنند. در دوران همهگیری کرونا بیشتر خیریهها دچار مشکل شدند؛ اما ما کمکهای خوبی دریافت کردیم و توانستیم کمکهای مناسبی به نابینایان ارائه دهیم.
مدیر مؤسسه رؤیای سفید نابینایان مشهد با اشاره به اینکه از خیران دعوت میکنیم از نزدیک تشریف بیاورند تا در جریان امور قرار بگیرند، تأکید میکند: ما از نظر شرعی بسیار معتقد هستیم که هرکس هر نیتی دارد، طبق همان نیت هزینه کنیم؛ به طور مثال اگر کسی یکمیلیون تومان بدهد و بگوید فقط گوشت خریداری شود، ما همان مبلغ را فقط برای گوشت هزینه میکنیم و برای درمان به کار نمیبریم. اگر کسی برای درمان کمک کند، آن مبلغ را برای کار دیگری استفاده نمیکنیم. بنابراین میکوشیم این مسائل را رعایت کنیم تا مدیون کسی نباشیم.
حیدریان با اشاره به اینکه در حوزه اشتغالزایی نیز فعالیتهایی داشتهایم، میافزاید: در زمینه آموزش ماساژ با اداره فنی و حرفهای هماهنگ کردیم و مدرک بینالمللی به افرادی که دوره را گذراندند، داده شد. ما بستر آموزشی اشتغالزایی را فراهم کردیم؛ اما ایجاد شغل، تنها کار ما نیست. استخرها، هتلها و سایر مراکز باید پای کار بیایند و افراد نابینا را استخدام کنند. حتی به این مراکز گفتیم به صورت آزمایشی یک یا دو ماه آنها را بپذیرند و اگر رضایت داشتند، استخدامشان کنند؛ اما نپذیرفتند. در حالی که شغل ماساژوری در کشورهای اروپایی، خاص نابینایان بوده؛ اما در ایران این موضوع هنوز جا نیفتاده است. همچنین در راستای اشتغال، کلاسهای رایحهشناسی و عطرسازی را برای افراد عضو مؤسسه برگزار و در زمینه ارتباطات نیز چند نفر را برای اپراتور تلفن معرفی کردیم. همچنین پیگیر مشکل استخدام چند نفر از نابینایان و کمبینایان در آموزش و پرورش بودیم و مشکلشان حل شد.
استانداری هنوز فرمانداریها را برای همکاری با ما متقاعد نکرده است
او درباره فعالیت مؤسسه در شهرستانهای خراسان رضوی نیز اظهار میکند: اکنون مؤسسه ما در شهرستان خواف نماینده دارد؛ اما در شهرستانهای دیگر این موضوع هنوز جا نیفتاده و استانداری تا به حال نتوانسته فرمانداریها را متقاعد کند که با ما همکاری داشته باشند. هنوز این همکاری با فرمانداری خواف هم صورت نگرفته؛ اما خودمان کارهایی را انجام میدهیم. به هر حال هرکس از شهرستانهای استان به صورت تلفنی یا مراجعه حضوری در ارتباط باشد، سعی میکنیم مشکلش را حل کنیم.
مدیر مؤسسه رؤیای سفید نابینایان مشهد درباره تعداد افراد زیر پوشش عنوان میکند: حدود ۵۸۰ نابینا یا کمبینا هستند که خانوادههایشان هم زیر پوشش قرار میگیرند. در خواف حدود ۲۰ نفر را زیر پوشش داریم. البته در حال حاضر بیشتر از این نمیتوانیم؛ چرا که در این شهرستان محرومان زیادی هستند. در دیگر شهرستانهای استان نیز افراد زیر پوشش داریم.
حیدریان با بیان اینکه بزرگترین چالش ما نداشتن مکان ثابت است، یادآور میشود: اکنون مکان مؤسسه استیجاری است و مجبوریم سال به سال جابهجا شویم. برای نابینایان پیدا کردن مکان به منظور رفت و آمدشان و یادگیری مکان جدید سخت است. وقتی به دنبال دفتری برای مؤسسه میگردیم، باید خیلی نکات را در نظر بگیریم. به همین خاطر هم از نظر مالی در فشار قرار میگیریم، هم چالش پیدا کردن مکان مناسب و امن برای نابینایان را داریم.
او میافزاید: ما بهعنوان یک مؤسسه تخصصی در استان، با همکاران فرهنگی، آموزشهای خوبی به نابینایان و کمبینایان استان ارائه میدهیم، به شرط آنکه مکان ثابتی داشته باشیم تا آن را تجهیز کنیم. حتی میتوانیم برای بچههای شهرستانی خوابگاه فراهم کنیم تا از آموزشهایی که برای زندگی، کار و ارتباط اجتماعیشان لازم است، بهرهمند شوند. این هدف والایی است که تنها با کمک خیران محقق میشود. امیدواریم خیران بتوانند یک مکان ثابت برای ۵ یا ۱۰ سال فراهم کنند تا بتوانیم فعالیتهایمان را گسترش دهیم.
خطوط امنی که افراد جامعه آن را ناامن میکنند
مدیر مؤسسه رؤیای سفید نابینایان مشهد بیان میکند: فرهنگسازی برای نابینایان در جامعه ضعیف است؛ بهعنوان مثال راههای زردرنگی در پیادهروها برای حرکت امن نابینایان گذاشتهاند؛ اما متأسفانه وقتی نابینا در پیادهرو راه میرود، با موانع زیادی که مردم بر اثر بیاطلاعی و کمآگاهی گذاشتهاند، مواجه میشود. این مسائل سبب آسیبهای جدی به جامعه نابینایان شده و تصادفهای خیلی بدی در این مواقع پیش آمده و چند نفر فوت کردهاند. ما بهعنوان نابینا هیچ تفاوتی با افراد عادی نداریم؛ مالیات و عوارض میدهیم؛ اما شاید فقط از ۲۰ درصد امکاناتی که دیگران به کار میبرند، استفاده میکنیم. این ظلم مضاعفی است که متأسفانه وجود دارد.
حیدریان با اشاره به اینکه چالش دیگر، مسائل مالی است، میگوید: با متوجه به مشکلات زیاد دوستان نابینا، توان مالی مؤسسه کم است. در این زمینه دولت نه تنها به مؤسساتی همچون ما کمک نمیکند؛ بلکه برای ثبت دوباره مؤسسه، امسال باید حدود ۱۲ میلیون تومان پرداخت کنیم. وقتی تعداد افراد زیر پوشش که نیاز مالی دارند، زیاد میشود، ما هم به عنوان یک سمن خیریه، کاری از دستمان برنمیآید و واقعاً نمیدانیم چکار باید بکنیم. اینجاست که خیران و مسئولان باید به فکر بیفتند و یک اقدام اساسی انجام دهند تا بتوانیم مشکلات را کاهش دهیم.
نظر شما