به گزارش قدس آنلاین، به مناسبت فرا رسیدن نخستین روز از ماه ذی الحجه و سالروز ازدواج حضرت امیرالمومنین (ع) و حضرت فاطمه (س) که دامنه تاثیرگذاری آن به وسعت تاریخ است با حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین توانایی، استاد دانشگاه امام صادق (ع)، کار‌شناس فرهنگی و مولف کتبی همچون «آیین و سبک زندگی» به گفتگو پرداخته‌ایم که مشروح آن از نظرتان می‌گذرد:
نگاه اسلام به ازدواج به عنوان امری مقدس در تشکیل حیاتی‌ترین عنصر اجتماع چگونه است؟
بهترین منبع برای عمل به این سنت قرآن کریم است که خداوند در آن از زنان و مردان باایمان می‌خواهد که زمینه ازدواج جوانان را فراهم کنند، این یعنی اهمیت بالای ازدواج که مورد تاکید کتاب آسمانی است.
این زمینه سازی می‌تواند از طریق معرفی افراد به یکدیگر باشد که بنابر روایت بهترین شفاعت و بهترین واسطه‌گری، وساطت در امر ازدواج است یا می‌تواند این زمینه سازی برای ازدواج با مساعدت‌های مالی و دیگر شیوه‌ها رخ دهد، یعنی اگر افراد جامعه زمینه ازدواج جوانانی را که توانایی مالی ندارند را فراهم کنند، به این دستور الهی جامعه عمل پوشانده‌اند از طرقی همچون تهیه جهیزیه یا کمک به برگزاری مراسم‌های ازدواج؛ مسئولان نیز می‌توانند با تصویب قوانینی که راه را برای این امر مقدس هموار می‌کند، کمک کنند.
خداوند در آیه ۳۲ سوره مبارکه نور این فرمان را صادر کرده است: «وَأَنکِحُوا الْأَیَامَى مِنکُمْ وَالصَّالِحِینَ مِنْ عِبَادِکُمْ وَإِمَائِکُمْ إِن یَکُونُوا فُقَرَاء یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ»؛ بىهمسران خود و غلامان و کنیزان درستکارتان را همسر دهید اگر تنگدستند خداوند آنان را از فضل خویش بىنیاز خواهد کرد و خدا گشایشگر داناست.
همچنین پیامبر (ص) در ترغیب جوانان به امر ازدواج می‌فرمایند: «کسی که دوست دارد از روش و سنت من پیروی کند، بداند از جمله سنن من ازدواج است".
از امام صادق (ع) نیز نقل شده که «اگر کسی زمینه ازدواج فردی را فراهم کند خداوند در روز قیامت به او نظر لطف می‌کند."
نکته مهم این است که اسلام به پدران توصیه می‌کند که امر ازدواج فرزندانشان حقی بر عهده و گردن آن‌ها است.
از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که فرمودند: «حق فرزند بر پدرش سه چیز است: نام نیکو، آموزش علوم و هنگامی که بالغ شد او را همسر دهد."
یعنی اینطور نیست که در اسلام والدین در مسئله ازدواج خود را کنار کشیده و بی‌تفاوت باشند؛ اگرچه فرزندان باید تلاش کنند در این مسیر اما اولیا هم باید زمینه ساز باشند.
پیامبر گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند: «هر کس فرزندش به سن ازدواج برسد و توان فراهم کردن زمینه ازدواج او را داشته باشد اما اقدام نکند و اگر از فرزندش گناهی سر بزند بر گردن او نیز این گناه است.»
این نکات در آیات و روایات بر اهمیت تشکیل خانواده در اسلام و امر مقدس ازدواج تاکید می‌کند.
با توجه با این درجه اهمیت، اسلام چه نوع ازدواجی را توصیه می‌کند و در واقع ازدواج پسندیده در فرهنگ اسلام چه ازدواجی است؟
به نظر می‌رسد بهترین ازدواج از نظر اسلام ازدواجی است که حتما مراسم آن آسان اما انتخابش دقیق باشد، من به شخصه با این اصطلاح که گفته می‌شود ازدواج آسان موافق نیستم و باید اینطور تعریف شود انتخاب دقیق اما مراسم آسان نه اینکه تعبیر به انتخاب آسان و سطحی به عنوان مثال در خیابان شود.
اسلام چه محورهایی را برای ازدواج مطلوب و مستحکم در نظر دارد و آن‌ها را برای تشکیل خانواده توصیه می‌کند؟
چند محور مورد توصیه اسلام است؛ محور نخست اینکه هدف ازدواج از ابتدا مشخص باشد یعنی حفظ دین و عفت و به عبارت بهتر مدیریت غریزه جنسی که یکی از موهبت‌های الهی به انسان، همین غریزه است.
خداوند سرمایه‌های بسیاری به انسان داده است شامل سرمایه‌های حسی همچون حواس پنجگانه، سرمایه‌های ذهنی مثل عقل، هوش، حافظ، خلاقیت و درایت، سرمایه‌های عاطفی همچون محبت، غم، شادی، علاقه فردی و سرمایه‌های شخصیتی مقل خودباوری و خودآگاهی و... یکی از این سرمایه‌ها غرایز است.
ازدواجی پایدار است که با هدف مدیریت غریزه جنسی صورت بگیرد یعنی فرد از ابتدا برای رضای خدا و بهداشت روح و روان خود و برای دوری از گناه قدم پیش بگذارد؛ علاوه بر این، به تداوم نسل پاک بیندیشد و در کنار تهذیب نفس برای تربیت انسان‌های باایمان که مسیر هدایت الهی را ادامه دهند، برنامه داشته باشد.
ازدواجی که از روی تحمیل صورت نگرفته باشد نیز مورد توصیه اسلام است یعنی فرد برای اینکه سن ازدواج بالا نرود و فرصت‌ها را از دست ندهد، ازدواج می‌کند که در این صورت انتخاب‌ها دقیق نمی‌شود، همچنین برخی ازدواج‌ها از سر تهدید و یا ترس از دیر شدن و یا تهدید طرف‌های مقابل صورت می‌گیرد، بعضا هم دیده می‌شود برای ازدواج خواهر و برادر دیگر فرد تن به ازدواج می‌دهد یا بر اثر فشارهای اجتماعی و خانوادگی که هیچ یک از این نوع ازدواج‌ها به دلیل عدم رعایت معیارهای دینی عقلانی در امر انتخاب، موفق نخواهد بود.
پس اسلام چه معیارهایی را برای ازدواج و انتخاب درست توصیه کرده است؟
قرآن کریم در آیه ۲۶ سوره مبارکه نور به این موضوع اشاره کرده و می‌فرماید: «الْخَبِیثَاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَالْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَاتِ وَالطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ وَالطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَاتِ أُوْلَئِکَ مُبَرَّؤُونَ مِمَّا یَقُولُونَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ»؛ زنان پلید براى مردان پلیدند و مردان پلید براى زنان پلید و زنان پاک براى مردان پاکند و مردان پاک براى زنان پاک اینان از آنچه در باره ایشان مىگویند بر کنارند براى آنان آمرزش و روزى نیکو خواهد بود.
این دستور و توصیه الهی است برای رعایت کفویت و تناسب در امر ازدواج؛ پیامبر اکرم (ص) نیز می‌فرمایند: «با همتایان خود ازدواج کنید» اصول کافی، جلد ۵ که ما در فارسی می‌گوییم کبوتر با کبوتر باز با باز.
همچنین، از رسول خدا (ص) نقل شده «هر‌گاه اشخاص همسنگ برای خواستگاری نزد شما آمدند دختران خود را به ازدواج آنان درآورید.»
البته روایات در این باره بسیار است؛ این تناسب‌ها باید در بعد اعتقادی و مذهبی باشد یعنی تا جای ممکن هر دو پیرو یک دین و مذهب باشند با اینکه پیروان مذاهب اسلامی ازدواجشان مشکل شرعی ندارد اما توصیه به پیروی زوجین در یک مذهب است. بعد از آن باید کفویت و تناسب فرهنگی رعایت شود طبیعی است که دختر و پسری که از یک فرهنگ و آداب باشند پایداری و استحکام ازدواجشان بیشتر است، پس از آن تناسب خانوادگی و اصالت اهمیت دارد، اصالت یعنی معتقد و عامل به احکام دینی و خوشنام که فرزند این خانواده درصد بالایی از شرایط لازم برای ازدواج را دارد.
روابط خانوادگی مسئله‌ای مهم است و قرآن تاکید دارد به همسنگی خانواده‌ها در انتخاب همسر؛ به طور مشخص ایرانیان مسلمان به پیوندهای خانوادگی اهمیت زیادی می‌دهند و این روابط بر انتخاب در ازدواج تاثیرگذار است.
علاوه بر این، همتایی ظاهری و تحصیلی (بهتر است مرد از نظر تحصیلی بالا‌تر باشد مگر اینکه شوهر در مقابل تحصیلات بالای زن، ویژگی و توانمندی خاصی داشته باشد)، همچنین تناسب از نظر سنی لازم است یعنی به همان اندازه تفاوت سنی بلوغ، فاصله سنی بین زوجین باشد البته اگر همسن هم باشند اما تناسب‌های دیگر وجود داشته باشد ایراد ندارد، بالا‌تر بودن سن دختر از پسر اگر دیگر تناسب‌ها در سطح بالا باشد نمی‌تواند آسیب زا باشد اما بهتر است که سن دختر کمتر از پسر باشد.
از نظر اجتماعی، ضریب هوشی و اقتصادی تا جای ممکن بهتر است از یک سطح و یا به هم نزدیک باشند، چراکه در ازدواج‌های بدون این شرط امکان شکست و جدایی زیاد است به ویژه اینکه اگر دختر از موقعیت بالاتری از نظر مادی باشد.
اگر همه این شرایط و توصیه‌ها رعایت شود چه تاثیری بر سبک زندگی دارد و چقدر می‌تواند چالش‌های آن را برطرف و اصلاح کند؟
سبک زندگی را هدف انسان تعیین می‌کند هر سبک زندگی با توجه به اهدافی که فرد در نظر دارد، رقم می‌خورد اگر کسی اعتقاد داشته باشد آخرت و حساب و کتابی وجود دارد طبیعی است سبک زندگی او با تفکرات دیگر و محدود به زندگی این جهانی، کاملا متفاوت است.
اگر کسی با اهداف متعالی که همه ادیان به ویژه اسلام مد نظر دارد، ازدواج کند و آن‌ها را در نظر بگیرد و با قصد قربت بهترین انتخاب را می‌کند و سبک زندگی او اسلامی و قرآنی خواهد بود.
انتهای خبر/
نظر شما